Ο πατέρας του Φριτς Τσβίκι ήταν Ελβετός και η μητέρα του Τσέχα από την Αυτοκρατορία της Αυστρο-Ουγγαρίας. Ο πατέρας του ήταν μεγαλοβιομήχανος και πρέσβης της Νορβηγίας στη Βάρνα. Ο Φριτς στάλθηκε το 1904 στην Ελβετία όπου φοίτησε στο Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο στην Ζυρίχη και το 1925 έφυγε για τις ΗΠΑ όπου εργάστηκε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια χρηματοδοτημένος από το Ίδρυμα Ροκφέλερ.

Διατύπωσε κοσμολογικές θεωρίες που επηρέασαν την κατανόηση του Σύμπαντος, εφηύρε έναν από τους πρώτους πυραυλοκινητήρες και είχε πάνω από 50 πατέντες. Με τα χρήματα της συζύγου του, που ήταν κόρη γερουσιαστή με συγγενικές σχέσεις με την οικογένεια του Προέδρου των ΗΠΑ, Τέοντορ Ρούζβελτ, χρηματοδότησε το αστεροσκοπείο στο Πάλομαρ. Ο Τσβίκι χώρισε και παντρεύτηκε ξανά μια Ελβετίδα με την οποία έκανε 3 κόρες. Στην Ελβετία υπάρχει μουσείο που φέρει το όνομά του ενώ το ομώνυμο ίδρυμα συνεχίζει να αναπτύσσει τις ιδέες του για την εξέλιξη της «μορφολογικής ανάλυσης». 

Παραθέτουμε συνέντευξη της συναδέλφου μας από το Ράδιο Βουλγαρία, Ντιάνα Τσανκόβα, με τον Βεντσισλάβ Ντιμιτρόβ, από το Ινστιτούτο Αστρονομίας της ΒΑΕ, από τις 30.03.2019.

«Στις ΗΠΑ ο Τσβίκι κατάφερε να μεταφέρει από τη Γερμανία ένα από τα πρώτα τηλεσκόπια Σμιθ μέσα από το οποίο παρατηρούσε γαλαξίες και έκανε κάποιες σημαντικές ανακαλύψεις, λέει ο Βεντσισλάβ Ντιμιτρόβ. Χρησιμοποιώντας το Θεώρημα Virial (U=εσωτερική ενέργεια, W=δυναμική ενέργεια,. Ι=ροπή αδρανείας) προσπάθησε να υπολογίσει τη μάζα των γαλαξιών και απέδειξε ότι η μάζα τους είναι διαφορετική από την μάζα των αστέρων (της φωτεινής ουσίας) που τους αποτελούν, πράγμα που πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι τότε. Ο Τσβίκι ανακάλυψε ότι σε κάθε γαλαξία υπάρχει κι άλλη μάζα η οποία δεν είναι φωτεινή όπως τα αστέρια και συνεπώς είναι αόρατη, γι’ αυτό την ονόμασε «σκοτεινή ύλη».

Στις 15 Ιανουαρίου 1934 το περιοδικό «Physical review» δημοσίευσε μια περίληψη από παρουσίαση του Τσβίκι και του συνεργάτη του Walter Baade (1893-1960) η οποία ορίστηκε σαν «ένα από τα πιο οξυδερκή ντοκουμέντα στην ιστορία της Φυσικής και της Αστρονομίας». Σ’ αυτό το έγγραφο για πρώτη φορά αναφέρονται οι όροι «σουπερνόβα» και «αστέρας νετρονίων».

«Τα αστέρια με μεγάλη μάζα εξαντλούν τα αποθέματά τους από υδρογόνο για περίπου 20 εκ. έτη και η ζωή τους τελειώνει, λέει ο Ντιμιτρόβ. Τότε μετατρέπονται σε «σουπερνόβα». Αυτό σημαίνει ότι το αστέρι εκρήγνυται και για κλάσμα του δευτερολέπτου το περιεχόμενο του πυρήνα του εκτοξεύεται στο γύρω διάστημα. Τότε ανακαλύφτηκε το νετρόνιο και ο Τσβίκι ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο «αστέρας νετρονίων» για να εξηγήσει τι συμβαίνει μετά την «σουπερνόβα».

Για τις εξαιρετικές του ανακαλύψεις οι οποίες έγιναν κατανοητές και άρχισαν να αναπτύσσονται δεκαετίες αργότερα, ο Φριτς Τσβίκι έλαβε Μετάλλιο Ελευθερίας από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν και Χρυσό Μετάλλιο από τη Βασιλική Ένωση Αστρονόμων της Βρετανίας. Ο Φριτς Τσβίκι είναι σημαντικός επιστήμονας και ευεργέτης τον οποίο οι αστρονόμοι στην Βουλγαρία γνωρίζουν γιατί χρησιμοποιούν τις θεωρίες του, είναι καιρός όμως το όνομά του να γίνει ευρύτερα γνωστό στη βουλγάρικη κοινωνία.

Επιμέλεια: Αγάπη Γιορντανόβα