Το τι όνομα επιλέγουν οι Βούλγαροι για τα νεογέννητά τους είναι θέμα που αφορά όχι μόνο τις οικογένειές τους, αλλά και την κοινωνία μας, γιατί το σύστημα ονομάτων είναι μέρος του πολιτισμού και των παραδόσεών μας.

Κάποτε οι παραδόσεις στα ονόματα των παιδιών τηρούνταν αυστηρά από την πατριαρχική μας κοινωνία. Σύμφωνα με τις παραδόσεις αυτές, το πρώτο παιδί στην οικογένεια έπρεπε να φέρει το όνομα του πατέρα, εάν είναι αγόρι, και της μητέρας – εάν είναι κορίτσι.Εάν το παιδί γεννηθεί στην γιορτή κάποιου αγίου, αμέσως έπαιρνε το όνομά του. Παιδί δεν έφερε το όνομα πεθαμένου συγγενή, με εξαίρεση την περίπτωση που απεβίωσε πολύ νέος.

Τα παραδοσιακά βουλγαρικά ονόματα είναι με σλαβική ή πρωτοβουλγαρική προέλευση, καθώς και τέτοια που σχετίζονται με τη χριστιανική θρησκεία. Στις μέρες μας όμως η παγκοσμιοποίηση αναποδογύρισε τις παραδόσεις στα ονόματα.

«Στις μέρες μας η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική – λέει η καθ. Άννα Τσόλεβα-Ντιμιτρόβα από το Ινστιτούτο Βουλγαρικής Γλώσσας της ΒΑΕ. – πρώτα έχουμε δημογραφική κρίση. Και εάν όλο και πιο συχνά στην οικογένεια γεννιέται μόνο ένα παιδί, τι όνομα να πάρει, για να μην προσβληθούν οι συγγενείς; Κατέχουμε και μία από τις πρώτες θέσεις σε αριθμό συμβιώσεων χωρίς γάμο στην Ευρώπη. Έτσι, οι νέοι νιώθουν ελεύθεροι από την παράδοση να ονομάζουν τα παιδιά τους σε γιαγιάδες και παππούδες. Εμφανίστηκαν και άλλες μόδες, εξάλλου πολλοί Βούλγαροι ζουν στο εξωτερικό και εκεί συμμορφώνονται με τις καθιερωμένες συνήθειες και επιδράσεις. Οι έρευνές μας τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι στη χώρα μας η παράδοση τηρείται 20-30%, ενώ τα ξένα ονόματα που διεισδύουν είναι 30-40%.»

Η πιο διαδεδομένη τάση είναι να αναζητούνται ξένες μορφές των βουλγαρικών ονομάτων. Έτσι το όνομα Χρίστο γίνεται Κριστιάν, το Τόντορ – Τεοντόρ, η Νικολίνκα - Νικόλ, η Στέφκα - Στέφανι, η Ντομπρίνκα – Ντολόρες κλπ. Παράλληλα της μόδας είναι οι πιο παλιές μορφές των ονομάτων, όπως, για παράδειγμα τα ονόματα Ιωάν και Ιωάννα αντί για τα Ιβάν και Ιβάνκα κλπ. Και κάτι άλλο – ίσως πλέον δε θα συναντήσετε νέο άνθρωπο με υποκοριστικό όνομα όπως τα Τόντσο, Γκένκο, Γιορντάνκα, Σίικα κλπ. Ταυτόχρονα κάποια από τα πιο διαδεδομένα μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα γυναικεία ονόματα όπως το Μαρία, το Ελένα ή το Μποριάνα, σταδιακά εκτοπίζονται από τα ξένα Νικόλ, Σοφία, Αλεξάντρα, Γκαμπριέλα κλπ. 

Όταν όμως πρόκειται για τα αγόρια, οι Βούλγαροι ακόμη διαλέγουν την παράδοση και τα βουλγαρικά ονόματα. Παρόλο που και εδώ υπάρχει μόδα. Πολύ διαδεδομένα έγιναν τα ονόματα βουλγάρων ηγετών όπως τα Καλογιάν, Ιβάν-Αλεξάνταρ, Μπορίς κλπ. Και τι να πούμε για τη δημιουργία ονομάτων που αποκτά απρόβλεπτες διαστάσεις:

«Η δημιουργία είναι πολύ πιο μεγάλη στα γυναικεία ονόματα – λέει η καθ. Τσόλεβα-Ντιμιτρόβα. – Έτσι εμφανίζονται ονόματα όπως τα Κριστιάντρα, Όντα, Μιλοζάρα, Ντεβάιλα… Πρέπει να ρωτήσουμε τους γονείς τι εννοούσαν με τα ονόματα αυτά. Μπορεί να είναι ονόματα με τα πρώτα γράμματα της γιαγιάς ή του παππού, ή τέτοια που αποτελούνται από δύο άλλα ονόματα. Για παράδειγμα, Ντεγιαμίρα ή Εμίμα. Πάντα υπήρχαν τέτοια περίεργα ονόματα, ιδιαίτερα σήμερα, όταν οι οικογένειες έχουν όλο και λιγότερα παιδιά και θέλουν το όνομα του παιδιού να ξεχωρίζει. Υπάρχει και τάση τα ονόματα να είναι όλο και πιο σύντομα, όπως τα Τέια, Νία, Μία.»

Φωτογραφίες: pixabay, pexels

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα