Hükümet Razgrad’daki Maktul İbrahim Paşa Caminin tamiri ve restorasyonu için kamu ihalesi açma kararı aldı. İhale işlerinin organizasyonu Razgrad Valisi Günay Hüsmen’e görev olarak verildi. Milli öneme sahip kültür anıtı olan cami yıllardan beri onarılmamış, çatısı yıkılıyor, bina gövdesinde ise ciddi hasarlar var.

Geçen yıl yaz aylarında İl Valiliği caminin özellikle çatısını kaplayan ot ve çalılardan temizlemek için seferber oldu. Razgrad Valisi Günay Hüsmen, Razgrad Bölge Müftülüğünün de talebiyle Bakanalar Kuruluna mektup gönderdi ve acil onarım için kaynak talep etti. Hükümet, kıştan önce çatının sağlamlaştırılması için 20 bin leva (10 bin Euro) para tahsis etti. Onarım çalışmaları Ulusal Taşınmaz Kültürel Varlıklar Enstitüsü ile danışarak yapıldı.

Razgrad Valisi Günay Hüsmen radyomuza yaptığı açıklamada şunu söyledi: “27 yıl boyunca tek bir yönetici yok olmaya yüz tutan bu kültür mabedinin onarılması ve yenilenmesi için bir şey yapmamış. Şimdi hem bölgeye daha fazla turistin gelmesi için imkanlar yaratıyoruz, hem de il şehrinde merkezin genel görünümünün tamamen iyileşmesi için başarılı adım atıyoruz”.

Günay Hüsmen 43. Halk Meclisinde milletvekili sıfatıyla da caminin restorasyonu için çareler aradığını kaydetti: “Şehir sakinlerinin isteği üzerine cami çatısını teftiş ettim ve gerçekten ağaçlarla, çatılarla kaplı olduğunu gördüm. Durum gerçekten içler acısıydı. Kültür anıtı olan bu yapınım çok kötü durumda olduğunu gördüm ve acil müdahale gerekliliğini anladım” diyor.

Bunun ardından dönemin Kültür Bakanı Vejdi Raşidov’a müracaat eder ve çatının temizlenmesi için acil adımlar atılmasını talep eder. Bir yıl sonra 2017’de Razgrad Valisi görevine getirilen Hüsmen, bu konuda daha ciddi adımlar atar. Göreve geçmesinden birkaç ay sonra caminin onarım çalışmaları için faaliyete geçen Hüsmen, bu girişiminde Başbakan Boyko Borisov’dan destek aldığı için teşekkürlerini iletiyor. Şimdi caminin yenilenmesi ve restorasyonu için yatırım projesi hazırlanacak. Razgrad Valisi tamir prosedürlerinin kolay olmadığını, ancak bu kültürel ve tarihi mirasın eski ihtişamına kavuşması için elinden geleni yapacağını da vurguluyor. 

Caminin onarımı için gerekli paralar henüz belirlenmedi. Yatırım projesi hazırlandıktan sonra kaynakların oranı da belli olacak, diyor Hüsmen. Edirne ve Razgrad Valilikleri arasında Kültür, Turizm ve Spor Alanında İşbirliği Sözleşmesi imzalandığını kaydeden Vali Günay Hüsmen, Edirne Valiliğinin Razgrad Camisinin tamir işlerine yardım edebileceğini belirtti.

Valiye göre Razgrad İbrahim Paşa Camisi, dünyanın dört bir tarafından turistlerin ziyaret edeceği bir turistik merkeze dönüşmelidir. Bu konuda spekülasyonlardan kaçınan Günay Hüsmen: “Bulgar devletinin temsilcisi olarak valinin Bulgar tarihi mirasını korumakla yükümlü olduğunu düşünüyorum. İbrahim Paşa Cami de milli öneme sahip böyle bir taşınmaz değerdir” diye ilave etti. Günay Hüsmen “Caminin turistik merkeze dönüşmesi için eski ihtişamına dönüşmesi için onarım ve restorasyonu yapmamız lazım” dedi. 

Razgrad Bölge Tarih Müzesi Müdürü Galena Radoslavova caminin tarihiyle ilgili bilgi verdi: “İbrahim Paşa Cami Balkan Yarımadasında üçüncü büyüklükteki camidir. Razgrad’ın tam merkezinde yer alan yapı, Osmanlı mimarisinin muhteşem bir örneği olarak günümüze kadar gelmiştir.” Caminin Sultan Süleyman vezirlerinden İbrahim Paşa tarafından kurulduğunu anlatan Radoslavova, tarihiyle ilgili ilk kaynakların 1533 yılından kalan vakıfnamesinde bulunduğunu söyledi. Sofya “Kiril I Metodiy” Milli Kütüphanesinin Osmanlı ve Şarkiyat Bölümünde korunan arşiflere göre, cami 1600 yılına kadar faaliyette kalmış. Ondan sonra bilinmedik nedenlerden dolayı cami temellerine kadar yıkılmış. Maktul İbrahim Paşa’nın kurduğu eski caminin temellerine ilk olarak 1986 yılı arkeolojik kazılarda rastlanır. Tarihçi Zlatka Geneva’nın kazıları, camiyi eski haline dönüştürme çalışmaları bağlamında gerçekleşiyormuş. 2001 yılında yeni arkeolojik kazılar yapılır ve tam cami girişinde eski caminin izlerine rastlayan bulgular elde edilir. “1616-1617 yılında eski cami temelleri üzerine yeni cami kurulur. Bugün Razgrad meydanında yer alan ve adına İbrahim Paşa verilen cami işte bu tarihten kalmıştır” diyor Galena Radoslavova.

“Camide toplam 50 pencere var. Müslümanların kutsal saydıkları kuşlar için de 50 kuşluk yapılmış. Kurşun kaplamalı kubbenin çapı 48 metre, uzunluğu ise 16 metredir. Yontulmuş taşlardan yapılan minare ise, güzel detaylarıyla dikkat çekiyor. Taş minare çok güzel. Cami 30 yıldan beri faaliyette değil. 1980’li yılların ortasında kapatılmış. Caminin iç kesimlerinde duvar süslemelerin restorasyonu ve arkeolojik kazılar amacıyla kapatılan cami bir daha da açılmamış”.

“İbrahim Paşa Caminin” tamiriyle ilgili karar halkı da memnun etti. Caminin kültürel ve tarihi anıt olarak onarılması ve şehre daha fazla gelir sağlayacak turist akımına yol açacağını umuyor.