Her yılın sonunda geleneksel olarak neyi başardığımız, neyi yapıp, yapmadığımız konusunda bilanço hazırlarız. Önümüzdeki yıllardan beklentiler ve geçen 12 ayın değerlendirmesini yaparız. Gelen 2019 yılı seçim yılı olacak. O yüzden politikacılar şimdiden daha vaatler sürecine girdi, denilebilir. Siyasetçiler özellikle halkın çalışan kesimi üzerinde etkisini arttırmak üzere, gelirleri arttırma, maaşları yükseltme, enflasyonun düşük olacağı, vergi ve ödeneklerin eski yılın oranında kalacağına dair vaatler sunuyor. Bütçe sektöründe çalışanların maaşlarına %10 zam uygulanacak, öğretmen aylıkları %20 artacak. Bu zam haberini işverenler hoşnutsuzlukla karşıladı. Bulgar Ticaret ve Sanayi odası Başkanı Tsvetan Simeonov “Toplum bu yıl bazı sektörlerde asgari iş maaşının haksız yere artmış olmasından doğan olumsuzlukların meyvelerini topluyor. Maaşların sürdürülebilir artışı sadece belirli hedeflerin ulaşılması amacıyla bağlı olmalıdır” dedi.

“Eğitimde maaşları yükselterek, mezun olan öğrencilerin otomatikman daha kaliteli eğitim almış olacakları düşünülüyor. Bu büyük bir yanılgı. Önümüzdeki yıl liseden mezun olanların %40’ının cahil kalabileceği ihtimali yine var. Bazı şirketler kendi kadrolarını kendi eğitmeye ve yetiştirmeye başladı. Söz konusu firmalar 8. sınıftan sonra çocukların eğitimini üstlenerek, iyi birer teknik meslek sahibi olmalarına ön ayak oluyorlar. Ancak büyük zorluklar görüyorlar. Mesleki teknik eğitim vermek üzere şirketlerin tayin ettiği öğretmenler, evvela çocuklara okuma, yazmayı öğretmesi gerektiği ihtiyacı ortaya çıkıyor. Bunu itiraf etmek hoşuma gitmiyor, fakat bazı bölgelerde durum böyle”.

Tsvetan Simeonov geçen hafta sonunda 26 Avrupa ülkesinden 45 bin şirket arasında düzenlenen dev bir ekonomik araştırmanın sonuçlarını tanıttı. Onların arasında Bulgaristan’dan da 500 firma kamuoyu yoklamasına katıldı. Şirketlerin kendi işlerinde karşı karşıya kaldıkları zorluklar, personel alımı, kalifiye eleman sıkıntısı, devletlere göre iş iklimi beklentileri konusundaki durum araştırıldı. Bulgaristan’da şi sektörü geçen yıla kıyasla daha iyi bir yeni yıl beklentisinde. Şirketlerin gelirlerinde artış umuyor. Ankete katılan iş sektörü temsilcilerinin sadece %10’u iş şartlarının kötüleştiğini öne sürüyor. Yıllık enflasyonun %3- %4 olması bekleniyor. Bulgar işletmelerinin en büyük sorunu iyi hazırlıklı, kalifiye eleman bulmak. Ülkede bölgelere görü gözlenen farklılık ve ekonomik uçurumlar da sorun teşkil ediyor. Kuzey Bulgaristan’daki şirketler ulaşımı kolaylaştıracak kara yolu ve otoban eksikliğinden yakınıyor, Güney Bulgaristan bölgeleri bu konuda daha şanslı.

Tsvetan Simeonov “Bulgar şirketleri gerçekçi beklentiler içinde” diyor ve şöyle devam ediyor:

“İş sektörü ve yatırımcılar durumu çok dikkatli inceliyor. Muhalefetin açıklamaları bile olası yatırımcıların eğilimlerini etkiliyor. Üretimde vergi yüzdesini arttırma söylentilerinden dolayı bazı işadamlarının ülkemize yatırımlarını ertelediklerini duyuyoruz. İyi bir analiz yapılamadan, bazı mal ve hizmetlerde mevcut KDV oranının azaltılması bile bizim için makul değil. Enerji ve ham madde fiyatları bile düşmeye başladı. İşverenler temsilcisi olarak asgari maaşın belirlenmesinde bir mekanizmanın kabul edilmesi için ısrar edeceğim. Asgari maaşın yersiz artışıyla ilgili de yönetimle derin bir görüş farklılığına girdik”.

Çeviri: Sevda Dükkancı