Günümüz dünyası teknolojiyle içiçe bağlı olup, çocuklar zamanın çoğunu elektronik cihazların önünde geçiriyor. Eğlence veya eğitim için fark etmeksizin, bilgisayar, tablet, telefonların ekranları öğrencilerin ilgi odağının tam ortasına yerleşiyor. Bulgaristan’da son iki yılın istatistiği bu endişe verici gerçeği ortaya çıkardı.

"Son verilere gore ülkede çocukların %83’ü zamanını ekrana bakarak en az günde iki saat geçiriyor. Hafta boyunca her gün ikişer saat ekran başında olan çocukların oranı ise %48. Pediyatri uzmanlarının önerdiği dozun bu çok üzerinde olan bir zamandır".

Çocuk gelişimi uzmanı, danışman, logoped ve terapist uzman Yana İlçeva bunları anlattı ve konuyla ilgili daha fazla bilgi verdi:

“Geç konuşma, konuşma sorunları, duygusal  ve ruhsal durum bozuklukları, konsantrasyon eksikliği, şiddet olaylarının artışı gibi problemler aşırı bilgisayar ve elektronik cihaz kullanımından kaynaklanan sorunlardan sadece bazıları”.

Durum gerçekten bu kadar mühim mi?

"Evet, herşey birbirine bağlantılı bir dizi olup, temeli daha çocuk yaşta atılan bir zincirdir. Ekran mantıklı konuşmanin gelişimini yavaşlatıyor, iletişim becerilerinin gelişmesini engelliyor. Çocuklar açısından gerçek oyunlar, hayal dünyasını, duygusal olgunluğu ve kimlik algısını destekleyen çocuklarla ortak geçirilen zaman çok önemli".

Yana İlçeva deneyiminden bunun ters örneğini de verdi: Kitap sayfalarını çeviremeyen ve çevirmek yerine sayfaları üzerinde parmağını sürükleyen bir çocuktan bahsetti. Başka bir çocuk ise kendi kimliğini tamamen unutarak, kendini bir çizgi film kahramanı ile özdeşleştirmiş ve kendini o çizgi karakterde gösteren bir çocuğa da terapi uygulamış.

Son yıllarda “ekran zamanı sendromu” ve “yabancılaşan nesil” gibi tanımlamalar hayatımıza girdi.

Geçen yıl ülkede öğrenciler ders yılını uzaktan eğitimle tamamladı. Şimdi de daha üst sınıflardan çocuklar okula çevrimiçi eğitimle devam ediyor. Uzaktan eğitim çocukları nasıl etkileyecek?

"Sonuçlar bundan sonra daha ciddi incelenmeye başlayacak. İzolasyon ve ekran önü zamanı birinci sınıf öğrencileri ve gelişim sorunu olan çocukların ruhsal sağlığı ve gelişimi için geri dönüşümü zor sorunlar yaratıyor. Eğitimsel zorluklar artıyor, öğrenciler ders sürecinde gecikiyor. Sosyal beceriler alanında bu eksikler kapanacak, ders odalarına girince telafi edilecek. Bana göre asıl olumsuz neticeler psikolojik ve eğitimsel olacaktır" dedi Yana İlçeva.

Teknolojiler görsel entegrasyonu kısıtlıyor, canlı bağı ve iletişimi sınırlıyor ve fiziksel hareketleri engelliyor. Ancak dengeli, tam dozunda ve hedefe uygun kullanıldığında ekran karşısındaki zaman çocuğun gelişimine yarar da sağlayabilir:

"Bir çok eğitici kanal var, birçok yararlı uygulamalar bulunuyor ve eğitimi sürecini destekleyen siteler var. Aynı zamanda sosyal medya bir nevi iletişim aracı olarak da kullanılır. Biz teknolojilere bağımlı yaşıyoruz, o yüzden çocukları tamamen uzaklaştırmak ve soyutlamak da olmaz. Çevrimiçi etkinlikler ve sanal iletişim, pratik uygulamalar ve ihtiyaçların yerini alamaz".  

Çeviri: Sevda Dükkanci

Fotoğraflar:Veselina Kiriçeva, özel arşiv, BGNES