Πόνος, κούραση, ανασφάλεια και φόβος για το αύριο. Με αυτό το πικρό κοκτέιλ αισθημάτων ζουν οι πολίτες, που δεν κατόρθωσαν να εγκαταλείψουν τις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές μετά την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία πριν από έναν χρόνο. Ανάμεσά τους υπάρχουν και πολλοί Βούλγαροι, που αναγκάστηκαν να μείνουν λόγω έλλειψης επαρκών πόρων, με τους οποίους να εξασφαλίσουν το εισιτήριό τους προς την ελευθερία. Εδώ σας συναντάμε με δύο γυναίκες, που, ευτυχώς, είχαν την ευκαιρία αυτή. Και οι δύο ήδη ζουν και εργάζονται στο Βουλγαρο-ουκρανικό Εκπαιδευτικό Κέντρο στη Σόφια, αλλά δε σταματούν να διδάσκουν online σε μαθητές στην Ουκρανία και σε τέτοιους, που μετανάστευσαν σε διάφορες άκρες της Ευρώπης.

«Είμαι η Αρίνα Μίτεβα από τη Μελιτόπολη και είμαι Βουλγάρα. Εκτός από καθηγήτρια, είμαι και πρόεδρος του βουλγαρικού συλλόγου στην πόλη μας και διευθύντρια του βουλγαρικού κυριακάτικου σχολείου «Άγ. Άγ. Κύριλλος και Μεθόδιος». Πριν αρχίσει ο πόλεμος οι μαθητές στο σχολείο ήταν 252», διηγείται σε συνέντευξη για το Ράδιο Βουλγαρία η Αρίνα Μίτεβα και συμμερίζεται ένα περίεργο γεγονός για την πόλη, στην οποία γεννήθηκε και έζησε μέχρι την αρχή του πολέμου:

«Η Μελιτόπολη ήταν η πολυεθνική πρωτεύουσα της Ουκρανία, όπου ζούσαν περισσότερες από 100 εθνικότητες και οι Βούλγαροι ήταν η τρίτη μεγαλύτερη κοινότητα, ίσως 20 000 άτομα.»

Χάρη στη δραστήρια εργασία της Αρίνα και της βουλγαρικής κοινότητας, πριν από 29 χρόνια στη Μελιτόπολη ιδρύθηκε ο βουλγαρικός σύλλογος «Βαλκάνια», μέλη του οποίου είναι 750 άτομα από την πόλη και τα γύρω χωριά, που μαζί γιορτάζουν όλες τις βουλγαρικές γιορτές.

«Κάθε χρόνο την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου διοργανώναμε «Εβδομάδα του Βουλγαρικού Πολιτισμού» στη Μελιτόπολη. Μ’ αυτόν τον τρόπο η Εβδομάδα συνέπιπτε και με τις ημερομηνίες 1^η και 3^η Μαρτίου, που επίσης γιορτάζαμε επίσημα» – λέει η Αρίνα.

Η δραστηριότητα του συλλόγου, καθώς και του σχολείου, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, έστω και online:

«Αυτό είναι το καθήκον μας προς όλους τους συμπατριώτες, που έμειναν εκεί ή που έφυγαν για άλλες ουκρανικές πόλεις ή το εξωτερικό. Η δραστηριότητα του βουλγαρικού συλλόγου και του βουλγαρικού σχολείου ήταν μια μεγάλη σελίδα της ζωής τους, που δεν μπορούν απλώς να αφήσουν. Για όλους εκεί είναι εξαιρετικά δύσκολο, αναγκάζονται να κρύβονται, για να μη μάθουν οι γείτονές τους ότι ακόμη κάνουν κάτι, που σχετίζεται με την πατρίδα τους. Τα παιδιά επίσης πρέπει να κρύβονται για το ότι εξακολουθούν να μαθαίνουν τα βουλγαρικά. Επειδή όχι όλοι μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματά μας, τώρα εργαζόμαστε με 135 παιδιά περίπου, διασκορπισμένα σε όλο τον κόσμο.»

Η Λιουμπόβ Έντσεβα σαν την Αρίνα δεν εγκαταλείπει τους μαθητές της, που μπορούν ακόμη να παρακολουθούν τα online μαθήματά της. Ως καθηγήτρια στο βουλγαρικό κυριακάτικο σχολείο στο χωριό Πρεσλάβ, το οποίο βρίσκεται στην περιφέρεια Ζαπορίζια, θυμάται με πόνο την υπερηφάνεια και τη χαρά των μαθητών της, ότι έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν τη βουλγαρική γλώσσα. Τέτοια δυνατότητα πλέον δεν υπάρχει, γιατί στο ντόπιο σχολείο δε διδάσκεται τίποτε άλλο παρά ρωσικά και ιστορία της Ρωσίας.

«Είναι το πρώτο σχολείο στην Ουκρανία, όπου διδάσκονται τα βουλγαρικά δύο ώρες την εβδομάδα. Δεν είχα τη δυνατότητα να μαθαίνω τη βουλγαρική γλώσσα, επειδή στη Σοβιετική Ένωση έλειπαν τόσο σχολικά βιβλία, όσο βιβλία στα βουλγαρικά. Χάρη στους γονείς μας κατορθώσαμε να διατηρήσουμε κάποια έστω και παλιά και γεμάτη ρωσικές λέξεις βουλγαρική γλώσσα. Μόλις η Ουκρανία έγινε ελεύθερη και ανεξάρτητη χώρα το 1991, επέτρεψαν σε όλες τις εθνικές μειονότητες να μαθαίνουν τη μητρική τους γλώσσα.»

Το χωριό, στο οποίο πριν από τον πόλεμο ζούσαν 2500 άτομα περίπου, ιδρύθηκε από Βουλγάρους, που μετανάστευσαν από τη Βεσσαραβία το 1861. Τα πρώτα κτήρια που χτίστηκαν ήταν η εκκλησία και το σχολείο και στη συνέχεια για τον καθένα άρχισαν να χτίζουν και σπίτια.

Στη Βουλγαρία η Λιουμπόβ Έντσεβα είναι καθηγήτρια βουλγαρικής γλώσσας και βιολογίας και διδάσκει σε μαθητές από την 1^η μέχρι την 4^η τάξη στο Ουκρανικό Εκπαιδευτικό Κέντρο. Έφτασε στη χώρα μας τον Ιούνιο 2022. Ομολογεί ότι αντί για 80 ευρώ περίπου, όπως ήταν μέχρι τότε, το εισιτήριό της προς την ελευθερία κόστιζε ολόκληρα 700 ευρώ και το ταξίδι προς τη Βουλγαρία διήρκεσε 4 ημέρες, περνώντας από την Κριμαία, τη Γεωργία και την Τουρκία.

Αν και συνειδητοποιούν ότι η Ουκρανία δε θα είναι ποτέ η ίδια, οι δύο γυναίκες ελπίζουν ο πόλεμος να τελειώσει πιο σύντομα και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: epa/bgnes, πρ. αρχείο, Ιωάν Κόλεφ, glaspress.rs, Facebook / Освітній HUB у м.Софія