Büyük Bulgar entelektüel Petır Uvaliev’in 100.yaş gününü kutladık. Kendisi çok dil bilen, tercüman, diplomat, yapımcı, senaryo yazarı ve yönetmen, üniversite okutmanı, eleştirmen. Soğuk savaş döneminde Demir perdesinin ötesinde yaşamayı seçer. Yaklaşık yarım asır BBC radyosunda haftalık konuşmalarını sunar. 1995 yılında bizde demokratik değişikliklerden altı yıl sonra Sofya Üniversitesinde ‘Bulgar diline övgüler’ başlıklı konuşması günümüze dek hatırlanıyor.

Uvaliev’in 100. yaş günü dolayısıyla Sofya’da doğduğu evin kapısına heykeltıraş İvan Prodev’in yaptığı bir onursal levha konuldu. Açılışta Sofya Belediyesi kültür başkan yardımcısı Todor Çobanov konuşma yaptı ve dedi ki: ‘Büyük bir heyecan ile Avrupa ve Dünya boyutunda bir entelektüele saygımı ifade ediyorum. Uvaliev Avrupa’nın en zor yıllarında hümanizm alanında büyük iz bırakmaya başarıyor. Korku ev baskı yıllarında sesini yükseltiyordu. Bizden sonraki nesiller , her türlü şartlarda insanın seçme hakkı olduğunu unutmamasını, kendi kendine seçim yaptığını öğretmeliyiz’.

Törende Cumhurbaşkanı yardımcısı Margarita Popova hazır bulundu:

‘Bu kısa sokaktan geçerken her zaman birkaç şey üzerinde düşünürüm. Birincisi: Bulgaristan’ı düşünürüm. Petır Uvaliev için vatan çehresi ve simgesi son anına kadar sevilen bir şey kaldı. O son anlarına kadar bu simgeye sevgiyle baktı. Fazla kusur aramadı. Paralel Avrupa’dan bahsederken Uvaliev , ‘Ben Bulgar’ım derdi. Demek ki Balkanlıyım. Balkanlıyım, demek ki Avrupalıyım. Avrupa’nın bir kısmı Balkan yarımadasından geçer- Doğu Avrupa. Diğeri Batı Avrupa. Kendisi Batı kısmında çalıştı, ama hep bizler, vatanı için çalıştı. Söz ve sevgiyle bir devletin prestiji için çalışma örneği verdi. ‘

Törende Uvaliev’in eşi Sonia Rouve – Uvalieva ve kızı Mila, Georgina da hazır bulundular. Sonia Rouve şöyle konuştu:‘Petır Roma’da Bulgaristan elçiliğinde yaşadı, Paris’te ablasının yanında, ve uzun yıllar Londra’da . Londra’da önce elçilikte daha sonra Chelseya’da. Bizim evimize ‘Gayri resmi elçilik’ denirdi. İngiltere’de mutlu bir hayat sürdürdü , fakat ruhu hep Bulgaristan’a bağlıydı. İşte şimdi bu ruhu bu Büyük Bulgar’ın ve vatanseverin ruhunu doğduğu eve geri çevirme şansımız var.’ Sofya Üniversitesi’nde ünlü fotoğraf İvo Hacimişev’in Uvaliev’e adanan sergisi açıldı. Uvalievi ailesi Sofya Üniversitesine onun bazı kişisel eşyalarını bağışladı.

Petır Uvaliev’in 1937 yılında Sofya radyosunda İtalyan yayınlar bölümünde işe başladığını hatırlatalım. O sırada yabancı dillerde ilk yayınlar yapılmaktadır. Önce Fransızca, Almanca, İngilizce ve İtalyanca yayınlar hazırlanır. Uvaliev o eski zamanları hatırlarken, ‘Bu radyo harika bir şeydi. Sınırlar  kalkıyor, seslerimiz uçuyordu. Biz çok genç oğlanlar, ötelerde birine konuşuyorduk. O sırada dünya bölünmüş, bir birine düşman kesilmişti. Radyo dalgaları ise nefretin siperleri üzerinden atlayıp, bizi nefret etmemeye öğretiyordu.’

Türkçesi: M. Baharova