Κατά πόσο συνειδητοποιούμε, ότι η παγκοσμιοποίηση και οι υψηλές τεχνολογίες άλλαξαν ριζικά τον τρόπο ζωής μας, και σε κάποιο βαθμό πολύ την ανθρώπινη φύση μας; Ο κόσμος σήμερα αλλάζει πιο γρήγορα από ό,τι πριν από μισό αιώνα, και γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτος και... τρομακτικός. Είναι άραγε το ανθρώπινο γένος καταδικασμένο, προς τα πού πάει και τι το περιμένει στο τέλος της μακράς πορείας του, αναρωτιούνται οι μελλοντολόγοι από όλο τον κόσμο.

Με τις μακροπρόθεσμες προβλέψεις τους συμμορφώνονται όσο οι μάνατζερ των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων, τόσο οι ηγέτες των Μεγάλων Δυνάμεων. Ανάμεσα στους γνωστούς μελλοντολόγους είναι και η Δρ Μαριάνα Τόντοροβα από το Ινστιτούτο για τη Μελέτη των Κοινωνιών και της Γνώσης της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Πρόσφατα η ίδια συμμετείχε στο Παγκόσμιο φόρουμ του World Future Society στο Ορλάντο των ΗΠΑ. Στο φόρουμ συζητήθηκαν οι τάσεις που θα διαμορφώσουν την εξέλιξη της ανθρωπότητας για τις επόμενες δεκαετίες. Αλλά πρέπει απαραίτητος να είσαι μελλοντολόγος για να συνειδητοποιήσεις ότι, δεν πάει καλά ο κόσμος;

Σύμφωνα με μια έρευνα του ινστιτούτου Pew Research Center που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, πάνω από το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει αρνητική στάση απέναντι στο "σύστημα", χαρακτηρίζοντας του ως εξαιρετικά άδικο και ανεφάρμοστο. Η Δρ. Τοντορόβα εξηγεί αυτή την απαισιοδοξία με την αυξανόμενη ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων, με τη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών, μεταξύ ευημερουσών χώρων και αυτών που υστερούν στην ανάπτυξη περιφερειών στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

"Γι' αυτό τα τελευταία 10 χρόνια έχουν σημειωθεί περισσότερες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σ' όλο τον κόσμο από ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία", καταλήγει η Βουλγάρα επιστήμονας, και προσθέτει: "Θα πρέπει να κοιτάξουμε για νέες λύσεις, αλλάζοντας το πρότυπο του κοινωνικού συστήματος, διότι διαφορετικά οι συνάδελφοί μου μελλοντολόγοι προειδοποιούν ότι, η δημοκρατία απειλείται. ‘Όλο και περισσότερα χάνουν την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία τους τα θεμέλια της δημοκρατίας και οι άνθρωποι την αντιλαμβάνονται ως "πρόσοψη", ως μάσκα. Αναμένεται η μελλοντική μετανάστευση, εξαιτίας πολέμων και της αλλαγής του κλίματος, να επιταχυνθούν, με αποτέλεσμα την εμφάνιση των νέων υπερδυνάμεων και αναδιάταξη του κόσμου σε μερικές σημαντικές περιοχές και μεγαλουπόλεις. Οι επιστήμονες προβλέπουν μια ηπιότερη εκδοχή και απόπειρα ενδυνάμωσης του δημοκρατικού αυταρχισμού με στοιχεία της δημοκρατίας, αλλά και με το ισχυρό χέρι που μπορεί να διευθύνει αυτές τις διαδικασίες, που για μένα θα είναι γύρισμα προς τα πίσω στα επιτεύγματα της ανθρωπότητας".

Οι προβλέψεις για την Ευρώπη είναι για άνιση ανάπτυξη και πτώχευση των πληθυσμών. Οι ΗΠΑ θα χάσουν την επιρροή τους σε ένα ορισμένο βαθμό, λόγω των αυξανόμενων κοινωνικών προβλημάτων, των πολέμων και μη ισορροπημένης εξωτερικής πολιτικής, προβλέπουν οι μελλοντολόγοι. Και ακόμα - η Ρωσία δεν θα συνεχίσει να εκβιάσει την Ευρώπη ως κορυφαίος προμηθευτής ενέργειας. Οι αιτίες; Οι οικονομικές κυρώσεις, η εμβάθυνση της απομόνωσης και η αυξανόμενη χρήση των εναλλακτικών πηγών ενέργειας στον κόσμο.

Και τι γίνεται με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, στηριζόμενο κυρίως στη στρατιωτική δύναμη και την τρομοκρατία; Μπορούμε άραγε να περιμένουμε την παγκοσμιοποίηση των θρησκειών και υψηλότερη ένταση των στρατιωτικών συγκρούσεων για θρησκευτικούς λόγους;

"Αυτό επίσης αναμένεται. Παρατηρούμε τις διαδικασίες γύρω από το Ισλαμικό Κράτος που υποτιμήθηκε. Νομίζαμε ότι ήταν κάτι τοπικό και όχι ανυπέρβλητο, αλλά αποδείχθηκε ότι απέκτησε μεγάλη δύναμη σχεδόν σ' όλο το έδαφος του Ιράκ και της Συρίας - είναι σημαντικό ο άνθρωπος να βλέπει μπροστά στο μέλλον".

Μήπως η ανθρωπότητα, που τους τελευταίους αιώνες έχει αγωνιστεί για την ελευθερία, ισότητα και δημοκρατία δεν υποχωρεί και το τι πρέπει να περιμένουμε στο μέλλον;
"Η ζωή μας έδειξε ότι υπάρχουν πάντα απρόβλεπτα γεγονότα που έρχονται και μας ξαφνιάζουν", λέει η Δρ Τόντοροβα. "Σε μελλοντολογία ονομάζονται οι "μαύροι κύκνοι" ή "τζόκερ" και μία από τις προκλήσεις μας είναι πως να τους πιάσουμε".

"Μαύρος κύκνος", για παράδειγμα, είναι η επέκταση του παγκόσμιου Δικτύου που εισχώρησε σε όλους τους τομείς της ζωής μας, κάνοντας τον κόσμο ένα μικρό χωριό", αναφέρει η Δρ Τόντοροβα. "Πράγματι, δεν περνάει μέρα χωρίς να αναρωτηθούμε "Πώς ζούσαμε χωρίς το Ίντερνετ;" Ένα τέτοιο "τζόκερ" στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας θα μπορούσε να είναι και επαφή με εξωγήινους. Οι μελλοντολόγοι και εμπειρογνώμονες από τη NASA προβλέπουν ότι αυτό θα συμβεί τα επόμενα 10-20 χρόνια. "Πραγματικά πιστεύω ότι εσείς και εγώ, στη ζωή μας, θα γίνουμε μάρτυρες μιας συνάντησης με αυτούς", λέει η Δρ. Τόντοροβα.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα