Ο Λέβσκι, ο Απόστολος, ο διάκονος Ιγκνάτιι... Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ονόματα με τα οποία ο Βασίλ Ιβανόβ Κούντσεφ (18 Ιουλίου 1837 - 18 Φεβρουαρίου 1873), ο εθνικός ήρωας της Βουλγαρίας, έγινε σύμβολο του αγώνα μας για ελευθερία και ανεξαρτησία. Είναι γνωστός και ως ο Δάσκαλος, αλλά λίγοι γνωρίζουν ότι άρχισαν να τον αποκαλούν έτσι λόγω της διδασκαλίας του στο χωριό Βοϊνιάγκοβο, όχι πολύ μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα του το Κάρλοβο.

«Ήταν δάσκαλος εδώ και οι κάτοικοι του χωριού, για να εκφράσουν τον σεβασμό τους, τον αποκαλούν «Δάσκαλε» ως ένδειξη της αγάπης και της εκτίμησής τους - λέει η Τσόνκα Νταμιάνοβα, γραμματέας στο Κοινοτικό κέντρο «Βασίλ Λέβσκι 1900» στο χωριό. Δεν είναι τυχαίο που ο Βασίλ Λέβσκι επέλεξε το Βοϊνιάγκοβο. Από παιδί ερχόταν εδώ γιατί ο θείος του είχε μαγαζί στο χωριό και το επισκεπτόταν πολύ συχνά. Όταν ένας άλλος θείος του, που ήταν ιερομόναχος, έμαθε ότι στο χωριό αναζητούσαν δάσκαλο, πρότεινε ο Βασίλ Λέβσκι.»

• Οι προτροπές του Λέβσκι – Εθνική Βίβλος των Βουλγάρων

Ο νεαρός δίδασκε στο χωριό για σχεδόν 2 χρόνια - από τον Μάιο του 1864 έως τα τέλη Μαρτίου 1866, και τους 19 μαθητές του, από τους οποίους ο νεότερος ήταν 6 ετών και ο μεγαλύτερος 26, τους δίδαξε όχι μόνο ανάγνωση και γραφή, αλλά και αγάπη για την πατρίδα, την ελευθερία και την ανοχή στους άλλους.

«Κάνει ένα πείραμα βάζοντας ένα σκύλο, ένα γατάκι και ένα αρνί μαζί σε ένα κλουβί. Στην αρχή ήταν ένας τρομερός αγώνας, αλλά αργότερα αυτά τα τρία ζώα άρχισαν να συνυπάρχουν μαζί. Με αυτόν τον τρόπο έδειξε στους μαθητές του ότι όλοι οι λαοί, ανεξαρτήτως πίστης και γλώσσας, μπορούν να συμβιώσουν. Ποτέ δεν χρησιμοποίησε βία ή τιμωρία, αλλά με ειρηνικό τρόπο έκανε τα παιδιά να μάθουν αυτό που ήθελε - συνεχίζει την ιστορία της η Τσόνκα Νταμιάνοβα. - Έβαλε δύο πίνακες στην τάξη. Στον «τιμητικό πίνακα», που είχε λευκό χρώμα, έγραφε τα ονόματα εκείνων των παιδιών που ήταν φιλομαθή και στο μαύρο «πίνακα μομφής» - τους αμελείς. Τους είπε ότι αν έβλεπε το όνομα κάποιου παιδιού γραμμένο δύο φορές στον πίνακα μομφής, αυτό το παιδί δεν θα ήταν μαθητής του. Ούτε ενός παιδιού το όνομα, λένε, δεν γράφτηκε ποτέ εκεί».

Η ιστορία της αγάπης του μελλοντικού Αποστόλου της Ελευθερίας για την όμορφη Γιόβα διηγείται επίσης στο Βοϊνιάγκοβο. Το 16χρονο κορίτσι ήταν ένα από τα πιο ιδιαίτερα κορίτσια του χωριού. Όταν ο Βασίλ Λέβσκι έφυγε από το Βοϊνιάγκοβο, κυνηγημένος από τους Τούρκους, υποσχέθηκε: «Όταν έρθει η ελευθερία, Γιόβα, θα γυρίσω εδώ και θα σε κάνω δασκάλα!». Η Γιόβα τον περιμένει 3 χρόνια, αλλά αναγκάζεται από τους γονείς της να παντρευτεί. Όταν το μαθαίνει ο νεαρός, συναντά την αγαπημένη του, της χαρίζει ένα όμορφο μαργαριταρένιο κολιέ και λέει: «Συγχώρεσέ με, Γόβα, η ελευθερία άργησε».

«Στην αρχή, κανείς δεν ήξερε για αυτή την αγάπη, γιατί οι ηλικιωμένοι από το χωριό έδιναν όρκο και ήταν ιερό να μην αποκαλύψουν τίποτα από τη ζωή του Δασκάλου τους - διευκρινίζει η Τσόνκα Νταμιάνοβα. Αλλά όταν πέρασαν 100 χρόνια, αποφάσισαν ότι πρέπει να το πουν για να μείνει για τις μελλοντικές γενιές».

Όταν έφτασε η είδηση ​​στο Βοϊνιάγκοβο ότι ο δάσκαλός τους είχε κρεμαστεί, η καμπάνα της εκκλησίας χτυπούσε για μια ολόκληρη εβδομάδα. Η Γιόβα βάζει το πένθος, το οποίο φοράει πολλά χρόνια, και οι γυναίκες πετούν τις πολύχρωμες μαντίλες τους και φορούν μαύρες. Και συνεχίζουν να τα φοράνε μέχρι σήμερα….

Το μοναδικό σχολείο στη Βουλγαρία όπου δίδασκε ο Λέβσκι ανακαινίστηκε το 1957 και μετατράπηκε σε μουσείο. Το παλιό υπόστεγο της εκκλησίας καταστράφηκε, αλλά στη θέση του χτίστηκε ένα νέο κτίριο, το οποίο στεγάζει το κοινοτικό κέντρο και τη συλλογή του μουσείου για την ιστορία του χωριού. Ο Δάσκαλος έχει αφήσει την πένα του, τα βιβλία στα οποία δίδασκε. Υπάρχει επίσης το κέρινο ομοίωμά του που χάρισε ο καλλιτέχνης Ντιμίταρ Μπακαρτζίεφ με αφορμή τα 180 χρόνια από τη γέννηση του Αποστόλου.

«Το Βοϊνιάγκοβο κρατά πολλές καλές αναμνήσεις από τον Λέβσκι - συνεχίζει η Τσόνκα Νταμιάνοβα. - Στις 6 Μαΐου, ημέρα του Αγίου Γεωργίου, κάνουμε προσκύνημα-αναπαράσταση, γιορτάζουμε την επέτειο του διορισμού του ως δασκάλου. Γεμίζει η εκκλησία, γεμίζει και η αυλή του σχολείου. Αποτίουμε φόρο τιμής και προσπαθούμε να μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές τις διαθήκες του, την αγάπη για αυτόν και την πατρίδα».

Η μνήμη του Λέβσκι είναι ζωντανή στο Βοϊνιάγκοβο και μέσα από τα αγαπημένα του τραγούδια. Ένα από αυτά είναι το «Nedko li, Nede», που ερμηνεύει η παιδική λαογραφική ομάδα στο κοινοτικό κέντρο «Βασίλ Λέβσκι 1900» στο χωριό Βοϊνιάγκοβο.

Το πρότζεκτ πραγματοποιήθηκε με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα

Φωτογραφίες: κοινοτικό κέντρο «Βασίλ Λέβσκι 1900»