Kısa bir süre sonra Bulgaristan’da agari maaş düzenlemesi yapılacak. Maaş tabanı hükümet tarafından belirlense de, asgari maaş düzeyi işverenler ve sendikalar arasında bir dizi müzakere ve tartışma ardından belirleniyor. Bu yıl sigorta eşiği görüşmeleri gereken sürede yapılmadı ve bir ay ertelendi. Bazı gözlemcilere göre, ekonomide bazı sektörlerde işverenler kasıtlı olarak uzlaşıya varmak istemiyor, çünkü sigorta eşiğinin aynı kalıp, çalışma giderlerinin arttırılmamasını istiyor.

Geçici Çalışma Bakanı Yordan Hristoskov , bazı branşlarda idari olarak asgari sigorta eşiğini belirleme yöntemine gideceklerini uyardı.Bulgaristan Endistri Sermaye Odası uzmanlarına göre, sigorta tabanını belirleme sistemi çok iyi değil, fakat yok edilemez, sadece düzenlenmesi gerekecek. Firma ve işletmelerin imkanlarına göre değişim kaydedilmeli. On yıl önce uygulamaya alınan sigorta eşiği sözleşmesiz işe alınan kayıtdışı işçilerin açığa çıkmasını amaçlıyordu. Bu hedefe de artık ulaşıldı. Ekonomik kriz ortamında, iş piyasası dağıldı, darklı bölge ve dallara göre maaş farkları arasında uçurum derinleşti ve bu durumda kabul edilen sigorta eşiği problemler yaratmaya başladı. İşverenler, orta halde olan bölgelerin standartı göz önüne alınarak sigorta eşiğinin belirlenmesini teklif ediyor. Yüksek gelirli bölgelerde vergi %10 artsın, yoksul bölgelerde ise %10 azaltılsın, diyor işverenler. Uzmanlara göre, benzer, ayrım asgari maaş belirlemesinde de uygulanabilir.

„Bulgaristan’da iş yapmak iklimi elverişsiz. Yılda %0.5, %1 oranında düşük bir ekonomik büyüme var, %11-12’yi geçen işsizlik mevcut, sigorta eşiği altında maaşların verildiği alanlar var” diyor Endüstri Sermaye Odasında kayıtdışı ekonomiyi önleme uzmanı prof. Stefan Petranov.

„İşveren ve işçiler önünde şu soru ortaya atılabilir- ekonominin darboğazda olduğu dönemdeyiz, piyasalarımız genişlemiyor, hatta daralıyor bile, biz deflasyon dönemindeyiz, çalışma giderleri ise yükseliyor.

Bazı işletmeler açısından bu sorun değil, çünkü piyasada iyi bir konuma sahip, fakat ekonominin durgun olduğu bölgelerde küçük çaplı firmalar tam uçta yaşam sürüyor. İşletmelerde bu açığı kapatmak için, daha üst mevkilerde bulunan işçilerin, resmi kayıtlarda daha düşük görevlerde göründüğü ve böylece onlara yüksek sigorta ödenmediği tespit edildi. Bazı durumlarda ise 8 saatlik işe alınan çalışanların iş süresi evraklarda 4 saat gibi gösteriliyor. Böylece işveren gene sigorta parasından tasarruf ediyor. Geri kalan iş saatleri ise, kayıtdışı olarak, elden veriliyor.

Bulgaristan’da bölgelerin üçte birinde bu sigorta kaçırma ve gizleme yöntemleri uygulanıyor.

Prof. Petranov’a göre, ssgari sigorta eşiğinin yükselmesi, resmi istihdamın azalması ve Bulgaristan’da kayıtdışı ekonominin artmasına yol açacaktır.

Türkçesi: Sevda Dükkancı