Οι συμμετέχοντες στην 32η Βουλγαρική αποστολή στην Ανταρκτική βρίσκονται ήδη στο νησί Λίβινγκστον και κύριος στόχος τους, μαζί με την υλοποίηση των επιστημονικών έργων, είναι η κατασκευή του νέου εργαστηριακού συγκροτήματος. Ανάμεσά τους και ο Πέταρ Σαπουντζίεφ - διδάκτωρ ηλεκτρονικών και για πέντε χρόνια μηχανικός στη βουλγαρική βάση της Ανταρκτικής.

Λάτρης της ορειβασίας, ο Πέταρ Σαπουντζίεφ περνάει πολύ χρόνο στα βουνά. Έμαθε για τις δραστηριότητες του Βουλγαρικού Ινστιτούτου της Ανταρκτικής ενώ εργαζόταν πάνω σε μια συσκευή μέτρησης που χρειαζόταν για τη βάση μας στην παγωμένη ήπειρο.

«Όποιος πηγαίνει εκεί για πρώτη φορά αναπόφευκτα γοητεύεται από αυτή τη μοναδική και ανεπανάληπτη φύση και τη βιώνει με διαφορετικό τρόπο – λέει ο ειδικός. – Η πρώτη φορά είναι συνήθως η πιο συναισθηματική. Σε επαγγελματικό επίπεδο, αυτό το ερευνητικό πεδίο είναι επίσης πολύ συναρπαστικό. Ως μηχανικός στη βάση, ασχολούμαι με το ενεργειακό σύστημα, με τον επιστημονικό εξοπλισμό. Άρχισα να δουλεύω με ομάδες επιστημόνων – ανθρώπους που ασχολούνται με τη γεωφυσική, με τους παγετώνες και έτσι διαμορφώθηκαν μερικές συγκεκριμένες ιδέες».

Ο Πέταρ Σαπουντζίεφ μιλά με πάθος για τις δραστηριότητές του στον τομέα των ηλεκτρονικών:

«Αυτό που με εμπνέει από μικρός είναι η χρήση των ηλεκτρονικών ως μέσο για να κάνουμε κάτι δημιουργικό, εξερευνητικό - σαν να προσθέσουμε μια άλλη αίσθηση, έναν άλλο τρόπο για να μάθουμε για τον κόσμο γύρω μας. Ασχολούμαι κυρίως με τα ηλεκτρονικά μετρήσεων, φτιάχνω συγκεκριμένες συσκευές που εκτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες και εξετάζουν κάποιες παραμέτρους. Στη συνέχεια αναλύουμε αυτά τα δεδομένα και μέσα από αυτά καταλαβαίνουμε περισσότερα για τις διαδικασίες και τα φαινόμενα γύρω μας».

• Εδώ και 35 χρόνια, η Βουλγαρία είναι η μόνη βαλκανική χώρα με βάση την Ανταρκτική

Στην τρέχουσα αποστολή του στην Ανταρκτική, ο Πέταρ Σαπουντζίεφ ασχολείται με δύο έργα. Το πρώτο σχετίζεται με τη μελέτη της ηλιακής ενέργειας στο έδαφος της βάσης. «Αυτό θα μας βοηθήσει να σχεδιάζουμε πιο αποτελεσματικά και να βελτιστοποιήσουμε τα ηλιακά μας τροφοδοτικά για να λειτουργεί ο εξοπλισμός που χρειαζόμαστε για έρευνα», εξηγεί ο ίδιος.

Ο στόχος του ηλιακού συστήματος θα είναι να παρακολουθεί την ποσότητα της ηλιακής ενέργειας που πέφτει σε μια μονάδα επιφάνειας και σε διαφορετικές γωνίες. Τα πρώτα στοιχεία αναμένεται να φτάσουν σε ένα χρόνο. «Όταν γνωρίζουμε πόση ενέργεια λαμβάνει το σύστημα, θα είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε μαθηματικά την κατάστασή του και πώς πρέπει να το βελτιστοποιήσουμε ώστε να λειτουργεί κατά τις σκοτεινές μέρες. Τον χειμώνα στην Ανταρκτική έχει μόνο 2-3 φωτεινές ώρες την ημέρα», προσθέτει ο Πέταρ Σαπουντζίεφ.

Το δεύτερο έργο σχετίζεται με την κίνηση των παγετώνων - «ένα εξαιρετικά ευαίσθητο οικοσύστημα», σύμφωνα με τα λόγια του ερευνητή.

«Η βάση μας περιβάλλεται από παγετώνες και αυτοί με τη σειρά τους αντιδρούν σε όλες τις αλλαγές που συμβαίνουν στον κόσμο - συνεχίζει ο Πέταρ Σαπουντζίεφ. - Τα πράγματα είναι «συνδεδεμένα» - όχι μόνο οι κλιματικές, αλλά και πολλές αλλαγές στη φύση, είναι σαν μια συνδεδεμένη αλυσίδα. Επομένως, η μελέτη των παγετώνων φέρνει πολλές πληροφορίες για τις τοπικές και παγκόσμιες διαδικασίες. Οι παγετώνες γενικά είναι εξαιρετικά εντυπωσιακές, ισχυρές και μεγαλοπρεπείς δομές. Το καθήκον μου είναι να δημιουργήσω ένα αυτόνομο σύστημα φωτογραφίας που θα μπορεί να βγάζει φωτογραφίες κάθε μέρα, για χρόνια, στις σκληρές συνθήκες της Ανταρκτικής. Με αυτόν τον τρόπο, θα είμαστε σε θέση να δούμε πώς κινούνται οι παγετώνες».

• Εκατοντάδες τόποι στην Ανταρκτική έχουν βουλγαρικά ονόματα

Με βάση τις πληροφορίες, θα είναι δυνατό να κριθούν οι ταχύτητες κίνησης, πώς κινούνται οι διάφορες περιοχές μεταξύ τους, το ανάγλυφο κάτω από τους παγετώνες.

Ο Πέταρ Σαπουντζίεφ προσθέτει ότι οι ρυθμοί και το λιώσιμο των παγετώνων αποκαλύπτουν μέρος του παζλ των μυστηρίων της κλιματικής αλλαγής: «Αναμφίβολα οι παγετώνες λιώνουν αυτή τη στιγμή, το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό προκαλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, σε ποιο βαθμό είναι μέρος του κάποιο κανονικό φυσικό κύκλο. Επί του παρόντος γίνονται σημαντικές προσπάθειες για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα».

Και ενώ οι επιστήμονες προσπαθούν να ζωγραφίσουν την παγκόσμια εικόνα του κόσμου στον οποίο ζούμε με τις νέες προκλήσεις, τις απειλές, αλλά και τις ελπίδες για ένα ποιοτικό άλμα σε πολλούς τομείς της γνώσης, είναι ευθύνη του καθενός μας να ενεργήσει συνειδητά, γιατί ακόμη και η πιο μικρή καταπάτηση της φύσης συχνά πολλαπλασιάζεται δισεκατομμύρια φορές.

Κείμενο: Ντιάνα Τσανκόβα (από ρεπορτάζ της Μαρίνα Βελίκοβα από το πρόγραμμα Χοριζόντ της ΒΕΡ)

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα