“Gece hizmet eder, gece hakimiyet sürer” Nedir o?”. Bu bulmacanın cevabı süpürge olacaktı.
Günlük hayatta kullanılan bu eşya, genelde kadınlara ait bir eşyadır. Tabii ki, kalfa ve çırakların dışında, çünkü onların ana görevi zaten dükkan önlerini, hatta dükkanın önündeki, sokağı süpürmektir.
Dünyanın her yerinde olduğu gibi, süpürge çöpün toplanması için kullanılır. Ana görevi, temizliği sağlamak, gereksiz ve zararlı olanı süpürmek. İşte bundan dolayı da süpürge, birçok halk gelenekleri, örf ve adetlerinde röl alır. Hele hele süpürge, Enövden - Şifalı BitkilerGünü’nde toplanıp Bulgarcası “metliçina” olan peygamber çiçeğinden yapıldıysa, o zaman olağanüstü güce sahiptir.
O zaman halk inançlarına göre, peygamber çiçeği sihirli güçle birlikte koruyucu güce de sahiptir. İşte bundan dolayı, kızlar ve yeni gelinler Enövden gününde büyük demet peygamber çiçeği topluyormuş. Onları süpürge şeklinde bağlayıp kurumaları için uygun yere bırakırlarmış. Genelde bu süpürgeler evde kullanılırmış.
Halk inançlarına göre, süpürge, olası evlilikleri ve toplumda düzeni bozma yeteneğine sahiptir. Kızlara süpürge ile vurulmaz, aksi takdirde “evde kalacaklar” denir. İşte bundan dolayı halk gelenekleri bunu kesinlikle yasaklıyor. Aynı zamanda birisinin çevresinde süpürge ile dolaşmak veya süpürgeyi üzerinde sallamak, yine kötü bir davranış, çünkü bu kişi herkesin nefretine uğrayacaktır. Eğer genç bir kızın üzerine süpürge ile gidilirse veya süpürge ile çevresinde dolaşılıyorsa, bu da delikanlıların kendisi hakkında kötü şeyler konuşacağı ve üstelik evlenmeyeceği anlamına gelir. Aynı zamanda süpürgenin üzerinden atlanmaz.
German geleneğinde, ki bu da yağmur duanın tam tersidir, ise ritüel için özel olarak yapılan figür de süpürgeden hazırlanır. Pleven bölgesinde yağmurların uzun sürdüğü ve yağmurun, ekili tahıl tarlalarını etkilediği zamanlarda German geleneği yapılır. Kızlar, herangi bir evden bir süpürge çalarlar, ona bir parça kumaş sararlar, süpürgenin sapına ise insan kafası çizerler.
Halk şarkılarında ve şiirlerde kız spürgesi, özel bir yere sahiptir. Onunla evlilik çağına gelen kız, yarini karşılamak amacıyla evin avlusunu süpürür, çünkü kızın sevdiceği, dünürlerle birlikte gelir. Birçok atasözünde de süpürgenin ismi geçer: “Yeni süpürge temiz süpürür, lakin eski süpürge ise bütün köşeleri bilir”.
Çeviri: Şevkiye Çakır
Fotoğraflar: Özel arşiv
Lazarovden (Lazar günü) Ortodoks Bulgarları tarafından Palmiye bayramından önceki Cumartesi günü kutlanmaktadır. Bu günde genç kızların evlilik çağına gelmelerini simgeleyen “lazaruvane” geleneğiyerine getiriliyor. Lazarki olarak adlandırılan 16 yaş..
Bulgaristan Ulusal Radyosu BNR Halk Müziği Orkestrası’nın renkli projesi ve belki de bu topluluğun en çok beklenen ve en çok ilgi gören formatı olan “ Balkanlar ’ ın Ritmi ” onuncu yıl dönümünü görkemli konserle kutlayacak ...
Ete Veda Pazarı’ndan sonra gelen Cumartesi günü Aziz Theodoros yortusunda kutlanan halk bayramı Todorovden bu yıl 8 Mart tarihine denk geliyor. Halk inançlarında Aziz Theodoros, doğanın yeni hayata uyanmasında önemli rol alır . Rivayete göre..