Antonovo ve Popovo’ya bağlı bazı köylerin sakinleri, 9 Haziran’da oyunu toplu sandıklarda verecekler. Bu köylerden olan seçmenlerin sandık yerlerine gitmeleri için belediye başkanlığı tarafından taşıma hizmeti sağlanacak. Seçmen sayısının yer yer sandık kurulu üyelerinin sayısına yaklaşırken seçmen listesinde tek bir kişinin yer aldığı bir köy da var.

Küçük bir köyde seçimlerin idari organizasyonu şehirdeki büyük sandık yerlerinde olduğu kadar meşakkatli bir iş midir? Issızlaşan köylerde yaşayanlar, oy verme hakkını nasıl kullanıyor? Seçimler bu insanların günlük yaşamını değiştiriyor mu?

Bütün bu sorulara BNR Şumen Radyosu muhabiri İvelina İvanova’nın röportajı ile yanıt getiriyoruz.

Antonovo’ya bağlı Devino köyünde seçim sandığı kurulması hazırlıkları, yepyeni muhtarlıkta yürütülmektedir. Muhtar vekili Stoyan Stoynev’in yazı işleri odası artık, taşınır konteynerde olacak. Furgona elektrik ve su verilmesi için çalışmalar sürüyor. 9 Haziran’da Şişkovitsa ve Devino’da oturan seçmenler, oy hakkını bu konteynerde uygulayabilecekler. Stoyan Stoynev’in belirttiği gibi iki köy sakinlerinin toplam sayısı 30’un altında kalıyor.

“Çoğu emekli olan yaşlı insanlardır. Seçmenler arasında 20-25 yaşlarında olan 4 veya 5 genç de var. Az sayıda insan yaşıyor ve herkes komşusuna saygı gösteriyor, çünkü seçimler geçecek ve ertesi gün yine birlikte yaşayacağız. Bizde kavga, gürültü, hakaret türünden olaylar yaşanmıyor” diyen Stoynev, Halk Meclisi ve Avrupa Parlamentosu adayları buraya uğrar mı sorusu üzerine “Böylesine az seçmen için gelmelerinin imkanı yok” cevabını verdi.

Köye geldiği 1989’da köy nüfusunun 150 kişiyi bulduğunu anlatan muhtar vekili, şöyle konuştu:

“Bu 150 kişiden sırf ben kaldım. Geri kalan herkes benden sonra geldi. Günde 4 defa öğrenci ve işçiler için otobüs gelirdi. Şimdi yok. Sadece pazar olduğu günler otobüs gelir. Şikovitsa’da da durum aynı”.

Dlajka Polyana köyündeki durum da farklı değil. Köyde siyasetçi gören yok. Üç partinin seçim afişleri var. Daha üç köyün sakinlerinin gelip oy verdikleri sandıkta, genelde seçmenlerin yarısından biraz fazlası seçim hakkını kullanır. Radyomuza konuşan Dlajka Polyana muhtar vekili Remziye İsova’nın belirttiği gibi Halvaciysko köyünde 8, Dabravitsa köyünde 7, Yarebiçno köyünde ise tek bir kişi oturmaktadır.

“Seçim sandığı, eskiden her yerleşim biriminde bulunan ve köylerde telefon bağlantısını sağlayan nöbetçi ekibinin bulunduğu odada kuruldu. Sandık kurulu var. Herkes gelip, oyunu kullandıktan sonra gidiyor” diyen Remziye Hanım, köylülerin seçimlerle ilgili heyecanlı olup olmadıkları sorusu üzerine şöyle konuştu:

“Hayır. Bazıları sandık başına gitmek bile istemiyorlar. İnsanlar seçimlerden bıktı usandı. Bazıları hiç mi hiç ilgilenmezken, sandık kurulu üyesi olanlar doğal olarak ilgileniyorlar. ”

Remziye İsova, küçük köylerde yaşayanların örneğin köy çeşmesi etrafına asfalt döşenmesi gibi yapılan en ufak şeylerden bile mutluluk duyduklarını belirtti.

“Dlajka Polyana 1978 yılına kadar belediye merkeziydi. Köyde ilk eğitim okulu ve bütün bölgeden kadınların emeklilik için gerekli hizmet süresini orada çalışarak edindikleri fabrika vardı. APK, karma mağaza, meyhane ve sağlık ocağı vardı. ”

Bunların hepsi çoktandır kepenk indirdiyse de hayat her şeye rağmen devam ediyor. Remziye İsova, seçimlerden önceki iki günü bu sefer de ev yapımı hamur işleri yapmakla geçireceğini paylaştı.

“Sandık kurulu üyeleri için börek çörek yapacağım. Oy pusulalarını getiren kişilere de ikram edeceğim. Onlar da alıştı, bekliyorlar. Oy pusulaları köye saat 5’e 15 varken gelir. Bütün gün köyleri dolaştıkları için akşama doğru yorgun ve aç olurlar.”

Popovo Belediyesine bağlı birkaç köyde yaşayan ve oy verme hakkı bulunan 80 kadar kişi de bu hakkını toplu sandıkta uygulayabilecek. Popovo Belediyesi Sekreteri Hristo Nenov, nüfusunda kayıtlı seçmen sayısı 20 olmak üzere asgari sayının altında olduğu 5 yerleşim biriminde sandıkların kurulamayacağını belirtti.

“Dolets, İvança, Braknitsa, Manastirtsa ve Pomoşnitsa köyleri söz konusu. Popovo Belediye Başkanlığı tarafından sağlanan ulaşım organizasyonu ile bu köylerde yaşayanlar, belirli saatlerde sandık yerlerine taşınacak. Şimdiye kadar üç köyün sakinleri oy vermek için başka yerlere taşınırken bu sefer Braknitsa ve Pomoşnitsa köyleri de eklendi.”

Pomoşnitsa sakinleri, Lomsko köyünde kurulan sandıkta oy hakkını uygulayacak. Muhtar vekili Denço Dençev’in sözlerine göre seçimler burada sakin geçiyor.

“Seçim sandığı her zaman olduğu gibi eskiden tören salonu olan, köylerde törenler yapılmamaya başlayınca da okumaevi haline getirilen binada kurulacak. Kabinler oluşturuldu, gerekenler yapıldı. Pomoşnitsa’ya gelince köyde devamlı oturanların sayısı 15-16 kadardır. Bizde oy ticareti diye bir şey yok. Bunu yapacak insanlar yok.”

9 Haziran’da Braknitsa ve Manastirtsa’da yaşayanlar, seçmen haklarını uygulamak üzere Goritsa köyüne gidecek. Muhtar vekili Georgi Dimitrov’u dinleyelim:

“Sandık, köyün merkezindeki emekli klübünde kuruldu. Nüfus listesinde yer alan 70 kişiden yüzde 50 veya 60 kadatrı, yurt dışındadır. Mahalli idare seçimlerine katılım oranı daha büyük olurken, genel seçime katılım oranı daha düşüktür. ” Yapılacak seçimlerin köylülere heyecan verip vermediği sorusu üzerine “Tabii” cevabını veren Dimitrov, yarın ne olacak konusunun insanların akıllarını daha çok meşgul ettiğini belirterek “Seçim yaklaşınca söz veren çok olur, sonra herkesçe unutuluyoruz” sözlerini kullandı ve emekli maaşları ile sağlık hizmetlerinin en önemli konu olduğunu vurguladı.

İvança ve Baba Tonka köylerinde de insanlar seçimi değil geçimini düşünüyorlar. İki köy için ortak sandık yerinin kurulduğu Baba Tonka muhtar vekili Mariya Dimitrova, sandığın eski sağlık ocağında kurulduğunu söyleyip yerliler için işsizliğin esas sorun olduğunu öne sürdü.

“Çoğunlukla yer mantarı toplamakla geçiniyorlar. Ormanda ağaç kesimi ve yükleme işçisi olarak çalışıyorlar. Son dönemde ormanda da iş kalmadı. İnsanların asıl düşüncesi, seçimler değil, budur.”

Kaynak  : BNR Şumen Radyosu

Röportaj  : İvelina İvanova

Çeviri  : Tanya Blagova

Foto: BNR- arşiv, BGNES