Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2025 Tüm hakları saklıdır

“Erkek ve kadın suları”-Aya Epifani Yortusu ve İvanovden

БНР Новини
Ülkemizin her yerinde Epifani Yortusu gününde haçın törenle papaz tarafından dereye, göl ve gölete atılma adeti yerine getirilir. Toplanan erkekler haçı çıkarmak için buz gibi sulara atlıyorlar. Haçı çıkarmayı başaran kişinin yıl boyunca sağlıklı ve mutlu olacağı inanılıyor.
Photo: BULFOTO

Hıristiyan alemi 6 Ocak tarihinde kadim Aya Epifani (Epifani:Görünme) Yortusunu kutlar. Ayrıca Onikinci gün bayramı olarak da anılır. Bu günde Hazreti İsa`nın Vaftizci Yahya tarafından Şeria Nehri'nde vaftiz edildiği gün anılıyor. Bulgar geleneklerinde Yordanovden, Voditisti, Vodokrıst (Su hacı), Vodokrışti (Su ile vaftiz edilmek) isimleri verilmiştir. Bu yortu büyük bir sabırsizlıkla bekleniyor, çünkü Noel ile Epifani Yortusu arasındaki „pis“ veya „şeytan“ günleri olarak adlandırılan çok zor dönemin sonunu simgeliyor. Birçok yerde yortunun arifesinde insanların ve evdeki hayvanların sağlığı uğruna törenler düzenleniyor.

20.asrın başlarında ünlü Bulgar etnografi uzmanı Dimitır Marinov, 5 Ocakta gerçekleştirilen ve kızların ağırlıklı kutladığı bir töreni dile getiriyor. Köy kızları sabahın erken saatlerinde toplanıp aralarında bir „kız“ ve bir de „delikanlı“ seçiyorlar. „Kızın“ başına peçe, erkek olarak seçtikleri kızı ise kırmızı kuşakla kuşarlar ve erkek elbiseleri giydirirler. Manileri söyleyecek kızlar, süslü kız ve erkek ile önden beraber giderler. Oraya toplanan kızlar arasındaki en küçük kızlar, bir torba veya sepet taşırlar, ki oraya evin hanımlarının verdiği armağanları koyarlar. Kızlardan biri elinde bir demet fesleğen ve bir bakır su taşır. Çok erken saatte çeşmeden doldurulan bu bakırın suyu, kötülüğü kovma özelliğine sahiptir. Bu suyu geçtikleri yerde insanlara, hayvanlara ve evlere serperler.

Epifani Yortusunun arifesinde sofraya etsiz yemekler konur. Özellikle darı ekmeği veya mısır çörekleri, bulgurlu lahana sarması, kaynatılmış buğday, fasulye, ceviz ve şaraba ağırlık verilir. Bir Noel ve yeni yıl yortu yelpazesinde, bu son tutsenmiş akşam yemeğidir. Halk inançlarına göre, Epifani Yortusu arifesinde gökyüzü açılır. Bunu görmeyi başaran kişinin her dileği yerine getirilir. Ülkemizin her yerinde Epifani Yortusu gününde haçın törenle papaz tarafından dereye, göl ve gölete atılma adeti yerine getirilir. Oraya toplanan erkekler haçı çıkarmak amacıyla suya atlar. Haç, sudan çıkarıldıktan sonra papaza teslim edilir, ki papaz haçı çıkaran kişiyi ve orada bulunan tüm kalabalığı kutsar. Haçı sudan çıkaran kişinin yıl boyunca sağlıklı ve mutlu olacağına inanılır. Bu günde herkes kilisede kutsanmış sudan evine götürür. Bir önceki Epifani Yortusundan muhafaza edilen sudan üç ekmek törenle hazırlanır. Bir tanesi eve, diğeri misafirlere, üçüncüsü ise gelen geçen alsın diye, sokaktan geçenlere adanır. Halk inançlarına göre, geçen kış nişanlanan veya evlenen erkekler ve yeni doğan erkek bebekler açık havada yıkanır. Bu yortunun ismi de oradan gelir - „erkek suyu“. Yordanovden gününde, Yordan, Yordanka, Bojidar, Bojan, Dana isimlerini taşıyanlar isim gününü kutlar. 7 Ocak günü ise Vaftiz Yahya anılır ve İvanovden olarak bilinir. Halk takviminde bu gün ne kadar da İvan, İvana isimlerini taşıyanların isim günü olsa da, sağdıçlar ve arkadaşlık günü olarak da bilinir. Işte bundan dolayı eskiden her evde büyük sofralar kurulur, evliler ise muhakkak sağdıçlarını ziyaret edermiş. Burada da yıkama töreni gözleniyor. Ancak bu kez yıkamaya kadınlar, yeni evliler gelinler ve nişanlı kızlar katılıyor. Işte bundan dolayı da „kadın suyu“ ismi ile biliniyor. Yordanovden ve İvanovden Yortularından sonra dünürler gönderilmeye başlanırmış ve düğünlere taa Paskalya Yortusu perhiz döneminin başına kadar izin verilirmiş.

Yazı: Albena Bezovska

Çaviri: Şevkiye Çakır




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Cuma öğleden sonra

2025 yılına merhaba dedik. Her yenilik insana yeni ümitler aşılamaktadır. Dolayısıyla eski yıla elveda derken yenisine daha umutlu gözlerle girmekteyiz. Umutlarımızı perçinleyen bir özellik ve güzellik var bu günlerden, mübarek üç ayların başlangıcı ile..

Eklenme 03.01.2025 14:05

Cuma öğleden sonra

Vedat Ahmet 2024 yılının son "Cuma öğleden sonra" programında geçen yılın bilançosunu yapacak, ülkedeki müslümanlar açısından değerlendirmesini aktararak, özetlemeye çalışacak.  Bulgaristan müslümanlar ve Başmüftülük makamı açısından nasıl bir yılı..

Eklenme 27.12.2024 14:30

Yargıtay, Eski Takvim Bulgar Ortodoks Kilisesi’nin tesciline karar verdi

Yargıtay, nihai olarak Eski Takvim Bulgar Ortodoks Kilisesi’nin tesciline karar verdi ve böylece Bulgaristan’da ilk kez ikinci bir Ortodoks kilisesi tescil edilecek. Yargıtay’a göre, “Eski takvim kilisenin tescilinin “Bulgar Ortodoks Kilisesi -..

Eklenme 27.12.2024 09:52