Σήμερα τιμάμε την Ημέρα της Ευρώπης και την Ημέρα της Νίκης. Η 9η Μάιου προκαλεί διάφορα συναισθήματα, αναμνήσεις και σκέψεις για το παρελθόν και το μέλλον.
Η Ημέρα της Νίκης είναι γιορτή με την ευκαιρία της Νίκης της Σοβιετικής Ένωσης κατά της ναζιστικής Γερμανίας στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Η ημέρα τιμάται στη Ρωσία με μεγάλες εορταστικές πομπές και παρελάσεις. Στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας η 9η Μαΐου επίσης ήταν μεγάλη γιορτή, αλλά μετά τις 10 Νοεμβρίου του 1989 διακόπτεται η οργάνωση επίσημων εορτασμών. Παρόλα αυτά μέχρι και σήμερα πλήθος ανθρώπων απ’ όλη τη χώρα αποδίδουν τιμή στους πεσόντες στρατιώτες και καταθέτουν λουλούδια στα μνημεία τους. Φέτος οι κάτοικοι της πρωτεύουσας καταθέτουν στεφάνια στο μνημείο του Σοβιετικού Στρατού και οργανώνουν συναυλία με γνωστά βουλγαρικά και ρωσικά τραγούδια.
Στην 9η Μάιου τιμάμε επίσης το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου για την Ευρώπη το 1945. Η Ημέρα της Ευρώπης τιμάται στην ημερομηνία, όταν ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν διάβασε την ιστορική διακήρυξη ενοποίησης της Ευρώπης. Στις 9 Μάιου του 1950 ο ίδιος κάλεσε για ένωση των γαλλικών και δυτικογερμανικών πόρων και βιομηχανίας παραγωγής άνθρακα και χάλυβα, για να αποφευχθούν μελλοντικές πολεμικές συγκρούσεις. Η «Διακήρυξη Σουμάν» είναι στη βάση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, που ύστερα μετεξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση. Στη Βουλγαρία η γιορτή τιμάται από το 2005. Φέτος εμβληματικά κτίρια στη Σόφια, το Πλόβντιφ και τη Βάρνα θα φωτιστούν στα χρώματα της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 9 το βράδυ. Αυτές οι βουλγαρικές πόλεις θα είναι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διάφορων διεθνών εκδηλώσεων τα επόμενα μερικά χρόνια. Θα γίνει μουσικό σόου, που θα αρχίσει με τον ύμνο της Ευρώπης. Έχει οργανωθεί επίσης δημόσια ανάγνωση με σύνθημα «Ιστορίες για την Ευρώπη», όπου θα παρουσιαστούν 10 ειδικά επιλεγμένα κείμενα, τα οποία δημιουργήθηκαν από λάτρεις του μικρού διηγήματος. Δημόσιες προσωπικότητες θα διαβάσουν ενδιαφέρουσες ιστορίες, αφιερωμένες στην ειρήνη και την ενότητα.
Αποδεικνύεται, όμως, ότι στη χώρα μας οι δύο γιορτές συμβιώνουν δύσκολα και χωρίζουν τους ανθρώπους. Η Ημέρα της Νίκης συνδέεται με τον σοβιετικό στρατό, ενώ σήμερα τα πάντα, που έχουν σχέση με την Σοβιετική Ένωση για ορισμένους είναι μια αισχρή ανάμνηση από το παρελθόν, ενώ για άλλους – ανάμνηση από καλύτερους καιρούς.
Ας αναφερθούμε σε σχετικές απόψεις κατοίκων της πρωτεύουσας:
«Αυτήν την ημέρα στο παρελθόν συμμετείχαμε σε εορτασμούς. Δεν είμαι υποστηρικτής εκείνου του συστήματος, αλλά μας υποχρέωναν. Εάν δεν πας – δε θα λάβεις προαγωγή, δεν θα σου δώσουν κάρτα για παραθερισμό κλπ. Αλλά η ζωή ήταν πιο ήρεμη. Υπήρχε δουλειά για όλους και οι κολεκτίβες μας ήταν πολύ καλές. Αγαπιόμασταν, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων ήταν άλλες. Τώρα, από την άλλη, είναι καλά, επειδή οι νέοι μπορούν να ταξιδεύουν στο εξωτερικό, ενώ για μας αυτό ήταν ταμπού. Χάρηκα όταν μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά τώρα φοβάμαι πώς θα διαλυθεί», είπε η Λιούμπκα Κράστεβα.
Ο Ιβάν Στογιάνοφ είναι κατά της τίμησης της ημέρας της νίκης και ευχήθηκε:
«Ας απομακρυνθεί το μνημείο του στρατού-κατόχου, του Σοβιετικού Στρατού, τον οποίο οι κομμουνιστές αποκαλούν «απελευθερωτή». Η Ημέρα της Νίκης δεν ξέρω εάν πρέπει να τιμάται στη Βουλγαρία. Την ημέρα της Ευρώπης ας την τιμούν.»
Και ο Γκεόργκι Ιγκνάτοφ υποστήριξε την άλλη οπτική γωνία:
«Εάν δεν ήταν η Σοβιετική Ένωση, τότε δε θα υπήρχε η Ευρώπη. Η Ευρώπη θα ήταν κάτω από την μπότα των Γερμανών. Τώρα όλοι υποτιμούν τα πολεμικά επιτεύγματα του Σοβιετικού Στρατού. Πρέπει να γιορτάζεται τόσο η Ημέρα της Νίκης, όσο η Ημέρα της Ευρώπης.»
Η πλειοψηφία των πολιτών, που συμμετείχαν σ’ αυτήν τη δημοσιογραφική έρευνα στη Σόφια υποστηρίζουν τη συμμετοχή της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα μέρος απ’ αυτούς όμως κατακρίνουν τη μη αποτελεσματική απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων σε κρατικό επίπεδο και ανησυχούν λόγω της μεταναστευτικής κρίσης. Σε αντίθεση με τους πιο ηλικιωμένους, πολλοί νέοι δεν ήξεραν ούτε για την Ημέρα της Ευρώπης, ούτε για την Ημέρα της Νίκης και είπαν, ότι η 9η Μάιου είναι μια κανονική μέρα.
Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα
Φωτογραφίες: Λουίζα Λάζαροβα
