Fakat bu formalite bir anlaşmadır, çünkü Rusya İmparatorluğu, Bulgaristan`ın kaderinin Avrupa`daki diğer Büyük Güçlerin katılımıyla belirlenmesine razılık göstermiştir. Bu da söz konusu olan Temmuz 1878 yılında düzenlenen Berlin Kongresidir. Kongrede hiç bir Bulgar katılmazken Antlaşma gereğince Bulgaristan toprakları parçalanmıştır. Kuzey Bulgaristan ve Sofya bölgesi Bulgaristan Prensliğine katılırken başkenti Plovdiv olarak seçilen Doğu Rumeli, Osmanlı İmparatorluğu çerçevesinde özerk bölge olarak kalıyor. Makedonya, Doğu Trakya ve Rodoplar, Sultana iade edilmektedir.
Bu kararlardan dışlanan Bulgarlar mücadeleye başlıyor. Aynı zamanda Doğu Rumeli de bu mücadeleden geri kalmıyor. Düzenlenen miting ve gösterilerde Avrupa devletlerine çağrıda bulunuluyor. Sonuçta önemli başarılar elde ediliyor. Örneğin, Osmanlı Sultanı tarafından görevlendirilen Doğu Rumeli valisinin Bulgar olması, vilayete Osmanlı askerinin girmemesi bu başarılardan birkaçı. Doğu Rumeli, Bulgar subayları tarafından yönetilen savunma birliğine ve ayrıca polis va jandarmaya sahiptir. Bütün bu unsurlar, 7 yıl sonra gerçekleştirilecek mücadelenin başarısını belirleyen ön ayağıdır.
Bulagristan Prensliğinin Doğu Rumeli ile birleşmesi çabası, kamuoyunun Doğu Rumeli`deki çalışmalarıyla sınırlı kalmıyor. Fakat birleşme, bölgedeki Bulgarlar`ın mensup olduğu farklı siyasi gruplar arasında meydana gelen görüş ayrılıkları nedeniyle ertelenmektedir. 1885 yılı bu konunun çözüm bulunmasında dönüm noktası olarak kabul edilmektedir, ki bu tatihte birleşme hareketinin başına Zahariy Stoyanov geçiyor. Kendisi 1876 Nisan Ayaklanmasından sağ kalan önemli şahıslardan biridir. Zahariy Stoyanov, 1885 yılının baharında kurulan Gizli Bulgar İhtilal Merkez Komitesi’nin başına geçiyor. Artı yayınladığı “Borba“ (Mücadele) gazetesi de Doğu Rumeli vilayetinde büyük rağbet görüyor. Sonuç olarak mücadele mitinglerin ve gösterilerin sayısı artıyor.
Ağustos1885`te Zahariy Stoyanov ve Gizli Komite, Birleşme planı kabulediyor. Savunma birliğinden subaylar da bukomiteye dahil ediliyor. Birleşme Planından özgür Bulgaristan Prensi Birinci Aleksandır haberdar ediliyor, çünkü Birleşmenin siyasi kararı tamamen onun himayesindedir. Prens,Birleşme kararını destekliyor.
Ayaklanmanın başlaması olarak 15 Eylül belirleniyor. Ancak 2 Eylülden itibaren yeryer ayaklanmalar meydana geliyor ve birliklerol uşturuluyor. Bütün bu birlikler Plovdiv`e doğru yolalıyorlar Doğu Rumeli resmi hükümeti, bu ayaklanmaları bastırmaya karar veriyor.İşte o zaman, kahraman subayların hareket etme zamanıdır. 5 Eylül`ü 6 Eylül`e bağlayan gece, binbaşı Danail Nikolaevk omutasındaki askeri birlikler, Plovdiv hükümet binalarını ele geçiriyorlar. Neticede Geçici hükümet kuruluyor ve bu hükümet, Bulgaristan Prensliğine Bileşmeyi kabuletme çağrısında bulunuyor. Böylece Bulgaristan`ın Doğu Rumeli ile birleşmesi gerçek oluyor. 8 Eylül 1885 tarihinde Prens Birinci Aleksandır yayınladığı Manifesto ile Kuzey ve Güney Bulgaristan`ın Birleşmesin iilan ediyor. Fakat asıl zorluklar şimdi başlıyor, çünkü birleşmiş haldeki Bulgaristan henüz uluslararası tarfından tanınmamıştır ve Osmanlının askeri saldırıda bulunması tehlikesi söz konusudur.Rusya, Berlin Kongresi kararlarına sadık kalacağını ilan etmesine rağmen aslında Rush ükümeti, Batı yanlısı olan Prens Birinci Aleksandır`a güven duymamaktadır. Daha sonra Peterburg, Birleşmenin tanınması yönünde B lgaristan`a destek gösteriyor.Ancak ilk başta Bulgar ordusunda görev yapan Rus subayların geri çağırılması,endişe yaratıyor.Bulgar ordusu tamamen genç yüzbaşıların ve teğemenlerin komutasında kalıyor.Bütün bu olaylardan en fazla Avusturya-Macaristan İmparatorluğu endişelidir, çünkü kendisi uzun zamandır Makedonya`ya olası menfaat bölgesi gözüyle bakmaktadır ve bu konuda karşısında güçlü bir Bulgaristan devleti görmek istemiyor.
Avusturya - Macaristan İmparatorluğuna sıkı sıkı bağımlı olup kendi ülkesinde rağbet görmeyen SırpKralıMilan`ın bölgede “dengeyi sağlamak” gerekçesiyle 14 Kasım tarihinde Bulgaristan`a karşı başlattığı savaş, aslında bütünbuolaylarınüstsafhasıdır. Fakat sorunun çözümü de işte burada doğuyor, çünkü saldırı, Bulgaristan`da inanılmaz kahramanlık coşkusu yaratıyor. Neticede çok kısa zaman çerçevesinde savaştaki galibiyet, tecrübesi olmayan, ancak kahramanca savaşan bir Bulgar ordusu tarafından elde ediliyor. Ordunun kaptanların komutası altında olduğundan dolayı dünyadaki gazeteler bu savaşa “Generallere karşı kaptanların savaşı” yakıştırmasınında bulunurken bu savaş sayesinde Bulgaristan`ın dünyadaki popülaritesi artıyor. Eninde sonunda Büyük Güçler, birleşen Bulgaristan`ın tanınmasında hemfikir sahibi oluyorlar. Bu, tabii ki, son derece karmaşık mekik diplomasisi sonucu gerçek oluyor. Bütün bu gelişmelerin son noktası, İstanbul`daki “Tophane” Sultan sarayında düzenlenen uluslararası konferansta konuyor. 24 Mart 1886 tarihinde imzalanan bir antlaşma gereğince Sultan, “Birleşik Bulgaristan” deyimini kullanmadan kaçınırken formalite olarak Prens Aleksandır`ı Doğu Rumeli vilayetinin valisi olarak görevlendiriyor.
Birleşme nedenlerinin bir kısmı ekonomik ağırlıklıdır, çünkü Kuzey ve Güney Bulgaristan yapay bir şekilde bölünmüştür ve Doğu Rumeli, Osmanlı İmparatorluğu’nun gümrük sınırlarında bulunmaktadır. Fakat, Bulgaristan`ın Birleşmesi, herşeyden önce güçlü bir iradenin meyvesidir. Bulgaristan halkının büyük bir bölümü, demokrasinin hakim olduğu ve insan haklarının korunduğu bir bağımsız Bulgaristan hayaliyle yaşamaktadır. Bulgaristan`ın her iki bölgesinde ekonominin, kültürün ve devlet idaresinin güçlü gelişmesi, birleşme sonucu gerçek olmuştur. İşte bundan dolayı Bulgaristan`ın Birleşmesi, ülkemizin çağdaş tarihinde en parlak anlardan bir tanesidir. Birleşmeye eşlik eden bütün olayların kahramanları – gizli görevlilerden Prens`e kadar, diplomatlardan önde gelen politikacılara kadar, herkes halkın menfaatlerine hizmet ediyor ve aynı zamanda kararlı bir şekilde mantıklı ve kararlı bir şekilde hareket ediyor. Böylece Üçüncü Bulgar Devletinin tarihinde en büyük zaferlerden bir tanesine büyük bir heves ile ulaşılmıştır.
Çeviri: Şevkiye Çakır
