Οι πόλεμοι και οι γεωπολιτικές ανακατάξεις έχουν αρνητική επίδραση στην ζωή των κατοίκων της Γης. Οι άνθρωποι αναγκάζονται βίαια να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, τα αγαθά τους, τις δραστηριότητές τους. Κινούν προς την προσφυγιά, προς αβέβαιο μέλλον και πολλοί από αυτούς δεν φτάνουν ποτέ σε σωτήρια χώματα.

Στις 26 Μαρτίου 1913 ο βουλγάρικος στρατός κατέλαβε το δυνατό φρούριο της Αδριανούπολης. Ο οθωμανικός στρατός υποχώρησε και υπογράφηκε το Σύμφωνο του Λονδίνου με το οποίο η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδωσε τα βαλκανικά εδάφη, στα οποία κυριαρχούσε, στα νικητήρια κράτη της Βαλκανικής Ένωσης (Βουλγαρία, Ελλάδα, Σερβία και Μαυροβούνιο).

Τον Ιούνιο όμως ξεκίνησε Πόλεμος μεταξύ των Συμμάχων και το Βασίλειο της Βουλγαρίας αναγκάστηκε να πολεμήσει με τα Βασίλεια της Ελλάδας και την Σερβίας για εδάφη αμφιλεγόμενα στην γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας και με το Βασίλειο της Ρουμανίας για αμφιλεγόμενα εδάφη στην Νότια Δοβρουτζά. Δεν έφτανε αυτό η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρήκε ευκαιρία να ανακάμψει, πέρασε τα σύνορα στην γραμμή «Αίνος – Μήδεια», ανακατέλαβε την Θράκη στην περιοχή της Αδριανούπολης και εκδίωξε τους κατοίκους που είχαν βουλγάρικη (και άλλη πέρα της τουρκικής) αυτοσυνείδηση. Η αρχαία πόλη Αίνος σήμερα λέγεται Ενέζ και βρίσκεται στην Τουρκία όπως και η αρχαία Μήδεια στις ακτές του Εύξεινου Πόντου, που σήμερα λέγεται Κιγίκιοϊ.

Οι απόγονοι των προσφύγων από την Θράκη που βρήκαν καταφύγιο στην Βουλγαρία συμμετέχουν στην Ένωση Θρακικών Συλλόγων Βουλγαρίας. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους η σημερινή μέρα είναι μέρα μνήμης και απότισης φόρου τιμής στους προγόνους τους που πολέμησαν για την ελευθερία και αυτοθυσιάστηκαν ηρωικά στο όνομα του εθνικού ιδεώδους της πατρίδας τους.

Η Ημέρα της Θράκης τιμάται σε πολλές πόλεις της Βουλγαρίας. Οι εορτασμοί είναι ιδιαίτεροι στην Βάρνα όπου μπροστά στο Μνημείο του 8^ου τμήματος στρατού σημειώνονται 111 χρόνια από την κατάληψη του κάστρου της Αδριανούπολης.

«Τα προσφυγικά ρεύματα που έφτασαν στην Βάρνα από την Θράκη της Αδριανούπολης ήταν αρκετά, λέει η Ρουμιάνα Βάλτσεβα, πρόεδρος του Θρακικού Συλλόγου Βάρνας «Καπιτάν Πέτκο Βοϊβόντα». Πρώτα έφτασαν πρόσφυγες λόγω του Ρωσο-Τουρκικού Απελευθερωτικού για την Βουλγαρία Πολέμου (1878), έπειτα μετά την Εξέγερση του Ιλίντεν-Πρεομπραζένιε (1903) και κυρίως μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913). Από τότε στην Ανατολική και την Δυτική Θράκη δεν έχει πλέον Βουλγάρους. Πάνω από 350 000 Βούλγαροι αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους και να αναζητήσουν ένα νέο μέλλον στην επικράτεια της Βουλγαρίας. Πάνω από 20 000 άτομα από αυτές τις περιοχές έφτασαν τότε αλλά και με επόμενα προσφυγικά κύματα στην Βάρνα και συνέβαλλαν για την επόμενη ανάπτυξή της».  

Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο το Βασίλειο της Βουλγαρίας προσχώρησε το 1915 στις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστρο-Ουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία) κηρύσσοντας πόλεμο στο Βασίλειο της Σερβίας. Όλα τα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη ανήκαν στο αντίθετο στρατόπεδο της Αντάντ. Το 1916 η Βουλγαρία κήρυξε πόλεμο και στο Βασίλειο της Ρουμανίας. Η Αντάντ παρά την επανάσταση στην Ρωσία το 1917 και το 1918 μετά την νίκη στο Ντόμπρο Πόλε (σήμερα στα σύνορα της Ελλάδας με την Β.Μακεδονία) άρχισε να κερδίζει έδαφος ενώ στον βουλγάρικο στρατό άρχισαν να σημειώνονται εξεγέρσεις. Ο βασιλιάς της Βουλγαρίας, Φερδινάνδος Α΄, αποσύρθηκε από τον θρόνο και την διακυβέρνηση ανέλαβε ο γιός του, Μπορίς Γ΄. Το 1918 η Βουλγαρία συνθηκολόγησε στην Θεσσαλονίκη ενώ το 1919 με την Συνθήκη του Νεϊγύ έξω από τα σύνορά της έμειναν περιοχές αμιγώς κατοικημένες με Βουλγάρους στην Ανατολική Θράκη και στην Θράκη του Αιγαίου αλλά και στα σύνορα με την Σερβία. Στην Βουλγαρία τότε έφτασαν ξανά χιλιάδες πρόσφυγες.

«Η Θράκη είναι ένας πνευματικός τόπος που έχουμε κληρονομήσει από τις προγιαγιάδες και τους προπαππούδες μας και τον αγαπάμε ακόμα κι αν δεν τον έχουμε επισκεφτεί ποτέ», λέει ο Ντιμίταρ Σαλαπάτοβ, που είναι απόγονος προσφύγων από εκεί και έγραψε το βιβλίο «Οι βουλγάρικοι χριστιανικοί οικισμοί στην Θράκη του Αιγαίου».

• Υπάρχουν εκκλησίες στην Ανατολική Θράκη που διαφυλάττουν το βουλγάρικο πνεύμα

Επιμέλεια: Ελένα Καρκαλάνοβα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα