Geçen hafta Avrupa Parlamentosu, Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası’nı kabul etti. Amaç, AB'de medya çoğulculuğunu garanti altına almak ve medyanın bağımsızlığını hükümet, siyasi, ekonomik veya özel müdahalelerden korumaktır.

Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı milletvekili Elena Yoncheva, AB’dekimedyanın durumunu şöyle değerlendirdi:

" Kontrollü medya, iktidarın ve iş dünyasının çıkarları uğuruna gazetecilere yönelik baskı, siyasi güç ile medyanın kaynaşması- bugün Avrupa'nın gerçeği budur ve kamusal ve özel medyaya olan güvenin azalması mantıksal olarak kritik noktasına ulaşmaktadır. Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası'nın amacı medyayı sansürlemek veya düzenlemek değildir. Amaç, iş dünyasının ve gücün kontrolünü gevşetmek, bağımsız gazetecilik için koşullar yaratmaktır”

Önerilerden bazıları: medyanın editoryal kararlarına her türlü müdahalenin yasaklanması, gazetecilerin kaynaklarını açıklamaya zorlanmamaları için dış baskı yapılması, elektronik cihazlarındaki şifreli içeriğe erişime izin verilmemesi ve gözetleme yapılması yazılım ile.

Tekliflerden bazıları şöyle: Yasa, medya kuruluşlarının editoryal kararlarına her türlü müdahaleyi yasaklıyor ve üye ülkeleri, bu konuda medyayı korumakla yükümlü kılıyor.Düzenleme ile gazetecilerin kaynaklarını açıklamaya zorlanamayacağı vurgulanıyor. Gazetecilerin cihazlarındaki şifreli içeriğe erişim sağlamak veya casus yazılımlarla hedeflemek gibi dış baskıların gazetecilere uygulanmasını yasaklanıyor. 

Casus yazılımın yalnızca "son çare önlemi" olarak, duruma göre ve bağımsız bir adli makam tarafından terör veya insan kaçakçılığı gibi ciddi bir suçun soruşturulması yönünde talimat verilmesi halinde kullanılabileceği belirtiliyor.

Avrupa Parlamentosu, tüm medya kuruluşlarının, sahiplik yapıları hakkında bilgi yayınlamasını zorunlu hale getiriyor.İnternet siteleri ve arama motorları da dahil olmak üzere medyanın devlet yardımı, devlet kuruluşlarından aldıkları reklamlar ile yerli ve yabancı fonlardan elde ettikleri destek hakkında bilgi vermesi gerekiyor.

Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası kapsamında, AB bünyesinde bir Avrupa Medya Hizmetleri Kurulu oluşturulacak.

Avrupa Komisyonu'dan yasal ve işlevsel olarak bağımsız olması öngörülen kurula, medya sektörünü ve sivil toplumu temsil eden bağımsız uzmanlar grubu tarafından tavsiyelerde bulunulacak.

Avrupa Komisyonu'nun Değerler ve Şeffaflıktan Sorumlu Başkan Yardımcısı Vera Jourova şunları paylaştı:

“Evet, bu medya özgürlüğü yasasına ihtiyacımız var, çünkü 25 yıl boyunca komünist rejim döneminde yaşadığım duruma düşmek istemiyoruz: tek ülke, tek parti, tek doktrin ve bilgi üzerinde devlet tekeli. Bunu unutun, AB'de bu olmayacak. Medya Özgürlüğü Yasası’nın buna karşı çok iyi bir çözüm ve araç olduğunu düşünüyorum.

Vladimir Bilčík, Avrupa Halk Partisi'nden Slovak milletvekilidir. Kendisine, Putin yanlısı aday Robert Fico'nun kazandığı ülkesindeki seçim sonuçlarından sonra bu medya özgürlüğü yasasını nasıl değerlendirdiğini soruyorum:

“Bunu çok önemli bir mesaj ve adım olarak görüyorum. Önümüzdeki haftalarda AB Konseyi ile bir anlaşmaya varacağımızı ve bu alanda mevzuatın mümkün olan en kısa sürede yürürlüğe gireceğini umuyorum. Ayrıca, Slovakya'daki seçimlerin sonuçlarına ve sonuçlarına tepki vermenin tam zamanı olduğunu düşünüyorum.

Seçimleri, araştırmacı gazeteci Jan Kociak’ın ve nişanlısının öldürüldüğünde ülkeyi yöneten eski sosyalist başbakan Robert Fico kazandı. Kendisi ve hükümeti, gazetecilere yönelik sık sık saldırıların olduğu ve artı gazetecilerin gözetlendiği ve izlendiği bir ortamın oluşmasına büyük katkı sağladı.Fico, özellikle seçim kampanyası sırasında birçok yanlış bilgi, yalan ve ayrıca Rus propagandası kullandı. Ne yazık ki ülkem buna karşı çok savunmasız.Fico ve meslektaşları onun lokomotifi oldu.

Bu nedenle özgür ve bağımsız medyayı güçlendirmemiz gerekiyor ve Medya Özgürlüğü Yasası bu hedefe önemli ölçüde katkıda bulunabilir. Güvenilir bilgiler aktaran gazetecilerin çalışmaları aracılığıyla yanlış bilgilerle mücadele etmemize yardımcı olabilir.

Şu anda Avrupa'da tam olarak ihtiyacımız olan şey bu.

Önümüzdeki günlerde, haftalarda ve aylarda Slovakya'da da aynı şeye kesinlikle ihtiyacımız var, çünkü Fico'nun hukukun üstünlüğü ilkelerine, medya alanı ve özgür medya, sivil toplum kuruluşları ve sivil topluma bir kez daha saldırmaktan çekinmeyecek bir hükümet kurması ve Slovakya'nın Ukrayna'ya ilişkin politikasını esas olarak Rus propagandasıyla uyumlu olarak radikal bir şekilde tersine çevirmek çok muhtemeldir.

Bu eylem özellikle Slovakya'ya nasıl yardımcı olacak?

“Medya için ve ayrıca siyasi kampanyalar sırasında kamusal ve siyasi tartışmalar için daha iyi, daha adil, daha sağlıklı ve daha güvenli bir ortam yaratmamızı sağlayarak.

Ne yazık ki, zaman içersinde sürekli ve artan bir şekilde dışarıdan gelen kampanya ve müdahalelere, başta Rusya Federasyonu olmak üzere büyük ölçüde dezenformasyon ve propagandaya maruz kaldık. Burada, Orta Avrupa bölgemizden bahsediyorum.Ayrıca medya ortamı da temelden değişti. Günümüzde pek çok kanal, haber yaymak için çevrimiçi platformları kullanıyor, ancak bu platformlar, güvenilir medya içeriğinin, özgür ve bağımsız gazeteciliğin gerçekten adil bir paya sahip olmasını sağlamak için kamuya karşı taşımaları gereken sorumluluğa sahip değil.

Çoğu zaman yanlış bilgiler, abartılı haberler ve hatta yalanlar çok daha hızlı yayılıyor.

Bu yasada nedir yanlış bilginin yayılmasını ciddi şekilde sınırlayabilecek olan?

Platformları, yanlış bilginin yayılmasıyla nasıl mücadele ettiklerine ilişkin ayrıntılı verileri bizimle paylaşmaya zorluyoruz. Yanlış bilgi, yasadışı değildir ve bu nedenle onu bu kadar çabuk yaymamaya ve güvenilir bilgi pahasına yaymamaya çalışıyoruz. Bu yüzden platformların iş modellerini değiştirmelerini sağlamaya gayret gösteriyoruz.

Medya Özgürlüğü Yasası'nın Dijital Hizmetler Yasası'nı tamamladığı yer işte  burasıdır. Platformlar, bu bilgileri bizimle doğru şekilde paylaşmadıkları takdirde, yıllık cirolarının yüzde 6'sını, Dijital Hizmetler Kanunu'na göre milyarlarca avroyu bulan cezalar şeklinde kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklar. Bir şey daha – platformlar, güvenilir içerik indiremeyecek.

Elon Musk gibi birinin, bazı medyanın kendisini eleştirmesinden hoşlanmadığını ve bunu derhal X platformundan çıkarmaya karar verdiğini düşünün.

Medya Özgürlüğü Yasası’nda, koruma maddesi olarak sahip olduğumuz şey, platformların sağlayıcılarla anlaşmaya varması gereken 24 saatlik bir süredir.

Bu değişiklikler özellikle Rus propagandasına karşı savunmasız olan Macaristan ve Bulgaristan gibi ülkelere ne kadar yardımcı olabilir?

Evet, bu, kamu medyasının büyük ölçüde iktidar çoğunluğu tarafından kontrol edildiği Macaristan ve aynı zamanda Polonya gibi ülkeler için çok önemli ve özel bir husustur.

Bu, bir şekilde, Sınır Tanımayan Gazeteciler'e göre düşük sıralama da dahil olmak üzere, medya açısından ciddi zorluklarla karşı karşıya olan Bulgaristan'a da yardımcı olacak.

Slovakya„ şu anda iyi bir konumda, dünyada 17. sırada, ancak Fico gibi insanlar iktidara gelip kamusal alanı ele geçirmeye ve kendilerini hukukun üstüne koymaya çalıştıklarında, bu yasanın medya ortamındaki ciddi değişikliklere karşı bir önlem olacağını umuyorum. Macaristan açısından bu yasanın hayata geçirilmesi önemlidir. Bu, Avrupalı ​​ regülatörüne ek koruma önlemleri, kontroller ve Macaristan'daki medya ortamını izleme fırsatı anlamına geliyor. Bu nedenle liderlerin medyanın tam kontrolünü ele geçirmeye çalıştığı ülkelerde, ek izleme araçları sağlıyor.”

Türkçesi: Şevkiye Çakır

Bu haber, AB “Euranet Plus” Radyo Ağı çerçevesinde hazırlanmıştır. Haberin orjinalini  buradan  dinleyebilirsiniz.