Νωρίς το πρωί μαζεύονται τα αγόρια και τα κορίτσια στα λιβάδια για να παίξουν με τον ήλιο. «Πιστεύεται ότι τότε ο ήλιος παίζει γιατί είναι η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου» – αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε για το Ένιοβντεν σύμφωνα με τον οκτάχρονο Ίβο Ιλίεφ από τη Σόφια. Ο Ίβο είναι ένα από τα παιδιά που παρακολουθούν ένα θερινό σχολείο για μαθητές από 7 έως 12 ετών στο Εθνικό Εθνογραφικό Ινστιτούτο με Μουσείο στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών. Ο αρχάριος εθνογράφος μας λέει ότι το Ένιοβντεν είναι μια πολύ παλιά γιορτή που υπάρχει στα βουλγαρικά εδάφη:

«Το πρωί, ο ήλιος λούζεται στα ποτάμια και στις πηγές, και μετά οι άνθρωποι μπαίνουν σε αυτό το νερό γιατί νομίζουν ότι είναι θεραπευτικό. Επίσης, τα αστέρια κατεβαίνουν από τον ουρανό και δίνουν περισσότερη δύναμη στα βότανα. Μετά οι άνθρωποι βγαίνουν και μαζεύουν βότανα» – μας λέει ο Ίβο.

«Μετά το μπάνιο στο ηλιακό νερό, οι άνθρωποι ξαπλώνουν στο δροσερό γρασίδι, γιατί νομίζουν ότι είναι τόσο θεραπευτικό όσο το νερό», προσθέτει η εννιάχρονη Εμανουέλα από το 6ο Δημοτικό Σχολείο «Κόμης Νικολάι Ιγκνάτιεφ» στη Σόφια.

«Και την παραμονή, επειδή έχει δροσιά στα χωράφια, οι μάγισσες παίρνουν τις ποδιές τους και τις σέρνουν πίσω τους. Μετά πηγαίνουν στα χωράφια τους και εκεί στύβουν το νερό /από τις ποδιές/. Έτσι παίρνουν από τη γονιμότητα των χωραφιών. Γι' αυτό οι άνθρωποι κάνουν πολλές τελετουργίες γονιμότητας όπως την «προσευχή για βροχή».

Για την Αντωνίνα, μαθήτρια στην 1^η τάξη από το 18ο σχολείο της Σόφιας, το Ένιοβντεν είναι μια από τις πιο ιδιαίτερες μέρες του χρόνου:

«Το Ένιοβντεν αισθάνομαι χαρούμενη γιατί συμβαίνουν τόσα πολλά πράγματα. Ο ήλιος λάμπει πολύ έντονα γιατί θέλει να είναι πιο λαμπερός από ποτέ.»

Η Μαρία Μπογιάνοβα, επιμελήτρια και μουσειοπαιδαγωγός στο Εθνικό Εθνογραφικό Ινστιτούτο με Μουσείο στη ΒΑΕ, συνεχίζει την ιστορία των παιδιών για την γιορτή:

«Προσπαθούμε να διδάξουμε στα παιδιά πως η παράδοση ξεκινά από την αρχαιότητα και μετά αλλάζει με τον καιρό και πώς φτάνει σε εμάς με τη μορφή που τη γνωρίζουμε σήμερα. Αλλά όπως και να έχει, το Ένιοβντεν είναι μια πολύ αρχαία γιορτή που συνδέεται με τη λατρεία του ήλιου. Και επειδή είναι στην περίοδο του θερινού ηλιοστασίου, είναι η μέρα που ο ήλιος λάμπει περισσότερο στον ουρανό, γι' αυτό έλεγαν ότι από σήμερα ο ήλιος πηγαίνει στον χειμώνα», εξηγεί η Μαρία Μπογιάνοβα και συνεχίζει την ιστορία της για τις πεποιθήσεις που σχετίζονται με αυτήν την ημέρα του Ιουνίου:

«Το βράδυ πριν το Ένιοβντεν, οι μάγισσες και οι γυναίκες πήγαιναν να μαζέψουν βότανα, γιατί πίστευαν ότι τότε ανοίγει ο ουρανός και τα αστέρια κατεβαίνουν στη γη, που δίνει τις μαγικές δυνάμεις στα βότανα. Το στεφάνι του Ένιοβντεν το κάνει η γηραιότερη γυναίκα. Η παράδοση λέει ότι μέσα απ'ο αυτό πρέπει να περάσουν παιδιά, κορίτσια και νεαρές νύφες. Μετά τη γιορτή, το στεφάνι φυλάσσεται όλο το χρόνο, κρεμιέται πάνω από την πόρτα και στεγνώνει εκεί. Κατά τη διάρκεια του έτους, κόβεται από αυτό για να θεραπεύσει όλες τις ασθένειες.»

Σήμερα οι άνθρωποι με τα ονόματα Έντσο, Γιάνα, Γιάνι, Γιάνκο, Ένιτσα, Γιάνιτσα έχουν γιορτή.

Κείμενο: Γκεργκάνα Μάντσεβα

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα