Bulgaristan 19 Şubat günü en sevilen milli kahramanlardan biri olan Vasil Levski’nin olümünün 139.yildönümünü belirtiyor.Hayatını ülkenin beş yüzyıllık Osmanlı esaretinden kurtuluşuna adamiş devrimci, aynı zamanda gelecekte kurulacak bir bağımsız devletin ideologudur. Onu bu açıdan güsteren bir kitabı takdim edeceğiz - ‘Vasil Levski – Bulgaristan’da Özgürlük Havarisi’

Kitap yedi dile cevrildi – Fransızca, Inglizce, Almanca, Italyanca, Ispanyolca, Norveçce ve Macarca.Kitabın yayınlanması Karlovodaki Vasil Levski Milli müzenin çerçevesindeki onbaşı evinin rekonstruksiyon projesinin bir bölümüdür.Proje Avrupa finansal yardımıyla gerçekleşti. Kitabın yazarları Levski’nin yaşam oyküsünü ve devrimci faaliyetlerini iyi yanıyanlardir.Bunlardan biri Karlovo’da Vesil Levski müzesi müdürü Dora Çauşeva:
‘Vasil Levski’nin fikirlerini devletimizin sınırları dışında popülerize etmek isteriz. Kitapta Levski bir devrimci, demokrat, kişisel, ulusal ve temel insan özgürlükleri için mücadeleci olarak tanıtılıyor. Üç müellif yaşamının değişik yönleri üzerinde odaklanıyor, resim ve belgelerle Levski’nin bize bıraktığı manevi mirasa ışık tutuluyor. Bir kişinin dünya anlayışını nasıl şekillendiren Kocabalkan dağının ruhu ve doğum yeri olan Karlovo tanıtılıyor.

Vasil Levski Bulgar Komitesi Başkanı Tarih uzmani prof.Doyno Doynov 1837 senesi Karlovo’da dünyaya gelen sıradan bir oğlanın once dini faaliyetleri seçtiği, fakat daha sonra hayatını cok değerli bir amaca Bulgaristan’ın özgürlüğüne adama kararı aldığı anlatıyor. Levski iki Bulgar lejyonuna katılarak Panayot Hitov’un çetesinde bayraktar olarak Bulgar özgürlük mücadelesini yakından tanıyor.Bulgar mülteciler hareketinin en büyük isimleri olan Georgi Rakovski, Ivan Kasabov, Lüben Karavelov, Hristo Botev ile tanişması sayesinde Avrupa devrimci harketlerinin fikirleriyle ufuğunu genişletiyor.Porf.Ivan Stoyanov Veliko Tırnovo üniversitesinde Bulgar Uyanış dünemi tarih bölümünde öğretim üyesi.Kitapta Levski’nin siyasi anlayışını izah ediyor:

“ Levski’nin kurduğu Bulgar Merkez devrim örgütünün tüzük tasarısında kesin bir şekilde amaclar belirleniyor: zorba ve tiranik system yerine demokratik cumhuriyet kurulması. Levski cumhuriyet iktidarı fikrini 19. yy 70’ li yillarında öne sürüyor.O sırada dünyada sadece iki cumhuriyet var- Isviçre ve ABD. Levski Guiseppe Mazzini ve Lajos Kossuth gibi büyük Avrupa düşünürlerin fikirlerini Bulgaristan şartlarına göre değiştiriyor. Levski ileriye bakarak Bulgaristanı demokratik bir ülke olarak ve bu ülkede Bulgar, Türk, Ermeni her etnik grubundan insanların her bakımdan eşit haklara sahip olacaklarını, yasaların oybirliğiyle yaratılacağını gördu”.

Levski’nn devrimci hareketindeki büyük rolü kendisine Özgürlük havarisi adını kazandırdı. Onun kurduğu devrimci komite ölümünden sonra büyük darbelere maruz kalmasina rağmen 1876 yılında organize edilen Nisan ayaklanmasına büyük katkıda bulundu. Ayaklanma büyük zorbalıklarla bastırıldı ve Avrupa toplumu Bulgar davasını savunmak için faaliyete geçti.

Prof.Doynova gore 21.yy başlarında Levski’nin portresini sembolik olarak duvardan indirip onu reel insan olarak görmemiz ve fikirlerinden ders almamiz gerektiğini söylüyor. Levski aslında tarihi yazan sıradan insana önem verdi. Günümüzde Avrupa ailesindeki yerimizi düşünürsek Özgürlük Havarisinin sözlerini hatırlamalıyız: ‘Diğer Avrupa ülkelerine eşit olmamiz elbirliğimize bağlıdır”.

Çeviri: Müjgan Baharova