Sofya’nın Roman “Fakulteta” semtinden olan Borislav Asenov’u “Roman mahallesi şairi” olarak adlandırıyorlar. Bulgar ve Roman dilinde yazdığı şiirlerden ve edebiyata olan sevgisinden dolayı Asenov “Romanlar ozanı” diye biliniyor.

İki ayrı yüksek okul bölümü bitiren Borislav, turizm ve ilahiyat okumuş. Ruhban okulunu bitirmesine ise, ağır bir felç ardından Tanrı’nın yardımıyla yeniden hayata dönen ve bunu mucize olarak gören eşi Slavyanka’ya borçlu. Slavyanka, kocasını Almanya’ya gidip Hristiyan İlahiyat Bölümünde okumaya teşvik etmiş. Roman topluluğuna katkısı göz önüne alınarak, Borislav Asenov Dünya Romanlar Kongresinde Avrupa Etnik Romanlar Topluluğu’nun gayrı resmi kültür bakanı ilan edildi.

Romanların 13 Ocak “Bango Vasil” Yılbaşı Bayramı İsa’nın Doğuşu ve Aziz Vasil Gününü birleştiren önemli Hristiyan Günüdür. Papaz Asenov Bango Vasil ve eşi Vasilitsa Bayramlarının heyecanı, gelenekleri ve kutlamaları anlattı:

“Bango Vasil, Çingenelerin en çok saydığı dini bayramlardan biridir. Bu Romanların Yılbaşı günü saydığı bir bayram. Biz evde bir sürü çocuktuk, annemiz bizi hep ter temiz tutmaya çalışıyordu bu günde, Bango Vasil bayramında bize terlikler ve eşofmanlar alınırdı. Kamıştan dokunmuş bir hasır üzerine örtü yayılır ve üstüne tatlılar, gofretler, şekerler yığılırdı. Gece yarısına kadar kimse o tatlılara dokunamazdı, bir yudum bile alamazsın oradan. Bizlerden biri uyuklamaya başlayınca, annemiz bizi uyandırır “Bango Vasil okula gitti, gelecek, uyuyamazsın onu bekleyeceğiz” deyip, uyandırıyordu. Biz okula yakın yaşadığımız için, on dakikaya kadar Bango Vasil’in gelmesini beklerdik”.

Borislav Asenov’un babası kalaycılık yaparmış. Roman yılbaşı gününde Kostinbrod kooperatifiyle anlaşır, onların bakır kazanlarını, tencere, tavalarını kalaylayıp, karşılığında yiyecek alırmış:

“Bango Vasil öncesi kooperatifte üretilen her şeyi getirmeye başlarlardı. Babam sözünde durur, onlar da sözünde dururdu. Sıvıyağ, fasulye, patates ve daha neler, neler getirirdiler mahalleye. Üç odamız vardı ve odanın birini ambar ve depo gibi yiyeceklerle doldururduk. Şimdi gelenekler değişti ve Roman kardeşlerimizin çoğu, Bulgarlarla beraber Yılbaşını yeni sene gecesinde kutluyor. Buna rağmen 13 Ocak’ta bir tencere sarma yapılmalı. Kaz olmasa bile, sarma mutlaka sarılmalı, böylece bu bayrama saygı ifade edilir. Bu bayram atalarımızdan günümüze kadar gelmiş değerli bir Roman günüdür”.

Bango Vasil üç gün devam ediyor. Gençler yaşlıları ziyaret eder, ellerini öper ve  onlardan af diler. “Benim torunlarım bu gelenekleri korur mu bilmem. Ben de onları yaşatmak için bütün adetlerimizi kitabımda anlattım. Geçmişi olmayan bir halk yok olmaya mahkum. Romanlar bile eğitimsizdi, fakat Tanrı’dan korkuları olan doğal insanlardı”.  

“Ben altı yaşındaydım, ana okul öğretmenimiz bizi “Fakulteta” semtinin tek fırınına götürdü. Ekmeğin nasıl hazırlandığını, hamurun nasıl yoğurulduğunu bize göstermek istedi. Fırındayken Nikola Furnaciev’in şiirleri aklıma geldi. Ben de küçük Çingene çocuğu, gittim fırıncı Duşan aga önünde şiir söylemeye başladım. Ben o fırıncı amcayı nasıl etkiledim bilmem, ama ben sıcacık bir ekmek hediye ettiğini hatırlıyorum. Bu benim hayatta kazandığım ilk nimet oldu. Kutsal ekmek- yoksulun en değerli nimeti”.

Bango Vasil Bayramında Borislav Asenov Bulgar ve Romanlara kendi mesajını iletti: İnsanların daha iyi olmasını dilerim. Bütün Çingenelerin Yeni yılını kutlarım. Tanrı Bulgaristan halkını korusun ve memleketimizi sevmeye devam edelim!

Söyleşi: Magdalena Gigova

Yazı: Darina Grigorova

Çeviri: Sevda Dükkancı

Fotoğraflar: osis.bg, epicenter.bg ve BGNES