Halk inanışlarına göre şifalı otların kaynağı iyilik ve Kötülük, Tanrı ve Şeytan arasındaki kavgadan ortaya çıkmış. Efsanelere göre, Tanrı insanı çamurdan yaratınca, onu güneşin altına bırakmış ve dinlenmek istemiş. Çok yorgun olduğu için uyumuş. Şeytan gelmiş ve parmağıyla, elindeki biz ile defalarca bu eseri deşmiş. Bu hasarı ortadan kaldırmak için Tanrı otlar toplamış ve delikleri otla doldurmuş. Bundan sonra otlar, şifalı bitkilere dönüşmüş. Sadece bir delik bırakmış ve işte bütün hastalıklar oradan insan vücuduna girmeye başlamış. Yine efsaneye göre, otların şifalı etkisi 24 Haziran’da en yüksek oluyor. Enövden, yani Enö Günü olarak adlandırılan bu günde, şifalı otlar çok erken, güneş doğmadan toplanır. Bu ritüel zamanında özel şarkılar eşliğinde yapılırmış. Şarkıların ana kahramanı genelde Enö veya Yanö, “arabayla şifalı ota çıkmış”.
Yambol’a bağlı Golyamo Kruşevo köyünden Kadın Folklor Grubunun şarkısında Enö, hem şifalı ot toplamaya çıkmış, hem de o günlerde açan, ufak sarı çiçekleri olan “Enöbçe” adlı orman çiçeği toplamaya gitmiş.
Yola çıkmış Enö arabayla, şifalı ot ve enövçe toplamaya. Annesi arkasından koşuyor “Dön Enö, dön, kızlar onu topladı, haşladı, sarı saçlarını suyuyla yıkadı” diyor.
Enövden Gününe karşı gece yarısı hava açılır, yıldızlar gökten yere iner, ot ve çiçekleri bayıltır ve onlara şifalı etki verir. Başka bir rivayete göre, yer açılıyor ve defineleri koruyan ejderha güçleri canlanır. Bu gece büyü ve sihir için çok elverişli, diyor folklorcular. Bir delikanlının kalbini fethetmek isteyen kızlar da o gece büyü ve dileklerini okurmuş. Yambol, Malomir köyünden Donka Paneva ve Mitka Petkova şarkısında böyle bir kızı anlatıyorlar.
Enövden Gününde şifalı otlar toplamaya giden kız, ilk otu İvan için, ikinci otu Rada için toplar ve aşk dileklerini iletir.
Enö’nun eşi demetlerin içine konulan nesneleri elinle çıkarır. Birinde yüzük, ötekilerinde başka objeler varmış. Kızlar şarkı söylerken, gelin demetler içindeki kısmeti çıkarırmış. Şarkılarda çoban, zanaatçı, öğretmen, tüccar için satırlar yer alırmış. Enövden Gününde Güneşin yolu biter, kıştan yaza geçilir.
Çeviri: Sevda Dükkancı
