Σήμερα είναι η Διεθνής Ημέρα Μουσείων και με αυτήν την αφορμή σας παρουσιάζουμε το Εθνικό Εθνογραφικό Μουσείο στην Σόφια.

Η ιδέα της δημιουργίας ενός μουσείου για τη διατήρηση της ιστορίας της Βουλγαρίας ενθουσίαζε τα μυαλά και τις καρδιές των εθνεγερτών μας ακόμη και πριν από την Απελευθέρωση (1878). Πραγματοποιήθηκε το 1892, όταν ιδρύθηκε το Εθνικό Μουσείο στη Σόφια. Το 1906, χωρίστηκε σε Αρχαιολογικό και Εθνογραφικό Μουσείο. Πρώτος διευθυντής του ήταν ο πατέρας της βουλγαρικής εθνογραφίας, Ντιμίταρ Μαρίνοφ.

Για πολλά χρόνια, πολλοί ειδικοί ταχτοποιούσαν το μουσείο κατά το πρότυπο των μουσείων της Δυτικής Ευρώπης και κατάφεραν να συγκεντρώσουν μια τεράστια συλλογή, που θεωρείται μια από τις πλουσιότερες στα Βαλκάνια. Η έκθεση «130 χρόνια Εθνικό Εθνογραφικό Μουσείο» αφηγείται για τα αντικείμενα από τις συλλογές μαζί με τις βιογραφίες των ανθρώπων που τα μελέτησαν, τα συνέλεξαν και τα παρουσίασαν.

«Η έκθεση είναι αφιερωμένη στους ιδρυτές του μουσείου - εξηγεί η αν. καθ. Ιγκλίκα Μίσκοβα με την ιδέα της οποίας πραγματοποιήθηκε η εντυπωσιακή έκθεση. Οι επισκέπτες θα μάθουν περισσότερα για τους ανθρώπους που αφιέρωσαν τη ζωή και την επαγγελματική τους πορεία στο μουσειακό έργο. Προσπαθήσαμε να ξεπεράσουμε τα πλαίσια των προκατόχων μας, των ιδρυτών του μουσείου, που συγκέντρωναν και παρουσίαζαν πρωτίστως τους Βούλγαρους και τον Ορθόδοξο πληθυσμό. Αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε και τις άλλες κοινότητες που ζουν στην επικράτεια της χώρας, καθώς και μια μικρή συλλογή ξένων αντικειμένων».

Η έκθεση παρουσιάζει μια νέα ματιά «στα παρασκήνια» του έργου του μουσείου, γιατί με την πάροδο των ετών έχουν εργαστεί εκεί εξέχοντες ερευνητές και δημόσια πρόσωπα, εκπρόσωποι της βουλγαρικής διανόησης, συγγραφείς, ποιητές, συνθέτες, καλλιτέχνες.

Αξιοσημείωτες είναι οι προσπάθειές τους στην έρευνα και τη συλλογή αντικειμένων για το μουσείο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 30 Μαρτίου 1944, η Σόφια γνώρισε τον πιο σφοδρό βομβαρδισμό στην ιστορία της. Οι πεσμένες οβίδες κατέστρεψαν και το κτίριο του Εθνικού Εθνογραφικού Μουσείου. Αντικείμενα από την έκθεση, το αρχείο και τη βιβλιοθήκη χάθηκαν ανεπανόρθωτα και ένα συγκεκριμένο μέρος των συλλογών εκκενώθηκε και σώθηκε.

Ο τότε διευθυντής, ο εθνογράφος Χρίστο Βακαρέλσκι ανέλαβε την ευθύνη για την αποκατάσταση της κατεστραμμένης πολιτιστικής κληρονομιάς. Προμηθεύονται σιτηρά και άλλα υλικά, τα οποία οι εθνογράφοι φορτώνουν σε φορτηγά και ξεκινούν τα ταξίδια τους στα χωριά για να συλλέξουν αντικείμενα για τις μελλοντικές συλλογές του μουσείου. Ανταλλάσσουν σιτάρι, υφάσματα, κάλτσες κ.λπ. ενάντια σε κοστούμια, τραπεζομάντιλα και χαλιά.

Οι δάσκαλοι και οι καλλιτέχνες που αποσπώνται στο Μουσείο παίζουν επίσης τεράστιο ρόλο:

«Όλοι οι καλλιτέχνες μετά τον πόλεμο επιστρέφουν στο μουσείο, παρακολουθούν ένα ειδικό μάθημα που διηύθυνε ο Χρίστο Βακαρέλσκι και μετά πηγαίνουν σε διάφορα μέρη στη χώρα για να καταγράψουν τα πολιτιστικά φαινόμενα. Και κάθε ένα από τα αντικείμενα του μουσείου ζωγραφίστηκε από αυτούς τους ίδιους σε υπέροχα έργα ακουαρέλας - «διαβατήρια» των αντικειμένων, συμπληρωμένα από τους εθνογράφους και σφραγισμένα με την προσωπική σφραγίδα του διευθυντή - είπε η καθ. Μίσκοβα σε συνέντευξή της στο Ράδιο Βουλγαρία. - Οι επισκέπτες της έκθεσης μπορούν να γνωρίσουν 130 προσωπικές ιστορίες, να διαβάσουν περίεργες ιστορίες για όλους αυτούς τους ανθρώπους, γραμμένες από τους συγχρόνους τους, τις δικές τους ιστορίες, να αποκτήσουν λίγη περισσότερη εικόνα για την προσωπική τους ζωή και την ύπαρξη».

Το 1954, το Εθνικό Εθνογραφικό Μουσείο στεγάστηκε στο πρώην Πριγκιπικό Παλάτι - ένα από τα παλαιότερα κτίρια με την πιο ενδιαφέρουσα ιστορία στη Σόφια. Μέχρι σήμερα, το μουσείο στεγάζεται στην ανατολική πτέρυγα, όπου βρίσκονταν τα υπνοδωμάτια, οι αίθουσες υποδοχής και τα ιδιωτικά γραφεία της βασιλικής οικογένειας. Και το προσωπικό του μουσείου συνεχίζει να συντηρεί τα αντικείμενα και να αναζητά τον πιο ελκυστικό τρόπο για να τα παρουσιάσει στο κοινό.

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα

Φωτογραφίες: Ντεσισλάβα Σεμκόβσκα