Ασυνήθιστα ψυχρό φθινοπωρινό πρωινό. Πούλμαν με Άγγλους τουρίστες φιδογυρίζει ανάμεσα στις πλαγιές του βουνού Σρέντνα γκορά και ύστερα προχωρεί αργά σε στενό ασφαλτόδρομο με αμπελώνες από τις δύο μεριές. Οι ηλιακτίδες διαπερνούν σιγά-σιγά τα σύννεφα, ενώ το πούλμαν διασχίζει το κέντρο του Σταροσέλ, ορεινού χωριού με άσπρα σπιτάκια και κόκκινες στέγες, και σταθμεύει στην αυλή ολόκληρου συγκροτήματος αναγεννησιακών σπιτιών – ακριβώς πριν την αρχή του τρυγητού.

Για τους ντόπιους αμπελουργούς και οινοπαραγωγούς αυτή είναι η σημαντικότερη ημέρα του έτους, ενώ για τους τουρίστες – αξέχαστη εμπειρία με τα χρώματα του φθινοπώρου και το άρωμα αφράτου κρασιού από τους καρπούς της αρχαίας γης, διαποτισμένης με την ιστορία και τους θρύλους των κάποτε κατοίκων της.

Οι σημερινοί κάτοικοι του Σταροσέλ έχουν λόγους να καμαρώνουν. Το χωριό φημίζεται για τα υπέροχα κρασιά και την ιστορία αυτού του κομματιού εύφορης γης που κείται ανάμεσα στις πλαγιές του βουνού Σρέντνα γκορά. Το άγνωστο μέχρι πριν μερικά χρόνια χωριουδάκι έγινε ξακουστό στον κόσμο χάρη στην ανακάλυψη στα περίχωρά του επιβλητικού λατρευτικού συγκροτήματος του 5 αι. π.Χ. Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι εκεί είναι θαμμένος ο Σιτάλκης – ένας από τους ισχυρούς Θράκες ηγεμόνες.

Στην περιοχή βρέθηκαν ερείπια θρακικών βραχωδών ιερών και τύμβων, μερικοί των οποίων χρησιμοποιούνταν ως μαυσωλεία. Κοντά στο Σταροσέλ οι αρχαιολόγοι βρήκαν επίσης αγγεία και εργαλεία παραγωγής οίνου. Το μεθυστικό ελιξίριο χρησιμοποιούταν στις ιεροτελεστίες και τις προσφορές θυσιών. Πιστεύοντας ότι το κρασί είναι θείο ποτό και ότι η πόση του τους μεταφέρει στα επουράνια κοντά στους θεούς, οι πρόγονοί μας κατέστησαν την οινοπαραγωγή πραγματική τέχνη και αναφαίρετο μέρος της ζωής και του πολιτισμού τους.

Σήμερα, πάνω από 2 χιλιετίες αργότερα, το κρασί στην περιοχή του Σταροσέλ πάλι χαίρει τιμής. Στο νότιο τμήμα του βουνού Σρέντνα γκορά το κλίμα είναι ήπιο και ο ήλιος – ευεργετικός για τα αμπέλια. Και τα αμπέλια ανταμείβουν τις φροντίδες των ανθρώπων με πλούσια σοδειά γλυκού και αρωματικού σταφυλιού. Επισκεφθείτε οπωσδήποτε το Σταροσέλ κατά την εποχή του τρυγητού τον Σεπτέμβριο. Τότε οι χωρικοί συρρέουν στο ντόπιο οινοπαραγωγικό συγκρότημα για την έναρξη της εποχής του τρυγητού. Το πυκνό κρασί χύνεται άφθονα και το γλέντι ανάβει.

Το αποκορύφωμα είναι η υποδοχή των τρυγητών, οι οποίοι ντυμένοι με πολύχρωμες στολές, δρασκελίζουν το κατώφλι του οινοπαραγωγικού συγκροτήματος με τελετουργικά ψωμιά και γεμάτα σταφύλι καλάθια, διακοσμημένα με στεφάνια λουλουδιών. Οι νεοφερμένοι ειδοποιούν με τραγούδια τους ανθρώπους για τη πλούσια σοδειά, από την οποία θα παραχθεί μεθυστικό κρασί. Τα τσαμπιά ρίχνονται στα πέτρινα πατητήρια και ακολουθεί η πιο θεαματική στιγμή – το πάτημα του σταφυλιού από ξυπόλυτες ασπροντυμένες κοπέλες.

Μετά ο καθένας μπορεί να δοκιμάσει το μούστο και να αναμειχθεί με το πλήθος, να πιαστεί στο χορό που στήνεται στην αυλή του συγκροτήματος. Εδώ και τρία χρόνια οι ιδιοκτήτες του αναπτύσσουν με επιτυχία το λεγόμενο οινικό τουρισμό, οδηγώντας τους επισκέπτες στο δρόμο του κρασιού.

"Πρόκειται για το δρόμο, από τον οποίο περνάει το σταφύλι, πριν γίνει κρασί", εξηγεί η Θεοδώρα Τρένεβα, διευθύντρια του οινοποιείου στο Σταροσέλ. "Επιδείχνουμε στους ανθρώπους τη διαδικασία παραγωγής, τη ζύμωση των σταφυλιών, τον τόπο ωρίμανσης, παλαίωσης και εμφιάλωσης. Βέβαια, περνάμε τον περισσότερο χρόνο στην αίθουσα γευσιγνωσίας ή τη Ροτόντα, όπως την αποκαλούμε. Η οινοθήκη μας βρίσκεται σε βάθος 8 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της γης και είναι διαρρυθμισμένη παρόμοια με το κοντινό θρακικό λατρευτικό κέντρο, μόνο που είναι μεγαλύτερη. Διαμορφώσαμε αυτό το χώρο με την ιδέα να δείχνουμε στους ανθρώπους πώς οι θεοί και οι ιερείς των Θρακών έπιναν το ιερό ποτό. Εκεί παρουσιάζουμε και πολύ ενδιαφέροντα θρακικά μαντέματα του καιρού και της σοδειάς, διάφορες θρησκευτικές τελετές, οργανώνουμε και γάμους".

Το 2009 περισσότεροι από 24 χιλιάδες τουρίστες επισκέφθηκαν το Σταροσέλ, για να δουν τους θρακικούς ναούς και να παρακολουθήσουν το δρόμο του κρασιού. Το χωριό υποδέχεται και ξένους, κυρίως από το Ισραήλ, την Ελλάδα, τη Ρωσία, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία. Στους επισκέπτες προσφέρονται και άλλες δυνατότητες αναψυχής, όπως ιππασία στο βουνό και οινοθεραπεία για τόνωση του οργανισμού και μεταξωτό δέρμα.

"Η οινοθεραπεία είναι πολύ χρήσιμη για τις γυναίκες, γιατί υδατώνει και ανανεώνει το δέρμα", ισχυρίζεται η Θεοδώρα Τρένεβα. "Στους άντρες προσφέρουμε το λεγόμενο "αρσενικό μέρος" της θεραπείας Spa που συνδυάζει την πόση κρασιού και ρακιού με μουσική και χορούς. Και οι άντρες χρειάζονται απελευθέρωση του συσσωρευμένου στρες και χαλάρωση. Έχουμε και πολύ ωραίο αποστακτήριο με πρότυπο τα κάποτε καζάνια των αγροτών. Τα Χριστούγεννα, όταν σφάζουμε γουρούνι και το ψήνουμε, καλούμε τους επισκέπτες μόνοι τους να βράσουν το ρακί στο αποστακτήριό μας".

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα