Να γεννηθείς τα Θεοφάνια πριν από 175 χρόνια και να εκπληρώσεις τη δική σου διαθήκη: «Όποιος πέφτει πολεμώντας για τη λευτεριά, δεν πεθαίνει: γη και ουρανός τον λυπούνται, τα κτήνη, η φύση και οι τραγουδιστές τραγουδούν γι' αυτόν...». Όλα αυτά και πολλά άλλα, είναι ο επαναστάτης ποιητής Χρίστο Μπότεφ, ένας από τους πυλώνες του βουλγαρικού πολιτισμού. Η σημερινή επέτειος γιορτάζεται με ιδιαίτερη επισημότητα στο Καλόφερ, την πατρίδα του μεγάλου Βούλγαρου.

• Τραγούδι για τον Μπότεφ

Κατά παράδοση, οι εορταστικές εκδηλώσεις αρχίζουν από τον προαύλιο χώρο του Εθνικού Μουσείου, στον οποίο βρίσκεται το πρώτο μνημείο του επαναστάτη. Στεφάνια και λουλούδια θα τοποθετηθούν επίσης στο μνημείο της μητέρας του Ιβάνα Μποτέβα, εκείνης που ήταν «αγάπη και πίστη» για τον Μπότεφ. Στην αυλή του σπιτιού όπου έζησε η οικογένεια, θα απαγγελθεί το πρώτο ποίημα του Μπότεφ «Μητέρα», μας λέει η Άσια Νικόλοβα.

• Στον δρόμο του αποσπάσματος επαναστατών του Χρίστο Μπότεφ: Κοζλοντούι - Οκόλτσιτσα

Το Εθνικό Μουσείο Χρίστο Μπότεφ, στο Καλόφερ, χτίστηκε στο μέρος όπου βρισκόταν το σπίτι της οικογένειας Μπότεφ. Πρόκειται για ένα συγκρότημα που βρίσκεται στο Πάρκο «Κήπος του Μπότεφ», που δημιουργήθηκε το 1926 και περιλαμβάνει ένα σπίτι μνημείο, ένα μουσείο, έναν εκθεσιακό χώρο, ένα μνημείο του Χρίστο Μπότεφ από το 1930 και ένα μνημείο της μητέρας της ποιήτριας Ιβάνκα Μπότεβα. Από αυτό το σπίτι, ο επαναστάτης έφυγε στην «μαύρη ξενιτιά για να αφιερώσει «δύναμη και νιότη» στην ελευθερία της αγαπημένης του Πατρίδας. Το σπίτι καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς που ξέσπασε στην πόλη το 1877. Με πρωτοβουλία των πολιτών του Καλόφερ και πατριωτών Βουλγάρων από όλη τη χώρα, το κτίριο αναστηλώθηκε σύμφωνα με τις αναμνήσεις του αδελφού του ποιητή, το στρατηγού Κίριλ Μπότεφ και κατοίκων της πόλης. Άνοιξε επίσημα, ως μουσείο, στις 2 Ιουνίου 1944.

• Η «Οικία Μπότεβ» λειτουργεί σαν μουσείο εδώ και 75 χρόνια

Σήμερα, το Εθνικό Μουσείο Χρίστο Μπότεφ δέχεται πολλούς επισκέπτες, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι Βούλγαροι μαθητές, νέοι και οικογένειες, λέει η Άσια Νικόλοβα. Την τελευταία δεκαετία έγιναν πολλές επισκέψεις από Βούλγαρους που έχουν ξενιτευτεί, αλλά θέλουν να δείξουν στα παιδιά τους την Πατρίδα τους, τα κειμήλια που φυλάσσει και τη μνήμη για το βουλγαρικό θάρρος και πίστη.

«Αυτά τα παιδιά είναι από τη γενιά που δεν γνωρίζει σχεδόν τίποτα για την ιστορία μας. Για τη μεγάλη περίοδο της Βουλγαρικής Αναγέννησής, όταν από λαός γινόμαστε συνειδητό έθνος και επιδιώκουμε να είμαστε ελεύθεροι. Αυτοί είναι οι επισκέπτες που εκτιμούμε περισσότερο, γιατί έτσι δεν διακόπτουν τη σύνδεση με την πατρίδα τους, με τις ρίζες τους. Είναι δύσκολο να εξηγηθεί στους σημερινούς νέους, γιατί σε ηλικία 28 ετών, ένας νέος άνδρας, εγκατέλειψε τα πάντα, τη νεογέννητη κόρη του, το τυπογραφείο, και, όπως ο ίδιος γράφει, «φεύγει με τη φωνή του λαού» έχοντας σαφή επίγνωση ότι με τα όπλα, την εκπαίδευση και την ενέργεια που διαθέτει, θα ήταν δύσκολο να καταφέρει να γκρεμίσει μια ολόκληρη αυτοκρατορία. Αλλά και με τη συνειδητή αίσθηση ότι αυτό θα ακουστεί στην Ευρώπη και θα ληφθεί η σοφή απόφαση για την έξοδό μας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Για το λόγο αυτό, το τελευταίο άρθρο του Μπότεφ στην εφημερίδα «Νέα Βουλγαρία», είναι αφιερωμένο στο θέμα του δράματος στη Βαλκανική Χερσόνησο. Τα τηλεγραφήματα που στέλνει στις ευρωπαϊκές εφημερίδες είναι πραγματικά η πρώτη ένδειξη ότι η κατάσταση στη Βουλγαρία είναι αφόρητη και ότι ο λαός ήδη ξεκινά συνειδητά τον αγώνα για την πολιτική του απελευθέρωση».

Ο Χρίστο Μπότεφ πέρασε μέρος της ζωής του στην Ουκρανία, και συγκεκριμένα στην Οδησσό, τη Ζαντουνάεβκα και το Ιζμάιλ, γεγονός που τον κάνει μέρος της ιστορίας των Βουλγάρων και σε εκείνα τα μέρη. Εκεί εκπαιδεύτηκε, εργάστηκε ως δάσκαλος και έγραψε το πρώτο του ποίημα «Μητέρα».

• Μνήμη για τον Μπότεφ και εκτός Βουλγαρίας

Η Άσια Νικόλβα παραδέχεται, με λύπη, ότι αυτά τα γεγονότα είναι μεν γνωστά, αλλά σήμερα οι Βούλγαροι φαίνεται να τα ξεχνούν ή απλώς τα προσπερνούν χωρίς να τα συνειδητοποιούν πραγματικά. Και παραδέχεται ότι αν ο καθένας μας κάνει τη δουλειά του στον τομέα του, όπως οι Βούλγαροι όπως ο Χρίστο Μπότεφ, ίσως να είμαστε πιο ανεκτικοί, πιο υπεύθυνοι και πιο χαρούμενοι.

• 146 χρόνια από τον θάνατο του Χρίστο Μπότεφ

Φωτογραφίες: muzeibotev.com

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης