Soyut, nesnesiz, geometrik şekillerin anlam ve temsili 20. yüzyıl sanatının temelini oluşturur. Buradaki öncü ve birleştirici fikir, sanatçının ve aynı zamanda izleyicinin özgürlüğüdür. Görsel olarak geometrik sanat yoluyla fikirler ifade edilebilir, ancak doğal formlar ve semboller kullanılmaz. Bu sanatçıların fikirleri iki dünya savaşı arasındaki zamanda en parlak dönemini yaşadı. Endüstriyel tasarım, tipografi, mimari gibi farklı görsellerde ifade bulan bu fikirler 20. yy’da müzik, şiir ve felsefede de karşımıza çıktı.

Geometrik sanatın Hollanda, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Macaristan gibi ülkelerde tanınmış ve saygın temsilcileri var. Bulgaristan’da geometrik sanatın neden neredeyse hiç geleneği yok?

Bu sorunun cevabını Bulgaristan’ın tarihinde ve Avrupa’daki demokratik toplumlara yetişme sürecinde karşılaştığı engellerde bulmaya çalışabiliriz.

Ressam Georgi Dimitrov sanatın sosyal bağlamdaki rolünü şöyle açıkladı: "Taşıdığı özgür yorum nedeniyle, bir toplumun sanat geleneğindeki geometrik sanat, o toplumun demokrasisinin bir ölçüsüdür. Ve şayet biz izleyici olarak sanatı yorumlama özgürlüğüne sahipsek, bu demokratik bir devlette yaşadığımız anlamına gelir.”

Georgi Dimitrov’un 2012 yılında kurduğu dernek, Bulgaristan’ın nesnel olmayan sanat alanındaki dünya haritasında tanıtılması ve yer alması için kurumsal destek sağlayan ilk kuruluş olarak tescil edildi.Derneğin ismi ise “Nesnel olmayan Sofya”(nonobjective Sofia) anlamına gelen “nonsofia” dır.

Georgi Dimitrov, başkent Sofya’nın adı ve Alkesandır Dondukov No. 36 adresindeki galeride sanat severlerin görebileceği soyut resimler, kurulumlar ve heykeller arasındaki ilişkiyi şöyle izah etti:

"Zira bu sanat genel anlamda nesnel değildir, doğadan bir nesne içermez. Bu terim, 100 yıldan fazla bir zaman önce ortaya çıktı. O zamandan beri bu sanat Rusya’da olduğu gibi Almanya ve Hollanda’da da “nesnesiz” olarak adlandırıldı”.

Uzun yıllar boyunca dünyanın dört bir yanını gezen Georgi Dimitrov,  Bulgaristan’da geometrik sanat için alan yaratma düşüncesiyle yurduna geri döndü. Bunu, kuruluşundan 15 yıl sonra olsa da, internet üzerindeki “nonsofia” platformu aracılığı ile yapmayı başardı. Dünya genelinden sanatçıların katılımıyla birkaç uluslararası “Ortogonal” geometrik sanat sempozyumu düzenlendi.

Yalnızca uzman ve sanatçı olarak değil, aynı zamanda yurttaki ve yurtdışındaki ressamlar arasında bir bağlantı olan Georgi Dimitrov, Bulgaristan toplumunun bu sanatın temsilleri ve geleneklerini artık tanıdığını, “nonsofia” platformu etrafında küçük, ancak güçlü ve uyumlu bir topluluğun kurulduğunu belirtti ve şöyle devam etti:

"Bunun dışında “Nonsofia” derneği ulusal geometrik sanat forumu düzenliyor.  Şu anki “Fokus: Hollanda” sergisi de diğer bir formattır. Galerimizde 10 Hollandalı sanatçının sergisi var ve bu da bir teatinin gerçekleştiği anlamına geliyor. Bulgar geometrik soyutlamasının ihracatı da mevcut. “Export: Bulgaristan” sergisi şimdiye kadar 5 kez düzenlendi ve geçen yıl Bulgar geometrik sanatının iki ihracatını yapmayı başardık. Galerimiz üç yıldan beri var ve birlikte dünyayı dolaşabileceğimiz ve Bulgaristan’ın geometrik sanatını tanıtabileceğimiz genç ressamları da etrafımıza topladık.

Bir gün Sofya'nın Avrupa geometrik sanat başkentleri arasında yer almasını umuyorum. Bunun için gerekli koşullar mevcut ve biz nesnel olmayan sanatta Bulgar geleneğini inşa ediyoruz.”

"İnsanların bilinmeyen bir şeye ilgi duymasını sağlamak zordur, ancak ben nesnel olmayan sanatın tanıtılmasına yönelik yeterli önlemleri aldım- bir söylem yaratıyorum, ortam hazırlıyorum, geometrik sanata odaklandığımız fiziki bir alana da sahibiz” diye izah eden ressam sözlerini şöyle tamamladı:

"Burada zamanla bir topluluk oluştu ve uzun süre bu türle uğraşan aktif ressamlar var. 15 senelik çalışmaların ardından bu sanat tanınmaya ve daha da fazlası takdir edilmeye başladı. Bundan önce sergilerimi düzenlediğimde insanlar hala bu resimleri anlamıyordu ve ciddiye almıyordu. Daha sonra Venedik Bienali’ne katılan meslektaşlarımı, ressamları davet etmeye karar verdim. Böylece Bulgaristan’daki sanatçıların nesnel olmayan resimlere olan bakış açısı değişti."

Çeviri: Ergül Bayraktar