Το πρωί της 6ης Σεπτεμβρίου 1885, ο πρίγκιπας Αλέξανδρος Α' Μπάτενμπεργκ έλαβε ειδοποίηση για την απόκτηση του ελέγχου στο Πλόβντιβ και τη σύλληψη του γενικού διοικητή Γκαβρίλ Κράστεβιτς από τα βουλγαρικά στρατεύματα. Ο νεαρός μονάρχης βρισκόταν στο θερινό παλάτι Σάντροβο, πρότυπο της θαλάσσιας έπαυλης Ευξίνοβγκραντ. Αμέσως αναχωρεί για τη Βάρνα, όπου από το μπαλκόνι του «Τηλεγραφικού και Ταχυδρομικού Σταθμού» ανακοινώνει την Ένωση του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας με την Ανατολική Ρωμυλία. Τεράστιος αριθμός ανθρώπων χαιρέτισε την επανένωση ενός τμήματος των βουλγαρικών εδαφών που διαλύθηκαν αμέσως μετά την Απελευθέρωση.

137 χρόνια αργότερα, η Βάρνα θα ξαναζήσει την ιστορική εκείνη ημέρα με αναπαραστάσεις, εορταστική παρέλαση και συναυλία της αντιπροσωπευτικής μπάντας πνευστών του Πολεμικού Ναυτικού με αυθεντικούς ύμνους και εμβατήρια από την εποχή της Ένωσης.

«Στις 6 Σεπτεμβρίου, ο πρίγκιπας φτάνει με καλπασμό με μια άμαξα και αυτό θα το δούμε κατά την αναπαράσταση, λέει ο διοργανωτής της γιορτής και δημιουργός του μουσείου Παλιά Βάρνα. Θα βγει από το κυβερνητικό σπίτι - όπως λεγόταν τότε, και ακριβώς εκεί που βρισκόταν το 1885, θα εμφανιστεί με τη συνοδεία του για να αναγγείλει, να αποδεχθεί και να αναγνωρίσει την Ενοποίηση της Βουλγαρίας. Μόνο όταν συμβεί αυτό, η Ένωση γίνεται νομικό, διπλωματικό, εθνικό και παγκόσμιο γεγονός. Δηλ. Είναι η Βάρνα που βάζει τη νομική σφραγίδα του πρίγκιπα σε αυτή τη σπουδαία υπόθεση».

• Η Ένωση της Ανατολικής Ρωμυλίας με το Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας

Για την ενοποίηση μέρους των κατακερματισμένων βουλγαρικών εδαφών θα μείνει στη μνήμη και το Πλόβντιβ - η πόλη όπου συνέβησαν τα κύρια γεγονότα, που οδήγησαν στην απόρριψη της κυριαρχίας του Σουλτάνου και την ένταξη της αυτόνομης επαρχίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας.

Στην πλατεία Ένωση, στο κτίριο που χτίστηκε για την Περιφερειακή Συνέλευση της Ανατολικής Ρωμυλίας, στεγάζεται σήμερα η έκθεση του Περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου «Ένωση της Βουλγαρίας 1885», με τις σημαίες και τα όπλα των βουλγαρικών αποσπασμάτων και άλλα πολύτιμα αντικείμενα.

Και όχι πολύ μακριά, βρίσκεται το μνημείο της Ένωσης. Ένα γλυπτό 12 μέτρων μιας νεαρής γυναίκας που κρατά ένα δάφνινο στεφάνι πάνω από το κεφάλι της.

• 134 Χρόνια από την Ένωση του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας με την Ανατολική Ρωμυλία

• Το 1985 εγκαινιάστηκε το μνημείο της Ένωσης της Βόρειας με τη Νότια Βουλγαρία στο Πλόβντιβ

Στους κατοίκους της πρωτεύουσας Σόφιας, ένας μικρός τάφος στο κέντρο της πόλης θα τους θυμίζει πάντα τον πρίγκιπα, ο οποίος βρισκόταν πίσω από τη μεγαλύτερη εδαφική επέκταση στην προσπάθεια για την εθνική ενοποίηση - που πραγματοποιήθηκε χωρίς την ευλογία των Μεγάλων Δυνάμεων, και ένα χρόνο αργότερα έπεσε θύμα πραξικοπήματος που οργανώθηκε από ρωσόφιλους αξιωματικούς λόγω της σταθερής πρόθεσής του να ηγηθεί μιας ανεξάρτητης πολιτικής.

• H Ένωση – μία φωτεινή στιγμή στη βουλγαρική ιστορία

Πολλοί Βούλγαροι πατριώτες, αποκαλούμενοι με το καλύτερο συναίσθημα «τρελά κεφάλια», διακινδύνευσαν τη ζωή τους στην προετοιμασία και την επιτυχή κατάληξη της Ένωσης.

Ένας από αυτούς - ο επαναστάτης και συγγραφέας Ζαχάρι Στογιάνοφ, ανακοινώνει το ιερό έργο με τις λέξεις "Αδέρφια! Η ώρα της Ένωσης χτύπησε!».

«Ο Ζαχάρι Στογιάνοφ έδωσε τον ιστό στο εθνικοαπελευθερωτικό μας κίνημα στην αποφασιστική του φάση και, φυσικά, ως χρονικογράφος της Απριλιανής Εξέγερσης, λέει ο ιστορικός καθηγητής Πλάμεν Παβλόφ. Δημιούργησε τη Βουλγαρική Μυστική Κεντρική Επαναστατική Επιτροπή και πρωταγωνίστησε στην Ένωση. Γενικότερα, η πολύπλευρη δραστηριότητά του, σε μόλις 39 χρόνια ζωής, καλύπτει απίστευτους χώρους και μεγέθη που ακόμη και σήμερα είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τον συκοφάντησαν – είπαν ψέματα γι’ αυτόν, τον μετέτρεψαν σε αρνητικό ήρωα με οποιαδήποτε μορφή, κάτι που δυστυχώς ισχύει και για το έργο του».

• Η Ένωση του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας με την Ανατολική Ρωμυλία - κοινό επίτευγμα του λαού, των πολιτικών και του στρατού

Από τους πιο αποφασιστικούς υπερασπιστές της Ενοποίησης είναι ο Στέφαν Σταμπολόφ, ο οποίος με την ιδιότητά του ως Προέδρου της Εθνοσυνέλευσης, ασκεί πίεση στον Αλεξάντερ Μπάτενμπεργκ για να νομιμοποιήσει αυτή την πολιτική πράξη της Ένωσης. Ήταν αυτός που συνέταξε τη διακήρυξη με την οποία, στις 8 Σεπτεμβρίου, ο μονάρχης αναγνώρισε τη συγχώνευση των δύο βουλγαρικών εδαφών και αυτοανακηρύχτηκε πρίγκιπας της Βόρειας και Νότιας Βουλγαρίας.

Ο Στέφαν Σταμπολόφ συγκαταλέγεται στους πιο σημαντικούς πολιτικούς του 19ου αιώνα. Ως νέος εντάχθηκε στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες, μετά την Απελευθέρωση μπήκε στην πολιτική με το Φιλελεύθερο Κόμμα και με τη στέψη του πρίγκιπα Φερδινάνδου έγινε επικεφαλής της κυβέρνησης, καταφέρνοντας την επίτευξη πρωτοφανούς οικονομικής ανάπτυξης και τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής προς τη Δύση.

Λόγω της σταθερότητας με την οποία κυβέρνησε και των πολλών εχθρών που κέρδισε, στις παραμονές του νέου αιώνα δέχτηκε επίθεση στο κέντρο της Σόφιας και τρεις μέρες αργότερα πέθανε από τα τραύματά του. Ο Σταμπολόφ παραμένει στην ιστορία ως ένας από τους Οικοδόμους της σύγχρονης Βουλγαρίας.

• Ο πολιτικός που έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης Βουλγαρίας

Επιμέλεια: Ντιάνα Τσανκόβα (από συν. της ΒΕΡ - Βάρνα και του προγράμματος Horizont)

bgnes, rimplovdiv.wordpress.com, opoznai.bg, αρχείο