Η απόφαση για την πλήρη ένταξη της Βουλγαρίας στον Χώρο Σένγκεν από τις αρχές του 2025 είναι ιστορικό γεγονός τόσο για τη χώρα, όσο για τις σχέσεις της με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ – τη Ρουμανία και την Ελλάδα. Τι είναι το καθοριστικό γεγονός στις διμερείς περιφερειακές σχέσεις της Βουλγαρίας με τους γείτονες, που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας – την Τουρκία, τη Σερβία και τη Βόρεια Μακεδονία; Το Ράδιο Βουλγαρία αναζήτησε τις γνώμες εμπειρογνωμόνων, που δημοσιεύουμε στο δεύτερο μέρος της Βαλκανικής Ανασκόπησης του 2024:

Βουλγαρία και Τουρκία – Η επίσκεψη του τούρκου υπουργού Εξωτερικών στη Σόφια έδειξε ότι η Άγκυρα παρακολουθεί τις εξελίξεις στο ΚΔΕ και έθεσε τα θεμέλια των συμφωνιών για αντιμετώπιση των ναρκών στη Μαύρη Θάλασσα και για κοινό air policing

Σύμφωνα με τον Μεχμέτ Γιουμέρ – εκδότη των ιστοσελίδων obzornews.bg και bakis.bg, θα ήταν πιο εύκολο να συνοψίσει το έτος στις βουλγαροτουρκικές σχέσεις εάν ήταν το 2025, όταν συμπληρώνονται 100 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Άγκυρας*. Ως σημαντικότερο γεγονός για το 2024 ο ίδιος επεσήμανε την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν στις αρχές του έτους στη Σόφια με πρόσκληση της υπουργού Εξωτερικών Μαρία Γκαμπριέλ:

«Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας ήρθε εδώ και η πρώτη συνάντησή του ήταν στην Πρεσβεία της Τουρκίας με τον υπό παραίτηση ηγέτη του ΚΔΕ Μουσταφά Καρανταγί**. Ήταν αυτό ένδειξη προς τη Βουλγαρία; Προφανώς αυτό ήταν σημάδι», υπενθύμισε ο παρατηρητής. Ο ίδιος επεσήμανε ότι το δεύτερο σημαντικό σημείο στις διμερείς σχέσεις το 2024 είναι η συμφωνία, που υπεγράφη στην Άγκυρα μεταξύ της Ρουμανίας, της Τουρκίας και της Βουλγαρίας για εξουδετέρωση των ναρκών στη Μαύρη Θάλασσα, η οποία επίσης βολιδοσκοπήθηκε στις αρχές του 2024 στη Σόφια.

«Στο πνεύμα της διμερούς συνεργασίας κατά την επίσκεψη του Χακάν Φιντάν στις αρχές του 2024, κατά τη γνώμη μου, ήταν και το μνημόνιο, που στη συνέχεια ο υπουργός Άμυνας Τόντορ Ταγκάρεφ υπέγραψε στην Άγκυρα – το μνημόνιο για το air policing, δηλαδή για τη λεγόμενη διασυνοριακή φύλαξη του βουλγαρικού εναέριου χώρου. 

Στα ΜΜΕ τότε εμφανίστηκαν διάφορα σχόλια: «Η Τουρκία θα φυλάξει τον βουλγαρικό ουρανό;». Κατά τη γνώμη μου, ο πιο ακριβής τίτλος στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι ο ουρανός της Βουλγαρίας και της Τουρκίας είναι ουρανός του ΝΑΤΟ και εμείς είμαστε σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Το σημαντικό είναι ότι κατά την επίσκεψη αυτή ο υπουργός Φιντάν και η τότε βουλγάρα υπουργός Εξωτερικών Μαρία Γκαμπριέλ προετοίμασαν τη βάση για το μνημόνιο αυτό στο πνεύμα της διμερούς συνεργασίας», τόνισε ο Μεχμέτ Γιουμέρ.

Η Βουλγαρία και η Σερβία χαράζουν αντίθετες μεταφορικές γεωπολιτικές στη Βόρεια Μακεδονία

Θα πρότεινα να μην κάνουμε ανασκόπηση των επίσημων επαφών, των επίσημων γεγονότων, των επίσημων εορτασμών ή των επίσημων διαμαχών και να αναζητήσουμε αυτό που βρίσκεται στα παρασκήνια», σχολίασε για το Ράδιο Βουλγαρία ο διδάκτωρ Μπίσερ Μπάντσεφ από το Ινστιτούτο Βαλκανικών Σπουδών της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών.

«Για μένα το σημαντικότερο γεγονός για το 2024 είναι η επιτυχία του σερβικού κράτους να μπλοκάρει την κατασκευή του Διαδρόμου αρ. 8***. Τώρα θα πείτε ότι από τυπική άποψη ο Διάδρομος αρ. 8 αφορά τις σχέσεις μεταξύ της Βουλγαρίας, της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας. Βεβαίως, αλλά στην ουσία υπάρχει πολύ άμεση σχέση. Το σερβικό κράτος αντιλαμβάνεται τον Διάδρομο αρ. 8 ως άμεσο αντίπαλο του Διαδρόμου αρ. 10 **** και υπουργός Δημοσίων Έργων Γκόραν Βέσιτς ανακοίνωσε ως τη μεγαλύτερη συμβολή του φέτος το μπλοκάρισμα των βουλγαρικών προσπαθειών να εντατικοποιηθεί η εργασία πάνω στον Διάδρομο αρ. 8.», θεωρεί ο ερευνητής από το Ινστιτούτο Βαλκανικών Σπουδών της ΒΑΕ.

Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία – το 2024 αποκάλυψε το σερβικό μοντέλο του μακεδονισμού

Η πιο σύντομη εξήγηση όλων των συμβαινόντων το 2024 στη Βόρεια Μακεδονία είναι η αποκάλυψη του σερβικού μοντέλου του μακεδονισμού, σχολίασε για το Ράδιο Βουλγαρία ο Λιούμπτσο Νέσκοφ, δημοσιογράφος και ιδιοκτήτης του πρακτορείου ειδήσεων BGNES.

«Κάθε μέρα είμαστε μάρτυρες μιας βάναυσης επιθετικότητας κατά της Βουλγαρίας. Τέτοια που θυμόμαστε κατά την περίοδο μεταξύ των δύο παγκόσμιων πολέμων 1919 – 1941, όταν η Μακεδονία δεν υπήρχε ακόμη ως ονομασία και ονομαζόταν Νότια Μπανοβίνα. Τότε το βασικό μοντέλο, θα έλεγα, το βασικό νόημα της ύπαρξης της Νότιας Μπανοβίνα ήταν να καταδιώκει τους Βουλγάρους και να σπέρνει μίσος κατά της Βουλγαρίας. Ακριβώς αυτό παρατηρούμε τώρα. Θα έλεγα, κάτι παραπάνω, είναι μια νέα φάση στη σερβική εκδοχή του μακεδονισμού. Περάσαμε σε μία φάση ανοιχτής υποστήριξης για τον «Σερβικό κόσμο», ανοιχτής ένωσης με τη Σερβία, πολιτικής υποστήριξης. Με δύο λόγια, ήδη βλέπουμε ενοποίηση με αυτό τον «Σερβικό κόσμο», που πριν από 30 χρόνια περίπου αποκαλούταν «Μεγάλη Σερβία», είπε ο δημοσιογράφος για το Ράδιο Βουλγαρία.

Παρά τους κινδύνους καθεμίας πρόβλεψης στα Βαλκάνια, ρωτήσαμε τον Λιούμπτσο Νέσκοφ εάν το 2025 οι Βούλγαροι θα συμπεριληφθούν στο Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας;

«Εάν η Μακεδονία γίνει πραγματικά ανεξάρτητη, αυτό δε θα είναι το πιο σοβαρό και δύσκολο πρόβλημα που πρέπει να λύσει. Η ίδια η συμπερίληψη των Βουλγάρων στο Σύνταγμα είναι μόνο ένα ποσοστό των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Μακεδονία. Ας αφήσουμε πέρα το ζήτημα για τους Βουλγάρους. Η Μακεδονία είναι ένα κράτος, όπου λείπει στοιχειώδης τήρηση της νομοθεσίας. Η χώρα μετατράπηκε σε μοντέλο για το πώς πρώην κυβερνώντες βρίσκουν άσυλο στο εξωτερικό. Δεν είναι μόνο ο Νικόλα Γκρούεφσκι (πρώην πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, που διέφυγε από τη μακεδονική δικαιοσύνη στην Ουγγαρία – σ. σ.). Αυτές τις ημέρες καταλάβαμε ότι ο πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός Αρτάν Γκρούμπι δραπέτευσε και πάλι με διπλωματικό όχημα, αυτή τη φορά στο Κόσοβο. Ο καθένας από μας βλέπει ένα κατακτημένο κράτος, που υλοποιεί ξένα γεωπολιτικά και βαριά αντιευρωπαϊκά σχέδια», συνοψίζει ο Λιούμπτσο Νέσκοφ.

Περισσότερα για το θέμα:

• Η Βουλγαρία και οι βαλκανικοί γείτονές της το 2024: Ελλάδα και Ρουμανία

-----

*Η Συνθήκη της Άγκυρας είναι συμφωνία φιλίας και συνεργασίας μεταξύ της Βουλγαρίας και της Τουρκίας, που υπεγράφη το 1925 στην Άγκυρα. Επί δεκαετίες παρέμεινε  βάση για σταθερές διμερείς σχέσεις της Βουλγαρίας με την ιδρυθείσα το 1923 από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ Τουρκική Δημοκρατία.

**Στη Τουρκική Πρεσβεία στη Σόφια πριν την αρχή της επίσημης επίσκεψής του, ο Χακάν Φιντάν συναντήθηκε ξεχωριστά με τον υπό παραίτηση ηγέτη του ΚΔΕ Μουσταφά Καρανταγί, με τον Ντελιάν Πέεφσκι και με τον Τζεβντέτ Τσακάροφ, για να ενημερωθεί προσωπικά από εκείνους για τις εξελίξεις στο ΚΔΕ.

***Ο Πανευρωπαϊκός Μεταφορικός Διάδρομος αρ. 8 είναι ένας από τους 10 πανευρωπαϊκούς μεταφορικούς διαδρόμους και συνδέει την Αδριατική με τη Μαύρη Θάλασσα μέσω της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας και της Βουλγαρίας. Μαζί με τους διαδρόμους αρ. 4, 7 και 9, είναι ένας από τους συνολικά τέσσερις που περνούν από το έδαφος της Βουλγαρίας.

****Ο Πανευρωπαϊκός Μεταφορικός Διάδρομος αρ. 10 διακανονίστηκε το 1997 στο Ελσίνκι στη Διάσκεψη των υπουργών Μεταφορών στην Ευρώπη. Η διαδρομή του περνά από βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά και συνδέει την Αυστρία, τη Σλοβενία, την Κροατία, τη Σερβία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ουγγαρία με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Ο διάδρομος συμπεριλαμβάνει 2528 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, 2300 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων, 12 αεροδρόμια και 4 θαλάσσια και ποταμίσια λιμάνια.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: BGNES, AP/BTA, ΒΕΡ, mfa.bg