“ Aranızda seçkin olmak isteyen varsın herkesin hizmetkarı olsun”. Rivayete göre,  Az.İvan Rilski Çar Petar ile bir araya gelmeyi ve onun tarafından gönderilen hediyeleri almayı nezaketle reddettiğinde kendisine bu sözleri yöneltiyor. Keşişin kendisi de bu sözlerinin doğruluğuna dair bir örnek veriyor.

Dünyevi hayattan tamamen uzaklaşan rahip Bulgarlar için maneviyat, inanç ve tevazu sembollerinden birine dönüşüyor. Rila Dağında kendisi için seçtiği mekan ise Bulgaristan imajının ve edebiyatının ayrılmaz parçasıdır.

İvan Riski Çudotvorets’in keşişliğinin geçtiği Rila Manastırı 10. yüzyılın ilk yarısında kuruluyor. Zamanla manastır devletimizin en önemli Hristiyan merkezlerinden birine dönüşüyor, İvan Aleksandar ve İvan Şişman adlı Bulgar çarları ise büyümesi ve genişlemesine para sağlıyor. 12. -14. yüzyıllar arasında Rila Manastırı en önemli gelişmesine ulaşıyor. Osmanlı hakimiyeti sırasında ise manastır birçok baskın ve yıkımla yüzyüze geliyor.

• 1976 yılı- Rila Manastırı 20. asırdan beri Bulgar ruhunu yaşatıyor

Bulgar Rönesansı esnasında Rila Manastırı Bulgar topraklarında inanç, maneviyat ve eğitim kıvılcımlarını yayıyor, birçok Bulgar devrimcisine barınak sağlıyor. 

XIX. yüzyılın başlarında manastırın içinde ‘Rojdestvo Bogorodiçno’adlı başlıca kilise kuruluyor. Duvar resimleri çok sayıda ressamın eseridir, ancak yalnız ünlenmiş Zahariy Zograf fresklerinin altına ismini yazmıştır. En değerli eserlerinden biri, yapımı büyük ustalık gerektiren ağaç oymalı, altın kaplamalı ikonostasistir.

Sofya Güzel Sanatlar Akademisi’nin bir ekibi geçen yılkilisedeki duvar resimlerinin bir kısmının restorasyonunu gerçekleştirdi. 9. yüzyıla tarihlenen resimler üzerindeki uzman çalışmaları yaklaşık 2 yıl sürdü. Ekip şimdi kilisenin sağ tarafındaki duvar resimlerinin restorasyonuna geçti. Çalışmaları inananların Az. İvan Rilski’nin naaşı ile lahidine yaklaşmasını ve kilise hizmetini engellemeyecek. 

1976 yılında milli önem taşıyan tarihsel bir abide olarak ilan edilen Rila Manastırı 1983’te UNESCO’nun dünya kültür mirası listesine dahil edildi. 

• UNESCO listesindeki 7 Bulgar kültürel anıtı

Derleyen: Vesela Krısteva 

Çeviri: Neli Dimitrova