2017 yılının Ocak ayında Lahey’de yeni kurulan Kosova Suçları mahkemesi çalışmalarına başlayacak. Yeni kurumun kurallarını mükemmel bir üne sahip bir Bulgar hakemin ellerinde olacak – Prof. Ekaterina Trendafilova. Prof. Trendafilova Lahey Uluslararası Ceza mahkemesinde 9 yıl görevde bulundu. Orada insanlığa karşı Uganda, OrtaAfrika Cumhuriyeti, Kenya, Kongo, Sudan’da işlenene ağır suçlarla ilgi davalara baktı. Prof. Trendafilova Kenya’da cumhurbaşkanı yardımcısı Uhuro Kenyata’ya karşı davada, gösterdiği kararlılık, cesaret ve tartışılmaz profesyonelliği ile halkın beğenisini kazanır. Mahkeme duruşmaları televizyondan yayınlanır ve restoranlar, dükkanlarda tartışılan en güncel konu olur. Hatta dava sırasında doğan Bulgar hakemin ismini taşıyan çocuklar var.

Prof. Trendafilova ceza kanunları konusunda ünlü uzmanlardan biridir. Bulgaristan’ın ceza usul sisteminin oluşturulmasına katılır. Parlamento nezdinde yasama danışma konseyinin ceza bilimi dalında yönetmendi. 1992 – 1995 döneminde Trendafilova merkezi Viyana’da bulunan BM’in suçlardan koruma ve ceza adaleti komisyonunda Bulgaristan’ın temsilcisi oldu.

Kosova’da özel bir mahkemesinin kurulmasın dair ihtiyaçlar hakkında ilk sinyali Karla del Ponti verir. Karla del Ponti eski Yugoslavya suçlar mahkemesindeki ilk savcıdır. Ponti “Av: Ben ve savaş suçluları” (The Hunt: Me and the War Criminals) başlıklı kitabı 2008 yılında çıkar. Bu kitapta bir sıra suçlardan bahsediliyor. Fakat Ponti çalışmaları sırasında bunlarla ilgili olarak suçlamalarda bulunamıyor. 1998 -1999 yıllarında yaşanan savaş ve sonrasında Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) tarafından işlenen yasa dışı organ kaçakçılığı, etnik azınlıklar ve siyasi rakiplere karşı ilenen suçlar söz konusu. Kosova Kurtuluş Ordusundaki bu üyeler ise o zamanlarda Arnavutluk halkının ulusal kahramanları sayılıyor. Bu da Kosova ve Kuzey Arnavutluk’ta araştırmalar ve soruşturmalarda ek zorluklar meydana getirir.

Bu gibi ciddi iddialar tabi ki AK Parlamenter Asamblesinde yankısız kalamaz. Kitabın yayınlanmasında hemen sonra yoklamalar başlatılıyor. Ve Del Ponti’nin belirttikleri doğrulanıyor. AB Kosova suçlarını araştıracak özel bir Komisyon tayin ediyor. Bir süre sonra bu konuda araştırmaları sadece ülke dışında bağımsız , objektif ve tarafsız bir mahkemenin yapması mümkün olduğu sonuca varılıyor.

2015 yılının Ağustos ayında Priştine’deki Parlamento merkezi Lahey’de olacak, tamamen uluslararası savcı ve yargıçlardan oluşacak ve Kosova yasalarını uygulayacak özel bir mahkemenin kurulması yasasını kabul ediyor. Güdülen amaç objektif ve tarafsız adalet uygulamak ve aynı zamanda Uluslararası toplumu tarafından olduğu gibi Kosova halkı tarafından da olumlu kabul edilmesi.

Bu yeni özel mahkemede Prof. Ekaterina Trendafilova’nın yer alması kurumun başarılı bir şekilde çalışamaya başlayacağına dair umut vericidir. Bu ise bütün bölge için çok önemli. Uluslararası toplum için Balkanlar’da işlenen suçların sorumlusu aranıp bulunmayıncaya dek bu bölge hep barut fıçısı olarak niteleneceği açıktır. Buna son günlerde Kosova ve Sırbistan arasında gerginliğin artmasında da tanık oluyoruz.

Çeviri: Müjgan Baharova