Bulgaristan edebiyatının büyük şövalyelerinden biri olan Valeri Petrov 22 Nisan’da 90 yaşını tamamladı. Birçok şiir kitabı, çocuk piyesi, film senaryosu ve düzenlemenin müellifi olan Petrov, Bulgaristan edebiyatında nazik, hassas, duyugusal, ılımlı, bilgelik ve ironic yapısıyla okurları fethediyor.

MUTLULUK

Geceydi, Vitoşa dan geliyordum
Arabanın içindeydim tek başıma.
Çevrede sıra sıra şaşkın yayalar
Gitar sesleri, şarkılar.

Koyu karanlığın içinde
Küçük bir yıldız gibi birden
Farların yansısı parladı
Genç bir adamın omuzunda.

Hepsi bu kadar, bir saniye ancak
Ama neler vermezdim uğruna
Nişan yüzüklü bir kadının elinin
Böyle konması için omuzuma.

1920 yılında Sofya'da doğdu, tıp öğrenimi gördü. İkinci Dünya Savaşı'nda savaş muhabiri olarak çalıştı. Daha sonraki yıllarda gazetecilik, radyoda editörlük ve popüler yergi gazetesi Stırşel (Eşekarısı)'de yazarlık, İtalya'da Roma basın ataşeliği yaptı. İngilizce'den Shakespeare'i Bulgarca'ya kazandırdı, ayrıca Rusça ve İtalyanca'dan çeviriler yaptı. Kelimeler ustası yazar, sözlerle kovalamaca oynar gibi bir usluple yazısının sırrını açıkladı:
“Bu hayata yaklaşım biçimlerinde değişik yaklaşımların familyası. Sanki hayatı ciddiye almıyoruz gibi bir hisle, biraz yapmaca algılamak gerek, yoksa çok çaba ve çileli olabilir. Yazmak kolay bir iş değil, zorlukları ve güçlükleri çoktur. İnsan başardığını görünce çok mutlu oluyor. Diğer yazarlara kıyasla sanırım ben kağıtların başında daha fazla duruyorum, okurun herşeyin çok çabuk ve kolay yazıldığı izlenimine kapılamsını istiyorum. Tamamen geleneksel nükteler ve stilde yazıyorum. Sıradışı edebiyat tarzı bana göre değil. Serbest, açık, modern kifayetlerden farklı olarak geleneksel dizeleri mısralara aktarmak daha zor”.

ARŞİVDEKİ FOTOĞRAFLAR

Şu yiğit kaşlar, şu gözler öyle metin ki,
O ağızlar hiyanete açılmaz,
Ve onların altındaki şu ince boyun, hazır
Giymeye darağacı giysisini öteki gün:

Eski Nazi evraklarından kurtardık biz
Bu resimleri Ölen Eski arkadaşlarımızın.
Ölürken çekilmiş, biliyoruz, bakıyorlar öylece
Tüm yüz ve profilden, yan yana,

Yine de kimi zaman suçluluk düşünceleri doğar
Sarar bizi düşleri ki bu insanlar
Gözlerimizin derinliğinin içinden bakmaktalar
Ve sonra çevirmekte yüzlerini bizden.

Valeri Petrov tercümenin de virtüozu sayılır. “Bazen orijinaline yakı ve sadık kalmak o kadar zor ki, özellikle ünlü bir pasaj olunca, onu Bulgarcaya en doğru şekilde tercüme etmek için çok düşünmek gerekir” diyor Petrov.
Çocukları da kalbinde taşıyan Valeri Petrov “Beş masal” adlı piyesleri da yayınladı. Miniklere özel yazma fikrine daha geç yaşta erdiğini söyleyen Petrov, içinde devamlı çocuk ruhunu koruduğunu söylüyor. Kukla piyeslerine de ısınan yazar, sahneyi hayallrin uçtuğı mekan olarak görüyor.

YILDIZLARIN ALTINDAKİ KAĞNI

İki köhne bıçkıhane dağın orda.
İner eski Bukova yolu köye doğru.
Gecenin içinde gıcırdar durur
tahta yüklü yedi kağnı.

Arkada, karanlıkta, yan yana,
ilkokul öğretmeniyle arabacı,
yol alırken tütün içer laflarlar,
seyrederek evreni, yıldızları.

"İnanasım gelmez benim sen ne desen,
Samanyolu yıldızlardan nasıl olur.
Tanrıdır rüzgâr estiğinde gökyüzüne biçim veren.
O saat has buğdayın ince çiçeği savrulur."

Susar öğretmen, dinleyerek
yaşlı adamın dediklerini bir bir,
ve tahtalara uzanmış dalar
binlerce yıldıza.

Hep aynı ezgiyi söyler tekerlekler tek düze,
bir rüzgâr eser Balkanlardan, savruk, kaygılı,
ve taşır gecenin içinde reçine ve ot
ve taze tahta ve tütün ve katran kokusu.

Karaltılar içinde her şey bir güzel:
Balkanlar ve kağnı, insanlar ve tahtalar.
Ağır ağır yürüyen mandalar kapkara,
ve gözlerini mavisi ışıl ışıl.

Derleyen: Sevda Dükkancı