Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο με Μουσείο της Βουλγάρικης Ακαδημίας Επιστημών στη Σόφια παρουσιάζονται δυο νέες εκθέσεις. Η μια φέρνει στη χώρα μας το χρυσό θησαυρό του Nagyszentmiklós από το Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης Βιέννης. Η άλλη έκθεση ονομάζεται «Η ειδωλολατρική Βουλγαρία – Εξουσία και Κοινωνία». Πρόκειται για τη συνέχεια μιας πολιτιστικής ανταλλαγής σε ευρωπαϊκό επίπεδο που ξεκίνησε στη Βιέννη, τον Μάρτιο, με την έκθεση «Ο πρώτος Χρυσός» με θέμα το αρχαιότερο χρυσορυχείο της Ευρώπης, το Αντά Τεπέ στην περιοχή του Κίρτζαλι, στη Νότια Βουλγαρία, που θα διαρκέσει ως τις 25 Ιουνίου. Η ευρωπαϊκή αυτή συνεργασία σφραγίζεται με 3τή συμφωνία μεταξύ του Αρχαιολογικού Μουσείου Σόφιας και του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής και Ανατολίτικης Αρχαιολογίας της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.

«Θέλω να υπογραμμίσω πως συνεργαζόμαστε άπταιστα με τους συναδέλφους μας από την Αυστρία», λέει ο διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου με Μουσείο, υφηγητής Λιουντμίλ Βαγκαλίνσκι. – «Εκτιμούμε ιδιαίτερα τη χειρονομία να επιτρέψουν την επίσκεψη του θησαυρού του Nagyszentmiklós στη Βουλγαρία. Ο θησαυρός αυτός είναι εμβληματικός για τον Πρώιμο Μεσαίωνα πρώτον γιατί είναι ένας από τους μεγαλύτερους χρυσούς θησαυρούς της εποχής, αλλά και γιατί δίνει πολλές πληροφορίες για την Ευρώπη την περίοδο 7^ου – 9^ου αιώνα μ. Χ. Ως τώρα αυτός ο θησαυρός δεν έχει εκτεθεί στο σύνολό του πέρα από τα σύνορα της πρώην Αυτοκρατορίας των Αψβούργων, δηλαδή εκτός της Αυστρίας και της Ουγγαρίας.»

Υπάρχουν υποθέσεις πως ο θησαυρός αυτός σχετίζεται με τους Πρωτοβουλγάρους και την εγκατάστασή τους στα Βαλκάνια, άλλοι επιστήμονες τον συνδέουν με τους Άβαρους.

«Ο θησαυρός του Nagyszentmiklós είναι ο μεγαλύτερος μεσαιωνικός χρυσός θησαυρός», λέει η επιμελήτρια της έκθεσης από τη βουλγάρικη πλευρά διδάκτωρ Γκαλίνα Γκροζντάνοβα. – «Αποτελείται από 23 χρυσά σκεύη με συνολικό βάρος 10 κιλά. Η τεχνική, με την οποία είναι κατασκευασμένα είναι περίπλοκη και ακριβής, ενώ τα θέματα είναι μυθολογικά με φιγούρες ανθρώπων και φανταστικών ζώων. 15 από τα σκεύη έχουν επιγραφές και σημάδια, κάποια από τα οποία δεν έχουν αναγνωστεί. Δεν είναι τυχαίο που ο θησαυρός αυτός ήρθε στη Βουλγαρία. Τον έχουν μελετήσει πάρα πολλοί βούλγαροι επιστήμονες και στη χώρα μας έχουν εκδοθεί πάρα πολλά επιστημονικά συγγράμματα που τον αφορούν.»

Ο θησαυρός από την πόλη Nagyszentmiklós, που σημαίνει ο Μεγάλος Άγιος Νικόλας, ανακαλύφτηκε το 1799 στην περιοχή Μπανάτ της Ρουμανίας από τους αδερφούς Νάκοβι από τη Βουλγαρία, οι οποίοι τον χάρισαν στον αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄ των Αψβούργων έναντι τίτλου ευγενείας.

«Σήμερα θεωρείται πως πρόκειται για τρεις ομάδες σκευών που έχουν δημιουργηθεί σε μια περίοδο περίπου 150 χρόνων», λέει ο επιμελητής από την αυστριακή πλευρά Γκεόργκ Πλάτνερ. Τα στοιχεία που απεικονίζονται έχουν σχέση με τον πολιτισμό των Σασσανιδών, με την Αρχαία Ελλάδα και την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Υπάρχουν και χριστιανικά σύμβολα, όπως και επιγραφές σε μια άγνωστη, ακόμα για τους επιστήμονες, γλώσσα.»

Η δεύτερη έκθεση παρουσιάζει στοιχεία για την εποχή που ο θησαυρός αυτός συλλέχθηκε και έχει σκοπό να δείξει τη δομή των κοινωνιών του Πρώιμου Μεσαίωνα κατά το ρουν του Κάτω και του Μεσαίου Δούναβη, όπου οι βασικές δυνάμεις ήταν οι Βούλγαροι και το χαγανάτο των Άβαρων.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα, BGNES και BTA