Ο συνθέτης και πιανίστας Πάντσο Βλαντιγκέροφ (Pancho Vladigerov, 1899 – 1978) είναι μια από τις πιο λαμπερές μορφές στο βουλγάρικο κοινωνικό στερέωμα. Για τα 120 χρόνια από την γέννησή του σήμερα το Εθνικό Πρόγραμμα με εκδηλώσεις αφιερωμένες στην μνήμη του ξεκινά με δυο συναυλίες.

Η μια είναι στην Εθνική Μουσική Ακαδημία στη Σόφια που φέρει το όνομά του. Η Ακαδημαϊκή Συμφωνική Ορχήστρα με μαέστρο τον Γκριγκόρ Παλικάροφ και νεαροί σολίστες (φοιτητές και ένας υποψήφιος διδάκτωρ) θα εκτελέσουν μια σειρά από σημαδιακά του έργα. Η δεύτερη διοργανώνεται από το Εθνικό Σχολείο Μουσικής και Σκηνικής Τέχνης στο Μπουργκάς που επίσης φέρει το όνομά του.

Στο Σούμεν, στην πόλη, από την οποία κατάγεται και στην οποία πέρασε κάποια χρόνια από τη ζωή του ο συνθέτης, για την επέτειο έχουν κινητοποιηθεί όλοι οι θεσμοί – ο Δήμος, το Δημόσιο Αρχείο, το Μουσειακό συγκρότημα «Πάντσο Βλαντιγκέροφ», το Ίδρυμα με το ίδιο όνομα, το Πανεπιστήμιο «Άγιος Κωνσταντίνος του Πρεσλάβ» και το Ράδιο Σούμεν. Ταυτόχρονα συναυλία ετοιμάζει και η «Συμφωνιέτα Σούμεν» με την συμμετοχή των απογόνων του μεγάλου μουσικού - των διάσημων μουσικών Αλεξάνταρ και Κωνσταντίν Βλαντιγκέροβι και των μικρότερων αδερφών τους, Κάτια και Πάντσο. Συναυλίες τις προηγούμενες μέρες με την ίδια αφορμή διοργανώθηκαν επίσης στην αίθουσα «Βουλγαρία», στο Εθνικό Μουσικό Σχολείο «Λιουμπομίρ Πίπκοφ», ακόμα και στην Μάλτα.

Ο μεγάλος βούλγαρος συνθέτης, Πάντσο Βλαντιγκέροφ, γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου, στην Ζυρίχη, στην οικογένεια του δικηγόρου Χαραλάν Βλαντιγκέροφ και της γυναικολόγου εβραϊκής καταγωγής Ελίζα Παστερνάκ. Ο Πάντσο γεννήθηκε λίγες ώρες αργότερα από τον δίδυμο αδερφό του, τον Λιούμπεν Βλαντιγκέροφ, αλλά η ημερομηνία είχε πια αλλάξει. Παρ’ όλα αυτά η μοίρα είχε αποφασίσει και για τους δύο το ίδιο – μουσική.

Όταν γύρισαν στη Βουλγαρία, πρώτα στο Σούμεν και μετά στη Σόφια, ο Λιούμπεν άρχισε να παίζει βιολί, ενώ ο Πάντσο άρχισε να παίζει πιάνο και να συνθέτει από παιδί, με πλήρη συνείδηση του ταλέντου και της αναπόφευκτης διασημότητάς του όπως δείχνουν τα ημερολόγια της οικογένειας που εκτίθενται στο μουσείο «Οικία Βλαντιγκέροφ», στην οδό Γιακούμπιτσα 10, στην συνοικία Λόζενετς της Σόφιας.

Ο Πάντσο Βλαντιγκέροβ ήταν παιδί θαύμα. Στα 10 του χρόνια παρακολουθούσε μαθήματα Σύνθεσης στην τάξη του Ντόμπρι Χρίστοφ και αργότερα τα δυο αδέρφια έλαβαν υποτροφία και σπούδασαν στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου. Ο Πάντσο υπήρξε μαθητής του Paul Juon, του Karl Heinrich Barth, του Leonid Kreutzer, του Friedrich Gernsheim, του Georg Schumann και έλαβε 2 φορές το βραβείο Mendelssohn Prize, την πρώτη φορά το 1918 για το Κοντσέρτο του για πιάνο και ορχήστρα № 1 και τη δεύτερη το 1920 για τρείς από τις «10 Impressions» του.

Όσο ήταν ακόμα στο Βερολίνο συνεργάστηκε με τον θεατρικό σκηνοθέτη Max Reinhardt και έπειτα επέστρεψε στη Βουλγαρία όπου άρχισε να διδάσκει στην Μουσική Ακαδημία στη Σόφια, η οποία σήμερα φέρει το όνομά του. Καθ’ όλη την ενεργή του ηλικία έδινε συναυλίες σαν σολίστ, αλλά και μαζί με τον αδερφό του, ο οποίος έγινε επίσης παγκοσμίου γνωστός. Ο ιδιοφυής συνθέτης θεωρείται θεμελιωτής πολλών από των ειδών μουσικής στη Βουλγαρία και της συνθετικής-παιδαγωγικής σχολής της χώρας μας. Μεταξύ των μαθητών του ήταν πολλοί βούλγαροι συνθέτες και ο βουλγάρικης καταγωγής πιανίστας, παγκοσμίου φήμης, Alexis Weissenberg. Για τα 70 του χρόνια ο Πάντσο Βλαντιγκέροφ έλαβε το βραβείο Χέρντερ (Herder Prize) από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης.

Τα έργα του μεταξύ των οποίων είναι κοντσέρτα για πιάνο, για βιολί, σουίτες, συμφωνίες, ενορχηστρώσεις με βουλγάρικο χαρακτήρα, η όπερα «Βασιλιάς Καλογιάν» και το μπαλέτο «Θρύλος για τη λίμνη», που η Εθνική Όπερα θα παρουσιάσει τιμής ένεκεν στις 15,16 και 17 Μαρτίου, είναι γνωστά και εκτελούνται από διάσημους μουσικούς και ορχήστρες ανά τον κόσμο. Η πιο εμβληματική του όμως κληρονομιά είναι η μεγαλόπρεπη «Ραψωδία Βάρνταρ», η οποία θα ηχήσει και απόψε στην Μουσική Ακαδημία.

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα