Geçiş döneminde Bulgarlar için iyimserlik teşkil eden sadece dört neden varmış. Bunlar 1997 yılında Başbakan İvan Kostov yönetiminin başında, 2001 Simeon Sakskoburgotski idaresi, 2009 yılı Boyko Borisov Başbakan olduğunda ve Bulgaristan’ın 2007 yılında AB’ye tam üye olduğunda.  90’lı yılların başından beri ilk kez benzeri bir kamuoyu yoklamasına imza atan Gallup İnternational araştırmasında bu sonuçlar ortaya çıktı. Ajansın İcra Müdürü Pırvan Simeonov, 10 Kasım 1989 yılındaki değişim rüzgarının 25. yılına adanan forumda bu araştırma sonuçlarını tanıttı: “Değişim nesli” başlığı altındaki forum, Gallup ajansı tarafından organize edildi.

Geçiş dönemi neslinden araştırmacı ve toplum bilimciler bu konferansta bir araya geldi. Katılımcılardan biri Sağ Politika Enstitüsü uzmanı Toma Bikov oldu. Bugün geçiş olarak nitelenen dönemin aslında bir “darbe” olduğu görüşünü savundu.  “Komünizm- komünizm karşıtı cephesinin” sona erdiğini savunan Bikov, “liberal uzlaşı ve diğerleri” olmak üzere, artık başka ikileme taşındığını vurguladı:

„Bu geçişin ve bu darbenin değerlendirmesi farklı bir olay. Onu verirken, analiz yaparken, daha ılımlı olmamız gerektiğini düşünüyorum. Bizimki, ne Doğu Avrupa’nın en başarılı geçişiydi, ne de en başarısız olanıydı. Biz ortalarda bir yerde.

Hatalar söz konusu olunca, Bulgaristan’ın liberal piyasa geçişine hazırlıksız hareket ettiğini düşünüyorum. Polonya, Macaristan, Çekya’da olduğu gibi, Bulgaristan’ın da lider öncü olması bekleniyordu.  SDS demokratların geçişin ilk yıllarında “ kapitalizm” sözcüğünden korkuyordu. Geçişin ılımlı ve aşamalı olacağını anlatıyordu. Özelleştirme çok gecikti.Bulgaristan’da özelleştirme yavaş tempolarla ve kirli yöntemlerle gerçekleşti. Biz yolumuzu uzun süre aradık. Onu bulduğumuzda ise, geç kaldığımızı anladık. Sağ partilerin kaydettiği bir başka problem, liberal modelin fiyaskosu oldu. Bu bir liberal devrimdi Muhafazakar bir kesim üzerine liberal uzlaşı getirmek istedik ve Bulgar vatandaşları bundan çok rahatsız oldu. İnsanlar bundan dolayı da menün değil.”

Pırvan Simeonov da komünizm döneminden serbest piyasa ekonomisine geçişin hatalı adımlarını değerlendirdi:

„En büyük sorun, geçişin ilk yıllarında açık ekonomik kararlılık eksikliğidir.  Eski politik sistemden art kalan üniteler yeni döneme adapte olamadı. Ekonomik reformların gecikmesi Bulgar ekonomisini halsiz düşürdü.  Toplum da çok büyük beklentilere kapılmıştı. Geçişten sonra iyi zamanlar geleceği umutları hakimdi, ancak bu geçiş çok iyi bir tabloyu getirmedi.  Birçok kişi, bir düzen ve bir rejim toplumundan, başka bir sisteme geçeceğimi unuttu. Katmanlar arasında uçurumlar oluştu. Bu bir noksan değil, normali olan buydu. Birçok insan, olanların suçunu birtakım senaryolarda arıyor. Geçiş dönemin yanlış olduğunu düşünüyor. Zamanın aşımından bunu görüyorum. Geçiş dönemine bazen olağanüstü bir dönem gözüyle bakıyoruz, oysa o yıllar Bulgar toplumunun modernleştiği sürecin bir parçasıdır.”

Çeviri: Sevda Dükkancı