İkinci Dünya Savaşı, Yahudilere ve Ari olmayan ırklara karşı eziyetlerle tarih sayfalarına geçen 20. yüzyılın en karanlık dönemlerinden biridir. Faşist rejimler tarafından aşağılanıp takip edilen milyonlarca Yahudi toplu mezar ve toplama kamplarında hayatından olurlar. Antisemitizm sadece Roma- Berlin- Tokyo arasında kurulan Üçlü Pakt ülkelerinde değil, Almanya’nın Nazi yasalarına göre mevzuatını düzenleyen Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Slovakya, Hırvatistan ve Finlandiya’da da hız alır. Çoğu Yahudi kökenli yurttaşlarını ölüm saçan toplama kamplarına gönderme emrine uyar. Nitekim, Bulgaristan, Yahudileri savunan insani davalarıyla geniş kamu çevrelerini celbetmeyi başararak, 48 binden fazla Yahudiyi kurtardı.
Olay, Sofya Metropoliti Stefan ve Plovdiv Metropoiti Kiril’in şahsında Bulgar Ortodoks Kilisesi’nin Plovdiv’ten yüzlerce Yahudi’nin sınır dışı edilmesini önlediği 10 Mart 1943 günü meydana geldi. Bunu izleyen günlerde Halk Meclisi başkan yardımcısı Dimitar Peşev ile 43 milletvekili Bulgaristan ile Üçüncü Reich’inonbinlerce Yahudi’nin toplama kamplarına gönderilmesine ilişkin imzaladığı gizli anlaşmayı gün ışığına çıkarıp Nazi Almanyası’nın bu planlarını suya düşürüyorlar.
Milletvekiili Petar Mihalev, tüccar Asen Suiçmezov, öğretmen Vladimir Kurtev ve avukat İvan Momçilov’un bu çalışmalara büyük katkıları var. İsrail’deki ‘Yad Vashem’ anıt kompleksinde onlar Holokost zamanında Yahudilerin kurtarılması için hayatlarınıı feda eden Musevi kökenli olmayanlara verilen ‘Dünya Salihleri’ unvanınasahiptir. Dimitar Peşev’in Küstendil’de müzeye çevrilmiş evi Bulgaristan Yahudilerinin kurtarılmasını milli borcu bilen Küstendil yurttaşlarını korunan önemli belgelerle tanıtıyor.
Mart 1943 olaylarının anısını canlı tutan Bulgaristan’dan farklı olarak Nazilerle yardımcılarının canavarlıklarının gerçekleştiği bazı ülkelerde bu konuda ses çıkarılmıyor.İnsanlığa karşı en ağır cinayetlerin sahnesi olan Avrupa’da bu günlerde ne yazık ki Nazi ideolojilerinin propagandası ve yürüyüşlerine yeniden tanık oluyoruz. Bunun için karanlık geçmişin bugünü ve yarınımıza hakim olmasına izin vermemek için yaşanan Holokost’u her zaman hatırlatmamız gerek.
Foto: registersofia.bg, arşiv
Çeviri: Neli Dimitrova
İvaylovgrad’a bağlı Huhla köyünde 26. “Huhla’nın gizemleri 2024” kültür festivali düzenleniyor. Üç etnik grup - Bulgarlar, Yunanlılar ve Türkler 23 Eylül’e kadar İvaylovgrad’ın merkezinde “Sınır tanımayan insanlık” sloganı altında bir araya geliyor...
BTA’nın haberine göre Veliko Tırnovo’da Samovodska çarşısı Gecesinde 80’nin üzerinde zanaatkar hünerlerini sergileyecek. Zanaatlar Festivali 23 Eylül’e kadar günlük yaşamın farklı alanlarında geleneksel ve yeni tekniklerini tanıtacak...
Veliko Tırnovo Belediyesi’nden organizatörler, Veliko Tırnovo’nun 17. Uluslararası Askeri Bandolar Festivali’ne ev sahipliği yapacağını duyurdu. Bu yıl festivalde Romanya Donanması Askeri Bandosu, Bulgaristan Muhafızlar Alayı Bandosu ve Ulusal Askeri..
“Şturtsite” /Cırcır böcekleri/ grubunun solisti, sevilen saantçı, müzisyen ve besteci Kiril Mariçkov dün sahnede ani bir rahatsızlık geçirerek,..
ABD'nin Batı Kıyısı'na Perşembe günü ulaşan Milton Kasırgası , beklenen felakete neden olmasa da, buna rağmen büyük hasarlara..