Zahari Stoyanov’un kaydettiği Dimitır Gorov’un anılarına göre şair ve devrimci Hristo Botev ile birlikte 16 Mayıs 1876'da Giurgiu'da “Radetski” gemisine binen 40 kişilik ilk Çetnik grubunun ödediği bilet ücretinin 650 altın frank olduğunu biliyor muydunuz?
Bu miktar o dönemde küçük bir işletme sermayesi için yeterliydi. Sırbistan'a giden bahçıvan kılıklı 195 Çetnikten her birinin üçüncü sınıf biletinin fiyatı modern bir tüfeğin fiyatına denkti. Her biri çoğu Belçika yapımı oldukça iyi silahlarla donatılmıştı. Az bir miktar olmayan silahların parası Ağustos 1875'ten Temmuz 1876'ya kadar Bükreş'te faaliyet gösteren“Bulgar İnsansever Encümeni” tarafından sağlandı. Bu kurul, resmi olarak Bosna Hersek'teki ayaklanma için kaynak toplama amacıyla oluşturulmuştu. “Bulgar Merkez Hayırseverlik Cemiyeti ”nin devamı mahiyetindedir.
İlginç bir soru var - “Slav komiteleri” 1875 yılında Hristo Botev ve öncülük ettiği Bulgar Devrim Merkez Komitesi’ne Stara Zagora ayaklanmasının örgütlenmesi için para ve silah sağlamayı reddederken, aylar sonra Nisan ayaklanmasını neden destekledi?
Komiteler ve Eflak'taki şubeleri, Nisan Ayaklanmasını hazırlayan ve 1875'in sonunda feshedilen Giurgiu Komitesinin faaliyetlerini kontrol ediyordu. Slav Komiteleri şubeleri vasıtasıyla, Osmanlı’ya karşı ayaklanmayı destekleme amacıyla Eflak ve Sırbistan’dan Bulgaristan’a girecek çetelerin Tuna ötesindeki koordinasyonunu üstleniyorlar.
Ancak “Slav Komiteleri” ve onlar tarafından kontrol edilen Rusya'ya göceden Bulgarlar onu eli boş gönderiyorlar. O dönemde Rusya, Avusturya-Macaristan ile anlaşmalarına uyuyor ve Bulgarların ayaklanmamasını istiyordu. Ancak Bosna Hersek'teki ayaklanma sonuç vermedi. İngiltere’nin desteğini alan Osmanlı devleti Balkan topraklarındaki statükoyu değiştirecek bir konferansın düzenlenmesini reddediyor. O zaman Sankt Peterburg eli bağlanmış hissediyor ve Bulgarlara bel bağlıyor.
Hristo Botev, bir düzü nedenlerden ötürü Giurgiu'Komitesi'nin çalışmalarına katılmadı, ancak Tuna’yı geçecek çetelere katılmaya hazırlanıyordu. 1876 yılının Nisan ayının sonu ve Mayıs ayının başında Botev yeniden Kişinev ve Odessa'ya gitti. Sıcak karşılanıyor ve para yardımı almayı başarıyor. Sonuç olarak “Bulgar İnsansever Encümeni” , Bulgaristan’a geçmeye hazırlanan iyi finanse edilen ve iyi silahlanan “Aziz Georgi” grubunu Botev'in gelecekteki çetesine dahil edecek.
Bulgarların tarihinde, ulusal çıkarların, büyük uluslararası politikaya başarıyla bütünleştiği ve büyük güçlerin anlaşmazlıkranın üzerine çıktığı mutlu anlar oldu. Hristo Botev gibi devrimcilerin ve ayaklanmaya katılan herkesin fedakarlığıyla ödenen Nisan Ayaklanması böyle bir başarıdır. 1876’daki olaylar Bulgarların kurtuluşunu hızlandıracak ve Bulgar devletinin yeniden dirilişine yol açacak.
Çeviri: Ergül Bayraktar
Foto: İvo İvanov
Deliorman’da “Bırak şu nekesi...” dediklerini bazı büyüklerimizden duyardım. Bu ifadenin ne demek olduğunu tam anlamadığım hâşde olumsuz bir anlam taşıdığını fark etmiştim. Aslında “nekes”in Farsçadaki “nâ-kes” kelimesinden geldiğini ve harfıyen tercüme..
Muharrem ayını genelde Aşure Günü veya aşure yemeği ile özdeşleştiririz. Oysa Muharrem ayı sadece Aşure değil, Aşure ise sadece bir yemek değil... Mâh-ı Muharrem geldi mi bir taraftan Müslümanlar mâtem havasına girer. Çünkü Muharrem ayı Kerbelâ’da..
Bilindiği üzere Bulgaristan Başmüftülüğü idaresinde bölge müftülükleri, her bölgede yaz günleri Kur’ân kursu düzenlemektedir. Genellikle Temmuz ve Ağustos aylarında düzenlenen ve aslında sadece Kur’ân öğretme kursu olmayıp temel İslâmî bilgileri..
Toplumun temel yapısını oluşturan aile, toplumun düzgün bir şekilde inşası, kötülüklerden uzak ve iyiliğin hakim olduğu bir toplum oluşması, dolayısıyla..
Bugün 18 Temmuz'da, Bulgaristan genelinde Vasil Levski'nin doğumunun 188. y ılı farklı etkinliklerle kutlanıyor. Kutlamaların..