Geçtiğimiz hafta AB ekonomi ve maliye bakanları, Ukrayna'nın toparlanması, yeniden inşası ve modernizasyonuna yönelik eylemlerin yanı sıra önümüzdeki 4 yıl içinde AB yolunda gerçekleştirmeyi planladığı reformları belirleyen planı onayladı.

Bu, ülkeye 50 milyar avroya kadar olan “Ukrayna Aracı" isimli fondan erişim olanağı sağlıyor.

Bunun Komisyonun 1,89 milyar avroya kadar ön finansman ödemesine olanak tanıyacağını ve sonraki iki ödemenin Eylül ve Kasım aylarında yapılmasının beklendiğini açıklayan Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen beklenmedik karların üye devletlerin daimi temsilcileri tarafından Ukrayna'ya aktarılmasına ilişkin anlaşmanın hızlı bir şekilde çözülmesi yönündeki umudunu dile getirdi:

“Şimdi önceliğimiz, bu anlaşmayı mümkün olduğu kadar çabuk resmileştirmek, böylece bu fonlar “Ukrayna Aracı” kapsamındaki ödemelere ek olarak gereksiz gecikme olmadan Ukrayna'yı desteklemek için kullanılabilir.”

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü'nün kurucusu ve Sofya Üniversitesi öğretim görevlisi ve ekonomi uzmanı Doç. Dr. Krasen Stanchev'e ilk sorum Ukrayna planının savaş bağlamında ne ölçüde uygulanabilir, oldu.

“Bu anlık bir eylem değildir. Özellikle bu 50 milyarlık ekonomik paket 5 yıllıktır ve hem savaş sırasında hem de sonrasında perspektife bakmak gerekiyor. Geçtiğimiz yıl ve ondan önceki yıl, Ukrayna'dan da dahil, meslektaşlarımızdan200 kişi ile birlikte, savaş sırasında neler olması gerektiğini ve savaş sonrasında yeniden inşanın bedeli ve maliyeti olarak nelerin beklenmesi gerektiğini değerlendirdik. Yani 50 milyar ya da yaklaşık 145 milyarlık paketin tamamı daha önemli, çünkü hem savaş hem de savaş sonrası dönemin genel ihtiyaçlarını, savaş yardımını da içeren savaş dönemi ve diğer her şeyi kapsayan bazı avans ödemeleri vardır, bunlar  sivil koruma, nüfus desteği, göç, mülteciler vb.

Hem savaş sırasında hem de sonrasında yeniden inşa için gereken fonlara ilişkin son büyük tahmin yaklaşık 420 milyar dolar.

Planda taahhüt edilen fonlardan çok daha fazlası....

“Bu, birincisi planda olanın üstünde, ikincisi ise olacak olanın altında çünkü bu, geçen yılın Eylül ayı itibarıyla bir tahmindir.Şu anda tahminin 650 milyar civarında olması gerekiyor. Bunlardan 150 milyarı Avrupalı ​​ve koordineli Avrupalı, yani AB ve üye ülkelerinden.

Ancak bu özel bir yardım değildir ve ABD'den gelen yardımları içermemektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nden de muhtemelen aynı miktarda veya biraz daha fazla olacaktır çünkü daha büyük bir ekonomidir, ancak muhtemelen 150 milyar dolar civarında olacaktır ki bu da alacağının yarısı kadardır. Yaklaşık30 milyar avro civarında ve  60 milyar dolar civarında da askeri yardım var.

Bu yardım, biraz geç oldu ve bu gecikme askeri harekatları etkileyecek, buna göre cephedeki durumda bir değişiklik mümkün ve Harkov'un kaybıyla bu, savaşın en az 2- 3 yıl uzaması anlamına geliyor.

Böylece 1917'den itibaren Birinci Dünya Savaşı'nın ilk kısmına benzemeye başladı, çoğunlukla ön cephede kontrolün değişmesiyle siperler açıldı. Ve buna göre diğer her şeyin seferber edilmesi.

Yorum olarak çok önemli olan bir sonraki şey, genel olarak AB'nin, fonların Ukrayna tarafından deyim yerindeyse kötüye kullanılmayacağından emin olmasıdır.

Viktor Orbán'dan öyle bir yorum geldi ki, AB fonlarının amacına gittiğine, kötiye kullanılmayacağına dair kanıt istiyordu.

Bu şüphelerin pek çok nedenden ötürü haklı olmadığını düşünüyorum, çünkü Ukrayna uzun zaman önce, 2014'ten bu yana hem hükümet hem de sivil kuruluşlar, kamu maliyesi disiplini konusunda çok ciddi bir reform başlattı.

2022 yılında yaşananların yani,o dönemden bu yana vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin pratikte gönüllülük esasına dayandığını düşünüyorum.

Ve herkes görevini yerine getiriyor. Ukrayna'da farklı bir kamu hizmeti morali var.

Ukrayna için öncelikle Rusya'nın dondurulmuş varlıkları konusunda anlaşmaya varılması daha önemli değil mi? Bu planla arabayı atın önüne koymuyor muyuz?

“Herhangi bir şeyi dondurmak başka şey, onu alıp başka bir yere yönlendirmek bambaşka şey.

Yani, tüm bunlar, ikinci ve üçüncü eylem, mevcut yasaya uygun olmalıdır, bu, birincisi, oluşturulması karmaşık bir süreçtir, ikincisi, en az iki yıl kadar sürecektir ve üçüncüsü, yönlendirmenin kendisi de bir şekilde haklı gösterilmelidir ki bu da yine politik bir süreçtir.

Yani, bir şeyi derhal durdurduğunuzda, bunun başka bir şey için kullanılacağı umududur, ki burada Rusya merkez bankasının ülke dışındaki yaklaşık 351 milyar varlığı söz konusudur…

Ancak bu durumda konu varlıkların kullanımı değil, onlardan elde edilen beklenmedik karlardır...

“Evet, bu beklenmedik olaylarla ilgili olarak Avrupa hukuku kapsamında neler yapılabileceği, öncelikle beklenmedik bir durumun ne olduğunu çok açık bir şekilde tanımlamak, ikinci olarak da bunun nereden geldiğinin açık olması gerekiyor.

Çünkü bu beklenmedik kazancın iki özelliği olabilir, biri Rusya'nın veya Rus devlet ve özel kuruluşlarının geliri, diğeri ise Rusya devleti ve özel kuruluşlarının alacaklısı olan kuruluşların elde ettiği kârdır.

O halde alacaklı olduklarında bu, Rusya Federasyonu'na yapılan ödemelerin iadesidir ve savaş finansmanı değildir.

Ancak hala kanıtlanması gereken diğer her şeyde, savaş finansmanı söz konusu olacaktır.Ve savaş finansmanı başka yöne çekilebilir. Ne kadar olduğu çok açık değildir.

Benzer analizler ABD ve İngiltere'de de yapılmıştı ve hatırladığım kadarıyla İngiltere, Rusya'ya ait yaklaşık 18 milyar dolarlık varlığı başka yöne yönlendirmek için adımlar atıyor.

Benzer bir şey muhtemelen Amerika Birleşik Devletleri'nde de gelişecek ve miktarın muhtemelen 20 milyar civarında olacağı tahmin ediliyor. Genel olarak konuşursak, bu, ülke dışındaki, yani dünyadaki Rus devlet varlıklarının onda biridir.

Bu şunu gösteriyor, öncelikle süreç çok zor, ikinci olarak tamamen risksiz değil çünkü, son birkaç haftadır “kanlı” olarak anılan bankalardan biri “Raiffeisen” örneğinde olduğu gibi kredi geri kazanımı olan bazı ödemeleri geri çektiğinizde veya durdurduğunuzda, ancak şu anda AB'de veya dünyanın herhangi bir yerinde bulunan alacaklılar için Rusya Federasyonu'ndan alacakları topluyor.

Dolayısıyla bu örnek olaydan kaçınılmalıdır ve tabiri caizse çok kolay tanımlanabilecek bir durum değildir.

Rusya'ya yönelik hazırlanan 14'üncü yaptırım paketi tüm bunların içine nasıl sığıyor? Sayının kendisi bu noktaya kadar belirli bir sonuçtan bahsetmiyor gibi görünüyor…

“A, hayır tam olarak öyle değil. Burada yine aynı sorunla karşı karşıyayız, diktatörlük olduğunda herkesin her şeyini elinden alabilirsiniz. Hukukun üstünlüğüne sahip olduğunuzda, o zaman bu o kadar kolay değil.

İşte bu yüzden yaptırımlar en başından beri, yani Nisan 2014'ten itibaren, çünkü o zaman bu prosedürlerin uygulandığı AB düzenlemesi büyük ölçüde gelişti.

Başlangıçta, bireylerin ve tüzel kişilerin, daha sonra belirli yargı veya yargı bölgelerindeki varlıkların dondurulmasına sahipsiniz, çünkü şu anda sadece Rusya Federasyonu değil, aynı zamanda Belarus da var, o zaman Rus-Belarus özel kuruluşları ve şirketleriyle işbirliği içinde savaşı finanse eden insanların çevresi giderek genişliyor.

Yani artık savaş yürütenlerle işbirliği yapan örgütlerin eşmerkezli çemberini deyim yerindeyse genişletme aşamasındayız. Ve bu da kolay değil.

Örneğin, geçen yılki deneyimlerden açıkça görüldüğü gibi, petrol kaynaklarının veya ham petrolün satışından elde edilen geliri engellemek için bunu bir gecede yapamazsınız, dolayısıyla petrol ürünleri, bunların satışı, işlenmesi, kullanılması vb. ile bir şekilde bağlantısı olan herkes, yani benzin istasyonlarından rafinerilere kadar sözleşmelere bir ayarlama süresi vermeniz gerekiyor.

Bazı durumlarda, Bulgar ve Macar kuruluşlarında olduğu gibi istisnalar gerekmektedir.

Mesela bugünden yarına Rus insansız hava araçlarında kullanılan çipleri satmanın iyi olmadığını söyleyebilirsiniz.Ancak bunu hemen yapamazsınız çünkü yerine getirilen sözleşmeler var ve sözleşme yerine getirilmezse Rus kuruluşu malzeme eksikliğini kınayabilir ve buna göre bu iş için para alabilir, yani, siz yine bir savaşı finanse ediyorsunuz.Tüm bu durumlarda, sözleşmesel ve ticari ilişkilerin düzenlenmesi için tabiri caizse en az 6 aylık bir süre uygulanır.

Aynı şey ulusal ekonomilerde de meydana geliyor.

Orta Asya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ülkeleri için son 2 yılın ekonomik istatistiklerine, özellikle sonuncusuna bakarsanız, tüm dünyadan gelen arzın yerini almaları nedeniyle son derece hızlı büyüyorlar,şimdi bu iki üç ülke üzerinden Rusya'ya geçiyorlar.

Ve ticaret istatistikleri kesinlikle anlamlıdır, çünkü örneğin bu AB ülkelerinden ithalattaki her bir avroluk artış, bu ülkelerden Rusya Federasyonu'na yapılan ihracatta tamamen aynı artışa karşılık gelmektedir.

Yani, tespit edilmesi ve cezalandırılması çok zor olan ticaret akışlarında tabiri caizse bir saptırma var.

Yani soru çözülemiyor...

Mutlak parametrelerle çözülemez, ancak her ticaretin normal ticari, ekonomik, etik gereksinimlerinin parametrelerinde çözülebilir ve çözülebiliniyor.

Rusya Federasyonu'na veya Rusya Federasyonu'nun insan pazarına bir tedarikçi firma kurduğunuzda bu sorun yüzde 100 çözülüyor, ki bu devam ettiğinde söz konusu şirket için daha büyük bir masraf olacaktır. Yani, Rusya Federasyonu'nun benzeri görülmemiş bir savaşta saldırgan ülke olarak imajının kötü olması nedeniyle para kaybedecektir. Bu itibar etkisi çok önemli ve şu ana kadar Rusya Federasyonu'ndan ayrılacağını açıklayan şirketlerin yaklaşık yüzde 60-70'inde işe yarıyor.

Ayrı olarak, genel anlamda etkilenen ve muhtemelen yaptırımlara tabi olan yaklaşık 145000 şirketiniz var.Bu liste mevcuttur ve muhtemelen uygun eylemi kendileri yapmaları gerekir.

Ve ayrıca diyelim ki neredeyse aynı sayıda veya biraz daha fazla etkilenen insan var.Bunlar için bir portal var ve neler olduğunu gerçek zamanlı olarak kontrol edebilirsiniz.

Ve bir savaşı finanse eden biriyle iş yapmak istemiyorsanız, bunu özel bir talimat veya özel bir düzenleme, bu şeyin özel bir düzenlemesi olmadan güvenle yapamazsınız.

Şunu da ekleyelim ki, AB'den hâlâ Rusya'dan çekilmemiş ve orada çalışmaya devam eden şirketler var...

“Evet, tam öyle, ancak bunların hangi koşullar altında ve hangi nedenlerle çalıştığının ayrımının yapılması gerekiyor. Örneğin "Renault", Rusya pazarından çekileceğini duyurdu, ancak fabrikalarını örneğin 1 avro karşılığında Rus kuruluşlarına satması, iki şey ifade ediyor. Birincisi, bu Rus örgütlerinin, tabiri caizse, çok düşük bir fiyata bir varlık elde ediyorlar. Ancak ikincisi, "Renault", Rusya Federasyonu'ndaki yatırımla ilgili tüm sözleşme ilişkilerinden muaf değildir. Bu da Rusya Federasyonu'nda satıp ürettikleri otomobillere 30 yıl boyunca yedek parça sağlamak zorunda kalacakları anlamına geliyor. Yine, insan yaşamında ve ekonomik faaliyette makul olan, sözleşmeye dayalı ilişkilerin eylemsizliği olgusuyla karşı karşıyayız. Bu şeyler onu açıp kapatacak bir fan değil. Fan bile bir miktar ivme veriyor.

Çeviri: Şevkiye Çakır

Bu haber, AB “Euranet Plus” Radyo Ağı çerçevesinde hazırlanmıştır. Haberin orjinalini buradan dinleyebilirsiniz.