AB’den yapay zeka yasası çıkarma hazırlıkları

Avrupa Birliği, yapay zekaya düzenleme getiren dünyanın ilk yasasını hazırlıyor. İlk önemli adım artık atıldı, Avrupa Parlamentosu, yapay zekanın bir tehdit haline gelmemesini sağlayan kuralları onayladı. Bu önlemler, yasanın gelecek yıl çıkması beklenen son halinin kabul edilmesinden önce üye ülkelerle görüşülecek.Yapay zeka, akıl yürütme, öğrenme, planlama veya yaratma gibi bir makinenin insan benzeri becerileri gösterme yeteneği olarak tanımlanabilir. Bu, çok hızlı gelişen ve tıp, ulaşım, üretim alanlarında giderek daha faydalı uygulamalar bulan, gelecek için kilit bir teknolojidir.

Bununla birlikte, tüketiciler için bir takım riskler de mevcut. Bu nedenle Avrupa Birliği, yapay zeka kullanımının yüksek risk oluşturabileceği alanları tanımlıyor ve hangi durumlarda kullanılamayacağı konusunda net kurallar ve yasaklar getiriyor. Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola şöyle konuştu:

" Her şeyden önce, teknoloji gelişiyor, yenililer bizi ileriye taşıyor ve yeni fırsatlar yaratıyor. Kanun yapıcılar olarak bu fırsatları iyi değerlendirmeliyiz. Yerimizde saymaktan ve gelecekten korkmayı göze alamayız. İkincisi, ileriye dönük olarak, yapay zeka konusunda net sınırlara ihtiyacımız var. Ve burada ödün verilmeyecek bir şey var. Teknoloji ne zaman ilerlerse ilerlesin, temel haklarımız ve demokratik değerlerimizle el ele gitmelidir.” Avrupa Parlamentosu'nun önceliği, yapay zeka sistemlerinin güvenli, açık kuralları ve net bir kaynağı olması, insan gruplarına karşı ayrımcılık yapmaması ve çevreye zarar vermemesidir.Ayrıca teknoloji otomatik sistemler tarafından değil, insanlar tarafından kontrol edilmelidir. Brüksel, ilgili kısıtlamaları getirdiği risk seviyelerini belirliyor.

Önerilen önlemler arasında yapay zekanın polis tarafından biyometrik gözetleme, duygu tanıma ve profilleme için kullanımının tamamen yasaklanması yer alıyor. Çok önemli bir şey, ChatGPT gibi üretken yapay zeka sistemlerinin, içeriğin yapay zeka tarafından oluşturulduğunu açıkça belirtmelidir. Avrupa Parlamentosu, sosyal ağlardaki yapay zeka uygulamaları gibi, seçimlerde seçmenleri etkilemek için kullanılan yapay zeka sistemlerinin yüksek riskli olduğunu düşünüyor. Roberta Mezzola, gelecek yıl Haziran ayında yapılacak Avrupa seçimlerine kadar yasanın yürürlüğe girmeyeceğini kaydetti, ancak seçimlere müdahaleyi önlemek için tedbirlerin alındığını vurguladı:

" Yapay Zeka Yasası'nın iki yıllık bir aktarım süresi var, yani Avrupa Parlamentosu seçimleri tarihine kadar yürürlüğe girmeyecek, ancak Dijital Hizmetler Yasası çıkacak ve 1 Eylül tarihinde yürürlüğe girecek. Bu, bu eylemin, öncelikle yasa dışı içeriği kaldırmak için kurallar sağlayarak, dezenformasyon ve seçim müdahalesiyle mücadeleye yardımcı olabileceği anlamına geliyor. Nitekim Yapay Zeka Yasası (AI Act), bu tür içerikleri oluşturmak ve dağıtmak için kullanılabilecek sistemleri düzenleyecektir."

Yapay zeka geliştirmenin risklerinden biri, farklı türden önyargıların entegrasyonudur. Tıp alanında yapay zekanın olanaklarını kullanan İT uzmanı Georgi Kostadinov, Avrupa düzeyinde düzenlemeler getirilmesinin şirketlerin bundan kaçınmasına yardımcı olacağına inanıyor:

" İnsanın kendisi, belirli bir insan grubuna karşı önyargılıysa ve verileri oluştururken bunu yansıtıyorsa, yapay zekanın kendisi de aynı önyargılara sahip olacaktır. Afro-Amerikalıları ve primatları tanımakta zorlandığı Google ve yüz tanıma sistemlerinde buna benzer örnekler yaşadık ve bu, 5 yıl önce çok büyük bir sorundu.

Neyse ki, hızlı bir şekilde çözüldü. Çözülebilecek ana yöntem ve yol, bu verilerin oluşturulmasında rehberlik olduğu zamandır.

AB'nin uygulamaya koyduğu böyle bir direktif, yapay zeka geliştiren şirketlerin verileri bir tür, nasıl desek, daha net bir şekilde oluşturmasına ve buna bağlı olarak ne tür önyargılara sahip olabileceğini netleştirmesine yardımcı olacaktır.

Söz konusu direktif, şirketleri, önyargıyı otomatik olarak tanıyan ve verilerde bu tür bir önyargıyı önleyen araçlar kullanmaya yönlendirebilir."

İT uzmanı, her teknoloji gibi yapay zekanın da hangi ellere geçtiğine bağlı olarak hem iyi hem de kötü amaçlar için kullanılabileceğini söyledi:

" Kafamızdaki yapay zeka, örneğin bıçak gibidir. Ne yazık ki, hem 300 kişilik yemek pişirmek için bir mutfak aracı hem de öldürmek için araç olabilir.

Bu nedenle, bu tür direktifler, yapay zekanın yanlış uygulandığını veya fark edilmesi zor olan alanlarda hızlı bir şekilde fark edilmesini mümkün kılmalı ve ardından bu teknolojinin bu alanlarda kullanımını sınırlandırmalıdır. Böyle bir örnek, güvenlik alanında olabilir.

Oradaki bir algoritma, hem terör saldırılarını önlemek hem de oluşturmak için kullanılabilir."

ChatGPT yapay zekada devrim yaratıyor:

" Yaptığı şey, büyük miktarda veriden genelleme yapabilen ve buna göre bu verilere dayalı olarak yeni içerik oluşturabilen son derece güçlü bir algoritma oluşturmaktır. Şu anda yapay zeka bizim bildiklerimizi biliyor. Bu, birçok insanın tahmin etmediği çok önemli bir şey.

Dünyadaki tüm veri ve bilgileri toplayabileceğimizi ve bir algoritma eğitebileceğimizi varsayarsak, ChatGPT, yine de dünya insanlarının bilgi olarak erişebildikleri ve erişebilecekleri şeyleri bilecek, yani bizim bu aşamada bilmediğimiz şeyleri bilemeyecektir. Bununla birlikte, ChatGPT'nin yarattığı asıl sorunun, insanların ona olan bu bağımlılığı olduğunu söyleyebilirim ve giderek daha fazla insanın onu kullandığına şahit olacağız.

Bence bu teknolojinin nasıl kullanılması gerektiği, önemli miktarda eleştirel düşünceye sahiptir."

“ChatGPT, değişmezse eğitim sistemi için bir tür "tehdit" oluşturuyor” ifadelerini kullanan IT uzmanı Georgi Kostadinov devamla şunları belirtti:

" Geriye dçnecek olursak, Google'ın ortaya çıkması ile birlikte eğitim sisteminde de benzer bir "awakening call", yani "uyandırma çağrısı" ve dönüşüm yaşandı. Bir anda insanlık, çevrimiçi paylaşılan tüm bilgilere erişebildi. Ve şimdi ise, ChatGPT aracılığıyla, yalnızca tüm bu bilgilere insanlık tarafından erişilemez, aynı zamanda bunun üzerine yeni içerikler de üretilebilir.

Bu nedenle eğitim sistemi, ChatGPT'nin kullanılıp kullanılmadığını tespit etme yöntemlerine başvurmayacağı bir yöne dönüştürülmelidir, bunun yerine, bir kişinin konunun temelini ne kadar iyi ezberlediği şöyle dursun, bu konuyu ne kadar anladığını değerlendiren sorular, sınavlar, testler olmalıdır."

“Artı” işaretli yeni teknolojiler ve yapay zeka: "Onlar artık insanlığın yararına çalışıyorlar. Örneğin, sağlık böyle bir alandır. Hastane yataklarını, yaşamsal sensörleri ve insanların verilerini otomatik olarak izleyen ve herhangi bir anormallik olması durumunda uzmanı uyaran teknolojiler mevcut.

Operasyon sırasında onu yönlendiren ve kanser (onkoloji) ve ciddi hastalıkları otomatik olarak tanıyan ve erken teşhis eden teknolojiler var. Aynı şey ulaştırma alanı için de geçerli.

Günümüzde üretilen hemen hemen her otomobile, trafik durumuna veya otomobildeki insanlara bir şey olması durumunda, bir alarm vermek ve hatta tamamen otomatik olarak durmak ve tıbbi yardım çağırmak gibi zamanında otomatik önlemler almak amacıyla, yol durumunu ve kişiyi sürekli olarak izlemek için bir tür yapay zeka eşlik ediyor, " dedi İT uzmanı Georgi Kostadinov.

Türkçesi: Şevkiye Çakır