Ukrayna’nın Bolgrad bölgesi Kubey köyündeki soydaşlarımız aralarında güzel ve arkaik bir Bulgarcayı kullanarak iletişim kuruyor, Bulgar töre ve geleneklerine uyuyor, sofralarına ise lezzetli Bulgar yemekleri diziyorlar. Köy, tanınmış dilbilgisi uzmanı, Bulgarca’nın temizliği uğruna savaşım veren akademisyen Aleksandar Teodorov- Balan’ın doğum yeridir. 

200 yıldan fazla bir zaman önce bu bölgeye yerleşen Bulgarlar kökenleri ile sağlam bağlarını bugüne kadar koruyorlar. Doğal olarak bu bağlantı kullandıkları yemekler ile de ilintilidir.

Sıcak aylarda soydaşlarıımız soğanlı, patatesli, patlıcan, biber ve domatesli, vitamin dolu sebze yemeklerini tercih eder. Bıdni veçer (Noel arifesi) ise ev hanımları ‘suşki’ olarak adlandırdıkları kuruyemiş ve bulgur, patates ve kurutulmuş zerdali ve armuttan yapılmış ‘Uzvar’- hoşaf hazırlıyor. Bunları, Kubey köyünde doğup yaşayan Anna Arabaci anlattı bize. Onunla telefonda görüşüp Besarabya Bulgarlarının yemek tartiflerinin inceliklerini sorduk. Babası Bulgar, annesi Gagavuz olan Anna, Bulgar ve Gagavuzların beraber yaşadıkları köyün bir zamanlar büyük olduğunu, şimdi bazıları geçimini sağlamak için şehre göç ettikleri için sayılarının daha düşük olduğunu anlattı.

Anna Arabaci, köyle ilgili bir efsaneyi de bize dile getirdi: 

„Burada iki kardeş yaşıyormuş, çok zenginmiş. Birinin ismi Ku, diğerininki ise Bey imiş. Bir defasında su taşkını olmuş. Selin köyü yoketmemesi için iki kardeş suyu durdurmak üzere yün ve üzüm çubukları kullanmış. Köy onların şerefine Kubey ismini almış.“

Köydeki Bulgarlar bayramlarda bir araya gelmeyi, sohbet edip güzel yemekler tatmayı, Bulgar horon tepmeyi ve tabii ki, şarkı söylemeyi severler. „ Anam Osmanlı ve Bulgarları anlatan halk şarkılarını söylemeyi severdi’ diyerek Anna Osmanlı egemenliğinden acıklı bir şarkıyı tutturdu. 

Köydeki etnik Bulgarlar halkımızın geçmişine dair anıları, gelenek ve adetleri kuşaktan kuşağa devrediyorlar. Bulgar mutfak geleneği ile ilgili yemek tarifleri de bu biçimde korunuyor. 

‘Biz koca nineler gibi gelinlere bağırırız: ‘Bir şeyler öğrenmek için yanıma gel, seyret yaptıklarımı! Benm de ecelim gelecek! Bunları öğrenmelisin’ diyor ve koyun etini tercih ettiklerini, kekiğin de en çok kullandıkları baharat olduğunu söyledi. 

Kırmızı biber kullanımı da yaygındır, yeter ki, evde yapılmış olsun!

Şimdi soydaşlarımızın çok sevdikleri kavurmayı nasıl hazırladıklarını öğrenelim:

„ Bunu koyun etinden yaparız. İlk önce kuzu yağı kızartıyoruz, ardından eti katıyoruz.Onu birazcık kavurmak için tencere kapağını koyuyoruz. İlave ettiğimiz şarapla beraber bunu bir saat kadar pişiriyoruz.Bundan sonra kapağı kaldırarak, baharatları ekliyor ve pişinceye kadar açık tencereyi ateşte bırakıyoruz’ diye anlatıyor Anna. 

Börek, Kubey’de uygulanan Bulgar yemek tariflerinden ayrılmaz bir öğesidir. Çoğu defa peynir dolgusu yaparlar ama yazın bunu bolca soğan, dereotu ve yumurta da katarlar. 

„Açtığımız yufkaları biraz kuruturuz. Ondan sonra üzerlerine domuz yağı veya margarin sürerek peynirle karışık ekşimik koyarız. Hazır yufkaları sarar, tavanın içine dizeriz. Üzerine de az miktar yağ veya margarin serperek fırına atarız 10-15 dakikaya... En sonunda da krema ve yumurtaları çırparak böreğin üzerine döker ve pişiririz..“ 

Börek Yılbaşı sofrasının yemek bolluğunun da bir öğesidir. O zaman böreğin içine uğur için özel kağıt dilekler konulur. Değnek şeklinde bir kağıt dilek kısmetine düşen kişi tarımda başarılı olacak, madeni para alan ise varlıklı olacaktır.

Bulgaristan Radyosu, geleneklerini koruyup sürdüren bu güzel insanlara barış ve refah içinde yaşamalarını, hayırlı ve uğurlu olmalarını can-i gönülden temenni ediyor.

Bağlı metin: "Tanrım, bize yağmur ver! duaları ile"Besarabya Bulgarları geleneklerini nasıl koruyorlar – Yurttan uzakta olanlar (bnr.bg) 

Çeviri: Neli Dimitrova