Makedonya Başbakanı Zoran Zaev Brüksel’e yaptığı ilk ziyaretinden sonra Sofya’ya da ilkin resmi olarak geldi.Konuk iki ziyareti de tarihi ve AB ile NATO üyeliğine destek almak amacına dayalı olarak gerçekleştiğini belirtti. Zaev Sofya’dan Makedonya’nın Avrupa-Atlantik geleceğinin diğer komşuları tarafından da desteklenmesi çağırısında bulundu. Bu çağırının arkasında yeni Makedon hükümetinin Yunanistan ile ilişkilerin normalleşmesi hazırlığı hissediliyor. Bilindiği gibi Makedonya yıllardan beriYunanistan ile adı konusunda tartışır, Sırbistan ile içişlerine müdahale ettiğinden dolayı anlaşamaz, Arnavutluk ve Kosova ile son zamanda ülke içinde Arnavutluk faktörünün iddiaları yüzünden sert çelişkiler yaşandı.

Sofya’da başbakan Zaev Bulgaristan ile görüş ayrılıklarının giderilmesi niyetini kesin bir dille ifade ederken, Makedonya’nın milliyetçilik ve nefret sayfasını kapattığını ve Avrupa geleceğine ait yeni sayfa açtığını söyledi. Bu niyetler Bulgaristan ve Makedonya arasında uzun yıllardan beri ertelenen iyi komşuluk ve işbirliği sözleşmesinin 2 Ağustos tarihinde imzalanmasıyla gerçekleştirilebilecek. Söz konusu tarih özel bir sembol taşımaktadır, 2 Ağustos günü Makedon ve Trakya Bulgarlarının milli ve özgürlük mücadelesinin doruk noktası olan İlinden ayaklanmasının yıldönümü kutlanır.2 Ağustos tarihinin seçilmesi, ortak tarihi olaylar ve kişilerin ortaklaşa anılması için net bir şekilde kararlılık gösterisidir. Başbakanlar Zaev ve Borisov da böyle bir kararlılık sergilerken, ikisi başkentimizdeki Çar Samuil’in anıtı önündeki saygı duruşunda bulunmaktı. Samuil’in İsküp’te de anıtı var. Makedon siyasetçileri ve tarihçileri Samuil’in onların milli kahramanı tezini savunuyorlar. Bu gibi ortak kutlamalara götüren yol hala döşenmiş değildir, çünkü Borisov Sofya ve Üsküp dışişleri bakanlarının sözleşmeyi bir kez daha gözden geçireceğinin , imzalanmadan önce de geçmişten konkre dönemler ile ilgili ‘Ortak tarih’ kavramının anlamı üzerinde karar vereceklerini açıkça ifade etti.

Makedonya Başbakanının destek çağırılarına Sofya güvence verdi. Başbakan Borisov NATO ve AB üyeliğinin Makedonya’nın kendisine ve iç siyaset istikrarına bağlı olduğunun altını çizdi. Makedonya’nın Avrupa- perspektifine Cumhurbaşkanı Rumen Radev de destek ifade etti. Ancak iki ülke arasında sağlam güven ikliminin yerleşmesi dileğinde bulundu. Makedon heyetinin Avrupa Konseyi’nde Milli azınlıklar haklarının Çerçeve anlaşması prosedüründe yöntem değişiklikleri yapılması, Makedonya’da Bulgar asker anıtlarının korunması ve yenilenmesinin desteklenmesi dileklerini ekledi.

Görüşmelerin önemli noktalarından biri de daha iyi ulaştırma, enerji ve haberleşme uyuma varılması incelendi. Başbakanlar ikili ticaretin ve turist teatisinin önemli ölçülerde artması konusunda hemfikir. Eğitim ve kültür alanlarında olumlu eğilimler tespit edildi. Aslında bu gibi olumlu eğilimler 2011 yılında da o zamanki başbakan Nikola Gruevski ve Borisov arasında görüşmelerde de tespit edilmişti. O zamandan bu yaba fakat çok az ilerleme var. Mesela Sofya- Üsküp tren yolu ve otoban projelerinde gelişme yok. Berovo- Strumyani arasında Klepaloto yeni sınır noktasına ait geçen asrın 80’li yıllarından düşünülen ve 1999 yılında güncelleştirilen proje günümüzde de sadece dilektir.

Bulgaristan ve Makedonya arasında uzun zamandan beri gözlenen durgunluk açısından baktığımızda her bir ilerleme önemlidir ve kutlanmalı. İki ülke medyası Zarev’in Bulgaristan ziyaretini bir atılım ve şans olarak değerlendirdi. İyi niyetler masaya oturuldu ifade edildi bundan sonra sırada gerçekleşmesi var.

Çeviri: Müjgan Baharova