Το θέμα για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στη Βουλγαρία από πολύν καιρό είναι μέρος της ατζέντας της κοινωνίας. Μόνο στην πρωτεύουσα Σόφια ο αριθμός των κτηρίων που είναι μνημεία πολιτισμού είναι 800 περίπου. Προβλήματα με το καθεστώς τους, που τους έδωσε το Εθνικό Ινστιτούτο Ακίνητης Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι ένα από τα εμπόδια για τους ιδιοκτήτες τους να λάβουν μέτρα για την αναστήλωση και τη συντήρησή τους. Συνειδητοποιώντας τη σημασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς για την εμφάνιση της πόλης, ο Δήμος Σόφιας προσπαθεί να προστατεύσει ένα μέρος του πλούτου αυτού στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του. Σ’ αυτή την σχέση εκπονήθηκε το ειδικό δημοτικό πρόγραμμα «Πολιτιστική κληρονομιά», του οποίου μπορούν να επωφεληθούν ιδιοκτήτες παρόμοιων κτηρίων, που αντιμετωπίζουν δυσκολίες να αρχίσουν την αποκατάστασή τους.

Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο, αρμόδιο για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση, Τόντορ Τσομπάνοφ, η ιδέα του δημοτικού προγράμματος είναι να βοηθήσει την εκπόνηση σχεδίων, τόσο για βασικές επισκευές, όσο και για επισκευή των προσόψεων, με τα οποία οι ιδιοκτήτες μπορούν πολύ πιο εύκολα και γρήγορα να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση. Παρά τις δυσκολίες, που αντιμετωπίζει η συντήρηση παρόμοιων κτηρίων, δε λείπουν και παραδείγματα για διασωθέντα αρχιτεκτονικά μνημεία. Τέτοια είναι η περίπτωση με τα ακίνητα στην εμβληματική οδό Ιβάν Βάζοφ στην πρωτεύουσα, η οποία έχει διασώσει αξιοσημείωτα υποδείγματα από διαφορετικές αρχιτεκτονικές εποχές. Ανάμεσά τους είναι το «Κτήριο των τραπεζιτών», το οποίο χτίστηκε το 1912, καθώς και η πιο υψηλή πολυκατοικία στη Σόφια στις αρχές του 20^ου αιώνα – το σπίτι του επιχειρηματία Χρίστο Γκέντοβιτς. Και τα δύο είναι έργα του διάσημου βουλγάρου αρχιτέκτονα Νικόλα Λάζαροφ, το οποίο σχεδίασε και το κτήριο της Λέσχης Αξιωματικών, τη διεύρυνση του βασιλικού παλατιού και άλλα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα.

Η οδός Ιβάν Βάζοφ κρύβει τις ιστορίες και άλλων περίεργων κτηρίων. Ένα παράδειγμα είναι το σπίτι του υποστράτηγου Ντιμίταρ Περνικλίσκι, το οποίο πλήγηκε από τους βομβαρδισμούς κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και το 2015 κατεδαφίστηκε.

Αλλά σε αντίθεση με πολλά άλλα σπίτια, που εξαφανίστηκαν από το αστικό τοπίο, αυτό το κτήριο σήμερα αποκαταστάθηκε από τον νέο ιδιοκτήτη του – τον επίτιμο πρόξενο της Λιθουανίας στη χώρα μας Ράτσο Ριμπάροφ. Στο εκ νέου χτίσιμό του οι οικοδόμοι έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην πρόσοψη που βλέπει στην οδό. Αρχιτέκτονες χαρακτηρίζουν το στιλ του κτηρίου ως βουλγαρική εκδοχή του art nouveau. Η πρόσοψη αποκαταστάθηκε με την χαρακτηριστική για την περίοδο πλούσιο διάκοσμο που θυμίζει ξυλόγλυπτο.

Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία του γεννημένου στο Σάμοκοβ πρώτου ιδιοκτήτη του Ντιμίταρ Περνικλίσκι, την οποία διηγείται ο βοηθός καθηγητή διδάκτωρ Στογιάν Νικόλοφ από το Εθνικό Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας:

Με την αποκατάσταση του βουλγαρικού κράτους ως αποτέλεσμα του Ρωσοτουρκικού Απελευθερωτικού Πολέμου, η χώρα αρχίζει την προετοιμασία αξιωματικών. Παράλληλα με τους σπουδαστές στη Στρατιωτική Σχολή, νέοι Βούλγαροι στέλνονται να εκπαιδεύονται και στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Ακριβώς τέτοια είναι η περίπτωση με τον Ντιμίταρ Περνικλίσκι. Εκείνος στάλθηκε στη Στρατιωτική Σχολή στο Ελισάβετγκραντ /σημερινή Ουκρανία/. Η σχολή είναι του ιππικού, αλλά το 1881 31 βούλγαροι αξιωματικοί τελειώνουν με επιτυχία την εκπαίδευσή τους και επιστρέφουν στο Πριγκιπάτο. Στις 8 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ο Περνικλίσκι αρχίζει τη σταδιοδρομία του ως ανθυπολοχαγός στο Α΄ Τμήμα Πυροβολικού της Σόφιας που μετεξελίχθηκε σεΑ΄ Τάγμα Πυροβολικού. Στον Σερβοβουλγαρικό Πόλεμο είναι διοικητής της 6^ης Πυροβολαρχίας του Α΄ Τάγματος Πυροβολικού, με το οποίο συμμετέχει στην άμυνα της Σλίβνιτσα και στην κατάκτηση του Πίροτ.

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο υποστράτηγος Ντιμίταρ Περνικλίσκι αφοσιώνεται σε επιστημονική δραστηριότητα και είναι ένας από τους δημιουργούς της εξειδικευμένης στρατιωτικής έκδοσης «Ανασκόπηση του πυροβολικού».

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: Νταναήλ Στοϊμίροφ, lifebites.bg και museumsamokov.blogspot.com