Στις 8 Νοεμβρίου σημειώνουμε την Ημέρα των Δυτικών Περιχώρων. Πρόκειται για εδάφη της Βουλγαρίας, κατοικημένα με Βουλγάρους, που μετά την ήττα μας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Συνθήκη του Νεΐγύ (1919)οι μεγάλες δυνάμεις τα απέσπασαν και τα πέρασαν στην επικράτεια του Βασιλείου Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων ενώ σήμερα βρίσκονται στην επικράτεια της Σερβίας.

• 99 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ

Πριν λίγες μέρες με αφορμή την επέτειο, που συνδέεται με την κατάληψη από τα σερβικά στρατεύματα των εδαφών γύρω από τις πόλεις Τσάριμπροντ, Μποσίλεγκραντ και Στρούμιτσα, από τις 6 έως τις 8 Νοεμβρίου 1920, η ΒΕΡ φιλοξένησε την Παραδοσιακή Ορχήστρα του Τσάριμπροντ η οποία έδωσε την πρώτη της συναυλία στην Σόφια.

Το Τσάριμπροντ είναι η βουλγάρικη ονομασία της πόλης που σήμερα λέγεται Ντιμίτροβγκραντ και βρίσκεται στην Σερβία, λίγο μετά τα σύνορα της Βουλγαρίας. 

Η Ορχήστρα αποτελείται από ερασιτέχνες που εδώ και 10 χρόνια παίζουν βουλγάρικα και σέρβικα αστικά τραγούδια με την επιθυμία να διατηρήσουν τις παλιές μελωδίες από την καρδιά των Βαλκανίων. Η Ορχήστρα αποτελείται από τον Ντραγκολιούμπ Πέιτσεβ, τον Σπίρα Τρίτσκοβ, τον Ντάρκο Πετρόβ, τον Ιβάν Κίροβ και τον Αλεξάνταρ Βάσοβ.

Την Παραδοσιακή Ορχήστρα του Τσάριμπροντ ίδρυσαν ο Ντραγκολιούμπ Πέιτσεβ και ο Αλεξάνταρ Βάσοβ.

«Με τον Αλεξάνταρ είμαστε πολύ καλοί φίλοι όλη μας την ζωή και αποφασίσαμε να φτιάξουμε την ορχήστρα για να διαφυλάξουμε τις αξίες μας, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό των Βουλγάρων στο Τσάριμπροντ, λέει ο Ντραγκολιούμπ που παίζει κιθάρα στην Παραδοσιακή Ορχήστρα και ταυτόχρονα είναι και ηχολήπτης στο Κέντρο Ραδιοφώνου και Τηλεόρασης της πόλης. Τα αστικά τραγούδια που παίζουμε, πλέον δεν μπορούμε να τα ακούσουμε πουθενά αλλού».

«Τα Δυτικά Περίχωρα έχουν ξεπέσει λίγο αλλά όταν αρχίσουμε να παίζουμε την μουσική μας η ψυχή μας γεμίζει και εμπνεόμαστε. Η πόλη μας είναι θησαυροφυλάκιο ιδεών, μουσικής, ρυθμών, τραγουδιών που θέλουμε να παρουσιάσουμε προς τα έξω», λέει ο Αλεξάνταρ που παίζει καβάλι και ταμπουρά ο οποίος στην Σερβία λέγεται μπίσερνιτσα. Ο Αλεξάνταρ είναι και η φωνή της ορχήστρας ενώ ταυτόχρονα έχει αγρόκτημα και εργάζεται σαν κτηνίατρος.

Εδώ και χρόνια οι μουσικοί της ορχήστρας συμμετέχουν στα προγράμματα της Δημόσιας Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης της Σερβίας (RTS) και συχνά είναι καλεσμένοι σε εκδηλώσεις για τον πολιτισμό των μειωνοτήτων στις οποίες παρουσιάζουν τις παραδόσεις των Βουλγάρων της Σερβίας. Το 2019 κυκλοφόρησαν το πρώτο τους άλμπουμ που λέγεται «Μίλα σέστρο, Στάρα Πλανίνο» (Αγαπητή μου αδερφή, Παλιό Βουνό) όπου το όνομα Στάρα Πλανινά (θηλικού γένος) είναι το βουλγάρικο όνομα του Αίμου. Το άλμπουμ ηχογραφήθηκε στην ΒΕΡ και παραγωγός ήταν η μαέστρος Βάνια Μόνεβα που έδωσε και το όνομά της στην χορωδία που διευθύνει.  

«Στο άλμπουμ αυτό έχουμε σώσει για τις επέμενες γενιές κάμποσα από τα «μαργαριτάρια» της βαλκανικής παράδοσης, λέει ο Αλεξάνταρ που αρνείται να αντιλαμβάνεται τον εαυτό σαν μέρος μειωνότητας.

«Δεν αισθάνομαι αποκομμένος από τον λαό μου και το ότι ζω εκτός συνόρων δεν σημαίνει ότι έχω διακόψει την επαφή μου με την πατρίδα, λέει εκείνος. Εμείς είμαστε μέρος του βουλγάρικου λαού».

«Η ημερομηνία 8 Νοεμβρίου φέρνει για μένα μια λυπητερή ανάμνηση για έναν χωρισμό, λέει ο Ντραγκολιούμπ που επίσης δεν νιώθει μέρος μειωνότητας. Είμαι Βούλγαρος και δεν έχει σημασία από ποιά πλευρά των συνόρων ζω. Πρέπει να θυμόμαστε αυτήν την μέρα και να κρατάμε την εθνική μας συνείδηση με υπερηφάνεια».  

Τα βουλγάρικα χωριά όμως και οι βουλγάρικες πόλεις στην Σερβία ερημώνουν. Οι πιο νέοι κάτοικοι του Τσάριμπροντ και του Μποσίλεγκραντ αναζητούν επιβίωση και καλύτερο μέλλον για τους ίδιους και τα παιδιά τους στην Σόφια και άλλες βουλγάρικες πόλεις. Αυτοί που μένουν απελπίζονται. Ρόλο γι’ αυτό παίζει και το ότι υπάρχουν ακόμα δυσκολίες στο πέρασμα των συνόρων και η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων από τις τις δύο πλευρές δεν είναι εύκολη. Αλλά η μουσική πετάει πάνω από σύνορα και προβλήματα, συνδέει, εμπλουτίζει και συμφιλιώνει τους λαούς στα Βαλκάνια και τον κόσμο.

Υπάρχει μια αντίληψη ότι η βαλκανική μουσική είναι λίγο λυπημένη αλλά η Παραδοσιακή Ορχήστρα του Τσάριμπροντ σκοπεύει να δείξει ότι αυτό δεν είναι πάντα έτσι.

«Στα Βαλκάνια όταν είμαστε λυπημένοι τραγουδάμε χαρούμενα τραγούδια και έτσι διώχνουμε τις ζοφερές σκέψεις, λέει ο Αλεξάνταρ. Σύντομα σκοπεύουμε να ηχογραφήσουμε ένα χουμοριστικό άλμπουμ με τραγούδια από την περιοχή των Σόπων».  

• Οι Βούλγαροι στην Σερβία ζητούν αναθεώρηση της πολιτικής για τους ομογενείς

• 90 χρόνια από την Συνθήκη του Νεϊγύ

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα