Bundan tam 200 yıl önce Paysiy Hilendarski, “Istoriya Slavyanobolgaskaya” (Slav-Bulgarlar'ın Tarihi) kıtabında şunları yazmış:

“Öyle ki, başka kabileler ve halklar tarafından  alay edilmemek için Okuyun ve bilin. Ben bu kitapta Bulgar halkının tarihini topladım ve birleştirdim. Ben bu kitabı sizler için yazdım. Bu küçük tarih kitabını tekrar tekrar yazın ve…yok olmaması için iyi koruyun!”

Tarih kitabı ,Aydınlık döneminde  büyük röl oynamıştır.Bugün de Paysiy’in davası gurur ve saygı kaynağıdır.

Koprivşitsa’yı Aydınlık döneminde bir eğitim merkezi olarak tanıtan şehrin en yeni müzesini ziyaret eden turist sayısı, bunu doğrulamaktadır. Müze, Koprivştitsa’ya özgü donanıma sahip “Dorosiyeva kışta” (Dorosiyev’in evi) isimli evde bulunuyor.

Müze görevlisi Svetlana Muhova anlatıyor:

„Kilise nezninde açılan ilk okullarla başlayarak, müzemiz, Aydınlık  dönemine ait Koprivşitsa eğitimini anlatıyor. Kilise nezninde kurulan okullar halk arasında eğitimi sağlamaktadır. Koprivşitsa’da bu okullar 16.-18. asırlar arasında kurulmaktadır. Burada Rila ve Hilendarski manastırlarına bağlı bölümler bulunurmuş. İşte burada Bulgar eğitimi ve dini korunmuştur “.

Koprivşitsa Eğitim Müzesinde kilise nezninde açılan okul ve “yardımcı okul” sistemi tanıtılmıştır. Burada kiliseye bağlı açılan okulun laik şekli sergilenmiştir. 18.asrın sonlarında ve 19. asırda bu tür okullar manastırları terkediyor ve o dönemin yerli esnafı ve daha okumuş kişileri ders vermeye başlıyorlar. Örneğin ayakkabıcı, boyacı esnafı dükkandaki çalışmaları ile birlikte öğrencilere ders veriyormuş.

Svetlana Muhova anlatmaya devam ediyor:

“Aydınlık dönemine ait Koprivşitsa’da eğitim sistemi, Nayden Gerov’un 1846 yılında ders sınıflarından oluşan okulu  açmasıyla üst safhaya ulaşmaktadır. Nayden Gerov’un evi restore edildi ve müze haline geldi. Bugün şehrin Eğitim Müzesinde Nayden Gerov’a da özel bölüm açılmıştır. Kendisi Aydınlık döneminin en değerli öğretmenlerinden biridir. Ayrıca “Stoyan i Rada” şiiriyle Bulgar şiir sanatının temellerini atıyor. Daha sonra Nayden Gerov, ilk “Bulgar Dili Sözlüğünü” hazırlayan aydındır. Onlar, Devrimin fikir babaları olan Kableşkov, Benkovski, Karavelov gibi kişilere öğretmenlik yapıyor.  Aynı zamanda Kurtuluşunu kutlayan Bulgaristan’ın başına geçen Petko Karavelov, Raşko Macarov, Yoakim ve Georgi Gruev kardeşlerin memleketidir Koprivşitsa.”

Çeviri:Şevkiye Çakır
Foto: koprivshtitsa-bg.com