Το Αλφατάρ είναι ένα πολύ παλιό χωριό στη βορειοανατολική Βουλγαρία. Αναφέρεται στα ιστορικά χρονικά από τα τέλη του 16ου αιώνα με τα ονόματα Αλφατάρ, Αχλατάρ ακόμη και Ιφλατάρ. Μέρος της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς του διατηρείται μέχρι σήμερα και μνημεία από διαφορετικές εποχές προσελκύουν την προσοχή τόσο των ερευνητών όσο και των τουριστών.

Κοντά στη σημερινή πόλη Αλφατάρ, υπάρχουν τέσσερα ρωμαίο-βυζαντινά και δύο μεσαιωνικά βουλγαρικά φρούρια. Κοντά στο χωριό Τσάρ Ασέν, χτίστηκε το πέμπτο μεγαλύτερο φρούριο της εποχής του Πρώτου Βουλγαρικού Βασιλείου (681 – 1018), μαθαίνουμε από τη συνομιλία της Νεζαμπράβκα Κίροβα, ανταποκρίτριας της ΒΕΡ στη Σιλίστρα, με τον καθηγητή Γκεόργκι Ατανάσοφ. Σύμφωνα με τον καθηγητή, το φρούριο κοντά στο χωριό Τσάρ Ασέν εκτεινόταν σε μια έκταση που κάλυπτε 45 στρέμματα, είχε αστικές υποδομές, 4 εκκλησίες και μια ακρόπολη.

«Εκεί ανακαλύφθηκε ένα αξιόλογο μνημείο με γλαγολιτική επιγραφή του Μανάσιι Ινοκ. Για να μην αναφέρουμε τις πολυάριθμες νεκροπόλεις, τους οικισμούς της ρωμαϊκής και μεσαιωνικής εποχής. Αυτό όμως που μπορεί να δει ο επισκέπτης είναι το θράκο-ρωμαϊκό βραχώδες ιερό δίπλα στο χωριό Κουλτοβιτσα. Από το δήμο του Αλφατάρ περνούν οι χείμαρροι Καναγκιόλ και Ταμπάν. Εκεί βρίσκεται το ιερό πάνω από το χωριό Κουλτοβιτσα. Σηματοδοτεί την αρχή ενός μεγάλου θράκο-ρωμαϊκού βραχώδους λατρευτικού κέντυρου, που είναι αφιερωμένος στο θεό Ζαλμόξις».

Υπάρχουν περίπου 50 βραχώδη μοναστήρια κατά μήκος του Καναγκιόλ, που χρονολογούνται από τα τέλη του 9ου και τις αρχές του 10ου αιώνα. Τα μοναστήρια εγκαταλείφθηκαν τον 11ο αιώνα σύμφωνα με τον καθηγητή Γκεόργκι Ατανάσοφ.

«Κοντά στο Αλφατάρ, τα δύο βραχώδη μοναστήρια, στην περιοχή του χείμμαρου, είναι πλήρως προσβάσιμα και σε κάποιο βαθμό, κοινωνικοποιούνται με πινακίδες. Μία από τις εκκλησίες είναι πολύ μεγάλη και ημιτελής, γιατί προφανώς κατά τις επιδρομές των Πετσενέγκων, οι μοναχοί, καθώς και οι κάτοικοι του γειτονικού φρουρίου, εγκατέλειψαν την περιοχή. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν ένα πρωτότυπο, αυθεντικό εσωτερικό και εξωτερικό, όπως ήταν τον 10ο αιώνα. Μπορούν επίσης να δουν δεκάδες σχέδια, πινακίδες και γκράφιτι από την εποχή αυτή. Υπήρχαν μεγάλες ομάδες βραχωδών μοναστηριών κοντά στο χωριό Τσάρ Ασέν με χαρακτηριστική μοναστική οργάνωση».

Στις αρχές του 16ου αιώνα το Αλφατάρ ήταν ο μεγαλύτερος καθαρά χριστιανικός οικισμός της περιοχής. Όμως, μέρος του πληθυσμού που ίδρυσε το σημερινό Αλφατάρ εγκατέλειψε την περιοχή κατά τη διάρκεια του Ρώσο-τουρκικού πολέμου και τώρα οι παλιοί του κάτοικοι ζουν στην Ουκρανία, μας λέει ο καθηγητής.

Η ταραχώδης περίοδος του Κριμαϊκού Πολέμου και η πανούκλα κάνουν τους κάτοικους του Αλφατάρ να ενισχύσουν το χωριό τόσο πνευματικά όσο και φυσικά. Τα ίχνη παραμένουν μέχρι σήμερα.

«Στις τέσσερις γωνιές του Αλφατάρ τοποθέτησαν μεγάλους πέτρινους σταυρούς για να αποκρούσουν τις κακές δυνάμεις της ασθένειας. Το χωριό είναι περικυκλωμένο από αγκάθινους φράχτες και τάφρο, για να μην μπει η πανώλη. Αυτοί οι σταυροί και τμήματα του φράχτη διατηρούνται ακόμα και σήμερα».

Σύμφωνα με ορισμένους, το όνομα Αλφατάρ σήμαινε Χρυσή Πύλη ή Πύλη από τη Δοβρουτσά προς το εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο καθηγητής Γκεόργκι Ατανάσοφ πιστεύει ότι η τελευταία εκδοχή ακούγεται πιο πιθανή, επειδή λόγω των μαχών μεταξύ των οθωμανικών φρουρών και του Βλαντ Τέπες, οι κάτοικοι των χωριών στις όχθες του Δούναβη - Βετρέν Σρέμπερνα και Πόπινα μετακόμισαν στο νότιο τμήμα της περιοχής, δηλαδή στο σημερινό Αλφατάρ .

• Οικολογικό μονοπάτι οδηγεί στον βραχώδη λαβύρινθο κοντά στο χωριό Κράνοβο

Επιμέλεια: Βενέτα Νικόλοβα (από άρθρο της Νεζαμπράβκα Κίροβα αντ. της ΒΕΡ στην πόλη Σιλίστρα)

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Φωτογραφίες: Νεζαμπράβκα Κίροβα, ΒΤΑ-αρχείο