Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2024 Tüm hakları saklıdır

Sofya’nın Lozenets- Kurubağlar semtinin gizemli yerleri

БНР Новини
“Bir zamanlar onu Paris’in Montmartre semtiyle kıyaslıyorlardı, bana ise Prag’ın Mala Strana’sına benziyor. Bir yabancıya Sofya’da 20. yüzyıl başlarından Bulgar sanatı ve edebiyatını göstermek istiyorsanız, onu Lozenets semtinin dar sokaklarında gezdirmelisiniz. Onlar tam bir ansiklopedi gibi. “Kim kimdir?” Bu evlerde yaşamış kişileri ve hikayelerini bilmen yeterli…”
СнимкаGazeteci, gezgin, ünlü Bulgarların unutulan hikayeleri ve gizemli olayların araştırmacısı ve fotoğraf ustası Magdalena Gigova Sofya’nın Lozenets semtiyle ilgili yazısına bu sözlerle başlıyor. Günümüzde başkentin en seçkin ve lüks semtlerinden olan Lozenets, romanlara konu olabilecek yaşanmış hikayeleri içinde gizliyor. Hükümetin ve Başkent Belediyesinin 1921 yılında o zamanlar Kurubağlar adı taşıyan mevkiiye imar ve inşaat izni verilmesiyle, bölgede ilk yerleşim başlar. Hükümet kararıyla Kurubağlar’dan 550’şer metre karelik bir arsa aydınlara ve emekli subaylara tahsis edilir. O dönemde Kurubağlar 3. şehir dışı alan kapsamında bulunduğu için, su ve kanalizasyonu yoktur.

Снимка1928 yılında mühendis Nikola Seliminski sayesinde bölgeye su ve kanalizasyon ağı kurulur. Yeşil alan ve dokunun bozulmaması için arsaların sadece 250 metre karesine inşaat, diğer alanı yeşil bırakma talimatı verilir. 1920’li yıllarda Avrupa’da eğitim görmüş mimarlar bu semtin mimarlık ve imar projesini hazırlar. Dönemin en seçkin mimarları bu yeni yerleşim alanına imzasını atar.
Günümüzde “Jurnalista”(Gazeteci) Meydanı etrafında 1920- 1938 yıllarında güzel, şık binalar ve muhteşem bahçeleri olan evler kurulur. Ünlü mimarlardan Georgi Ovçarov ve Yordan Milanov her eve farklı bir tarz, farklı bir zarafet katmak için elden gelen çabayı sarf eder. O yüzden Lozenets’te yapı duvar ve çatılarda taş kabartma çiçek motifleri, ahşap oymalı çardaklar, süslü balkonlar, sıra dışı şekilde pencereler görmek mümkün.
СнимкаBir zamanlar Mosul adındaki “Yordan Milanov” sokağında saray bahçıvanı ve seçkin yeşillendirme danışmanı Anton Kraus’un çiçek serası bulunurmuş. Kurubağlar semtine ilk yerleşenler arasında yazar Elin Pelin ve oyuncu Krıstö Sarafov. Kısa öykülerin ustası Pelin’in evi Ruhban Okulunun yamacında bulunuyor. Ünlü yazar, tiyatrocu, profesörler, bilim adamları eve gelir. Hatta yazarın mütevazi evinin kapısına sık, sık Çar 3.Boris de tek başına, koruması olmadan gelip, Elin Pelin’i ziyaret eder.
Elin Pelin ve Krıstö Sarafov’un evleri“Bir yabancı Elin Pelin’in kim olduğunu bilmese bile, onu “Pod Lipite- Ihlamurlar altında” restoranına götürüp, yazarın nasıl bu yerin isim babası olduğunu anlatırsan, o hikayeyi anlayıp, etkilenecektir. Oraya ünlü Bulgar yazarları, aydınlar ve sanat adamları toplanırmış. Mekanın sahibi ise General Stefan Tasev imiş”.
Hava güzelse Lozenets semtinin dar sokaklarında ağaçlar arasında yürümek ayrı bir zevk olacaktır. Semtin aşk hikayeleri de sonsuz, diye anlatıyor Magi.
“Ihlamurlar altında” meyhanesiYazar Dora Gabe ve şair Peyo Yavorov bu lokantanın üst katında görüşüyormuş. Onların arasında hem ateşli aşk, hem de ortak değerlerin paylaşıldığı beraberlik varmış. Gazeteciler semtinde 1925 yılında Bulgar gazeteciliğin “tarihçisi” sayılan Georgi Nikolov ve eşi, İtalyan Eliza, ilk kedi ve köpek barınağını açar. Onların evini Mustafa Kemal Atatürk de ziyaret eder. Askeri militer ataşe olan Mustafa Kemal o zamanlar bu ailenin kızlarının arkadaşı Mara- Miti Kovaçeva’ya aşıktır. Miti ve Mustafa Kemal işte Kurubağlar’daki bu evde buluşur.

Besteci Paraşkev Haciev, opera yıldızı İlka Popova, oyuncu İrina Maleeva da geçen asır Lozenets sakinlerinden bazıları. İlka Popova Paris Gran Opera, Milan La Scala’yı fethettiği gibi, Şalyapin’in kalbinde de taht kurmayı başarmış bir opera sanatçısı. Oyuncu İrina Maleeva da Kurubağlar’ın ünlü isimleri arasında yer alır: Снимка“İrina, Fellini’nin dört filminde rol almış tek Bulgar oyuncudur. 15 yaşındayken Roma’ya gidiyor. Orada okuyor ve resim yapıyor. İtalya’da ünlü yönetmen ile tanışıyor ve onun filmlerinde oynuyor. İrina Maleeva, meşhur Viyena’lı ressam Hundertwasser’in Balkanlarda resmini çizdiği tek kadındır”.

Lozenets tarihçesini anlatırken Magi bir sırrı da paylaşıyor. Rimska Stena- Roma Duvarı olarak bilinen o duvar kalıntısı aslında Roma döneminden değil, burası eski Osmanlı namazgahından geri kalan bir yapı. Namazgahtan geri kalan duvarda, mimber hala duruyor. Burası bölgeden bütün Müslümanların toplanıp, Hacıları Mekke’ye uğurladıkları yermiş.

Fotoğraflar:Magdalena Gigova,
Darina Grigorova ve arşiv


Çeviri: Sevda Dükkancı





Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Cuma öğleden sonra

Cuma öğleden sonra dini konulardaki sohbetimizde Vedat Ahmet ile birliktesiniz.

Eklenme 20.12.2024 14:05

İgnajden- İsa Mesih’in doğumu için manevi hazırlık zamanının başlangıcı

Ortodoks Kilisesi, 20 Aralık’ta Aziz İgnatius gününü kutluyor. Bulgarların halk takviminde İgnajden olarak adlandırılan bu günde Meryem ananın doğum sancılarının başladığına inanılıyor. Bu inanış “İganjden’den Noel’e kadar Meryem ana acı çekti”..

Eklenme 20.12.2024 05:10

Cuma öğleden sonra

Kelime anlamı itibarıyla “dönmek, geri dönüş, dönüş yapmak, rücu etmek” anlamlarına gelen tövbe kavramı, dinî literatürde mezmûm/zemmedilen, yerilen, kötü ve olumsuz şeylerden vazgeçip övülen, güzel ve olumlu şeylere yönelmek şeklinde tarif edilmektedir...

Eklenme 13.12.2024 14:05