"Εδώ στο πέρασμα Τραγιάνοβι βρατά στις 17 Αυγούστου 986 τα στρατεύματα του Σαμουήλ νίκησαν τα βυζαντινά του αυτοκράτορα Βασιλείου Β'. Αιώνια δόξα!" Κάθε Bούλγαρος διαβάζει συγκινημένος τα λόγια αυτά, χαραγμένα σε μια πέτρινη πλάκα, τοποθετημένη πρόσφατα δίπλα στο ομώνυμο φρούριο. Το αξιοθέατο "Τραγιάνοβι βρατά" βρίσκεται σε απόσταση 60 χιλιόμετρων νοτιοανατολικά της Σόφιας, κοντά στην εθνική οδό "Θράκη" στην οροσειρά Σρέντνα γκορά. Τον τόπο επισκέπτονται χιλιάδες Βούλγαροι καθ' όλο το χρόνο, επειδή συνδέεται με μια από τις πιο ένδοξες νίκες στη μεσαιωνική βουλγαρική ιστορία.

Στα τέλη του 10ου αιώνα η Βυζαντινή Αυτοκρατορία πολεμούσε με την Βουλγαρία και ο πόλεμος ήταν μοιραίος. Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β' ήταν αποφασισμένος να καταστρέψει το βουλγαρικό βασίλειο. Οι Ρωμαίοι ξεκίνησαν προς την σημαντική πόλη Σρεντέτς (σημερινή Σόφια) με δύναμη 30.000 στρατιωτών. Κάτω από τα τείχη του αρχαίου φρουρίου που ονομάζεται σήμερα Τραγιάνοβι βρατά (Πύλη του Τραϊανού) τα τάγματα του βασιλιά Σαμουήλ νίκησαν εντελώς τους Βυζαντινούς, αφού κατέστρεψαν σχεδόν όλα τα ιππικό τους και το μεγαλύτερο μέρος του πεζικού. Για πολλά χρόνια το πέρασμα ονομαζόταν Βασιλική πόρτα, αλλά μετά την αξέχαστη μάχη έγινε γνωστό ως Βουλγαρικό πέρασμα.

Το όνομα του φρουρίου Τραγιάνοβι βρατά χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 15ο αιώνα. Είναι το πιο εντυπωσιακό σημείο του μεγάλου οχυρωματικού συγκροτήματος στόχος του οποίου ήταν να ελέγχει την πρόσβαση στην Κωνσταντινούπολη και τα Στενά. Η ημερομηνία της αρχής της κατασκευής του δεν είναι γνωστή. Ονομάζεται Τραγιάνοβι βρατά (γνωστή και ως Στιπόν) στο όνομα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού, ο οποίος έγινε γνωστός με την αξιόλογη οικοδομική δραστηριότητά του. Από το φθινόπωρο πέρυσι, το ρωμαϊκό φρούριο αποκαταστάθηκε. Είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες και ακόμη συμπεριλήφθηκε στο κατάλογο των 100 εθνικών τουριστικών αξιοθέατων. Μόνο για πέντε μήνες το επισκέφθηκαν πάνω από 10.000 τουρίστες, αναφέρει ο ντόπιος ξεναγός, Εμμανουήλ Γκαβρίισκι.

"Οι τουρίστες μπορούν να δουν το ανακαινισμένο κάστρο, το οποίο από πολιτιστική άποψη είναι πολύ ενδιαφέρον", αναφέρει ο ίδιος. "Ήταν στρατιωτικό φρούριο περίπου για 100 άτομα και είναι πολύ όμορφο. Εντυπωσιακό κτίριο με πλακόστρωτη εσωτερική αυλή, με στοές γύρω και οι άνθρωποι που έρχονται εδώ απολαμβάνουν την αξέχαστη θέα. Εδώ ο καθένας που αγαπάει την πατρίδα του και ενδιαφέρεται για την ιστορία της, μπορεί να έρθει και να μάθει με λεπτομέρειες τα γεγονότα του παρελθόντος. Το ίδιο το κάστρο έχει σχήμα ακανόνιστου ορθογωνίου. Είναι χτισμένο ακριβώς πάνω στο βράχο. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στη βόρεια πλευρά, με δυο πύργους από τις δυο πλευρές. Εκτός από την κύρια είσοδο, υπάρχουν πέντε μικρότερες πόρτες που βρίσκονται σε κάθε ένα από τους πύργους. Όπως πολλά κάστρα και το Τραγιάνοβι βρατά έχει μυστικό τούνελ σκαμμένο εξολοκλήρου υπόγειο, από το οποίο πέτρινα σκαλοπάτια οδηγούσαν μέχρι το ποταμό. Το χρησιμοποιούσαν για έξοδο από το κάστρο σε περίπτωση απειλής, καθώς και να παρέχει νερό στο φρούριο. Το τούνελ είναι καλά διατηρημένο, αλλά τώρα είναι κλειστό για πέρασμα".

Οι ερευνητές θεωρούν ότι ο στρατηγικός στρατιωτικός δρόμος που περνάει από κει προστατευόταν από οχυρωματικά τείχη και εγκαταστάσεις. Ο αρχαιολόγος Εμμανουήλ Γκαβρίισκι εξηγεί: "Από το πέρασμα περνάει και ο πιο σημαντικός δρόμος για την Βαλκανική χερσόνησο που ονομάζεται Διαγώνιος, και που συνδέει το Βελιγράδι με την Κωνσταντινούπολη. Το πέρασμα στην αρχαιότητα είχε στρατηγική σημασία, ενώ 600 μέτρα βορειοδυτικά από το φρούριο βρισκόταν η Πύλη. Ήταν μια στρατιωτική εγκατάσταση με ένα μεγάλο τοίχο και δύο κάστρα στις πλαγιές. Η μεγάλη αψίδα από την Πύλη, ύψους περίπου 18 μέτρων, διατηρήθηκε μέχρι τον 19ο αιώνα. Το σημείο ήταν σημαντικό και καλά προστατευόμενο κατά την διάρκεια μακράς περιόδου της ευρωπαϊκής ιστορίας, από τις αρχές έως τα τέλη του Μεσαίωνα".

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα
Φωτογραφίες: BGNES