Pleven ilinin Koynare kasabasındaki ‘Hristo Botev 1889’okumayurdunda faaliyet gösteren özgün folklor grubu üçüncü yıldır  Kuzeybatı Bulgaristan’a özgü ‘kumiçene’ ritüelini yeniden canlandıracak. Bulgar folklor takvimindeki her  ilkbahar yortusu gibi buna da şenlik, halk şarkı ve dansları özgüdür.

Girişim, yörenin tarih araştırmacısı ve koleksiyoncu Tanya Kirovska- Gramatikova’ya aittir. 

Paskalya yortusundan bir hafta önce kutlanan Tsvetnitsa’da geçen ritüel Koynare’de bir gün önce Lazar gününü kutlayan kızların çiçekten  hazırladıkları baş taçları ve salıncak süsleriyle başlar. Üzerinde bir madeni para bulunan özel bayram ekmeği önceden yoğrulur.

Tanya Gramatikova şunları anlattı: "Tsvetnitsa bayramında kızlar daha yaşlı bir kadının yönetiminde İskar nehrine giderler. ‘Kumiçene’ ritüeli orada gerçekleştirilir. Bundan önce kiliseye gider ve söğüt dalcıkları alırlar."

Genç kızlardan her birisi nehir kıyısındayken  özel bayram ekmeğinden bir parça alıp onu baş tacından çiçeklerle süsler. Yaşlı kadın ekmek lokmalarını, bir zamanlar yünlü dokumalar ve kilim yıkanırken kullanılan özel tahtanın üzerine sıra haline koyar.

"Ekmek lokmaları dikkatle suya batırılır. Ritüel  sükûnet içinde üç kez tekrarlanır, üçüncüsünde ise ekmek lokması en çabuk su yüzüne çıkan kız ‘kumitsa’ seçilir. Tanya Gramatikova’nın sözlerine göre, bu Koynare’nin ‘kumiçene’ adetine özgüdür. Söz konusu kızın yıl içinde evlenecek ilk kız olacağına inanılır. Çiçekli baş taçları sonunda bereket dilekleriyle suya atılır."

‘Kumitsa’nın seçilmesinden sonra O iki kız tarafından salıncağa kadar taşınır ve o sırada otantik bir Koynare halk şarkısı söylenir. Delikanlılar salıncağın yanı başında kızları bekler. Onlardan biri salıncağı sallamaya başlar ve herkes çimende  farklı oyunlar ve halk dansları oynamaya koyulur, aşk, ilkbahar ve nişanlanma ile ilgili türküler  söylemeye başlarlar. Aslında ‘kumiçene’ ritüeli, evlenmeye hazır  kızların katıldığı bir nişan töresidir.

Koynare kız ve delikanlıları bu yıl ritüeli canlandırırken  yine Kuzey Bulgaristan’a özgü yüz yıllık halk giysilerini giyecekler. Bunlar, Tanya Kirovska- Gramatikova’nın özel koleksiyonundandır.

2022 yılında ‘kumiçene’ geleneğinin Tanya Kirovska’nın yönetimi altındaki canlandırılması  Koprivştitsa’daki Halk Yaratıcılığı milli şenliğinde altın madalyaya layık görüldü.

Tanya Gramatikova şöyle konuştu: "Eski halk dansları ve törelerini canlandıracak gençlerin grubumuza katılımının zor olacağını düşünüyordum. Ancak onlar her şeyi büyük bir coşku ve tutku ile yapıyorlar. Gönüllerinde Bulgar folkloruna karşı büyük sevgi var ve bu yola devam edeceklerine inanıyorum.“

Aynı konudaki diğer yazılar: Лазаровден е празник на идващата пролет - Традиции (bnr.bg) Малки моми лазарки … в с. Мировяне, Софийско - Традиции (bnr.bg)

• Zor günlerde de içimizi pozitif enerji ile dolduran Lazar geleneği

• Lazarovden – gençlik ve güzelliğin bayramı

• Sofya’nın Mirovyane köyünde Lazarki geleneği yaşatılıyor

Fotoğraflar Yaşayan Bulgar Kökleri Vakfı tarafından temin edildi

Çeviri: Neli Dimitrova