“Arşivler” Devlet Ajansı’nın başkent salonunda „İnsan zihninin sınırsız evreni“ başlıklı bir sergi açıldı. Sergi, ünlü ABD’li bilim adamı profesör Widen Tabakoff’un yaşamını ve çalışmasını konu ediyor. Tabakoff, 1919–2015 yılları arasında yaşamıştır. Vidin’in Belogradçik belediyesine bağlı Stakevtsi köyünde doğdu. 1938’den 1942'ye kadar Prag'da Teknik Bilimler okudu. Daha sonra, 1946 yılında doktora yaptığı Berlin Politeknik Enstitüsü'nden mezun oldu. Kısa bir süre ünlü bilim adamı ve tasarımcı Werner von Braun ile çalıştı. Braun’un askeri çalışmaları, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra dünyadaki füze ve havacılık sektörünü hızlandırdı.
1948 ile 1956 yılları arasındaki dönemde Arjantin'de yaşayan Widen Tabakoff, jet motorlarının yapımında iş yaptı. 1958'den yaşamının sonuna kadar ise Amerika Birleşik Devletleri'nde oturup çalıştı. “Amerikan Uzay Programı”na katıldı ve aynı zamanda da Cincinnati Üniversitesi'nde öğretim ve araştırma yaptı.
“Bu insanın yaptığı çok önemli çalışmalara ilişkin belgeler geldiğinde şaşırdım. Bulgaristan'da hayatı hakkında maalesef çok az biliniyor, oysa hayatı çok ilginçtir” – diyor, “Arşivler” Devlet Ajansı Başkanı Doç. Dr. Mihail Gruev, sergisinin açılışında yaptığı açıklamada. “Bulgar toplumunun bu kişi hakkında çok daha fazla şey öğrenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Küçük bir Balkan köyünden başlayarak, evrenin yüksekliklerine ulaşmak, insanlığı ileriye taşıyan en modern dünya teknolojilerine erişmek, aslında hakkında film yapmaya ve kitap yazmaya değer bir örnektir. Hepimiz için gurur kaynağı olabilir ” diyor Mihail Gruev.
Yurttaşımızın Amerikan Uzay Programı'nda rolü nedir? “Profesör Tabakoff'un görevi, yüksek sıcaklıklara ve korozyona dayanabilecek yüksek teknolojili alaşımların oluşturulmasını gözlemlemektir”, diyor Arşivler” Devlet Ajansı uzmanı Dimitır Popov.
“Bu alaşımlar, Apollo uzay araçlarını yörüngeye gönderen taşıyıcı roketlerin oluşturulmasında önemli bir rol oynuyor. Bundan dolayı, Tabakoff’un rolü de çok önemlidir.” diyor Popov.
“Onun yaptiğı çalışmalar ilk insanı Ay'a göndermeye yardımcı olmuştur. Aynı adam, yani Neil Armstrong, daha sonra Cincinnati Üniversitesi'nde Profesör Tabakoff ile birlikte ders verdi. Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki güçlü bağları gösteren daha iyi bir hikaye düşünmek zordur” sözlerini kullandı serginin açılışında konuşan ABD'nin Bulgaristan Büyükelçisi Eric Rubin ve şöyle devam etti: “Öğrencilerle yaptığı çalışmalar da aynı derecede önemli. Uzun kariyeri boyunca yüzlerce öğrencinin akıl hocasıydı, onların çoğu da havacılık mühendisliğinde büyük şeyler başardı. Onun adına bir burs oluşturuldu ve ben bir sonraki Widen Tabakoff’un nerede olursa olsun, bir gün okuyabileceği, yaratabileceği ve Bulgaristan'ın geleceğini inşa edebileceği için mutluyum.”
Tabakoff'un Ulusal Havacılık ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü – NASA’da faaliyetinin gizli olmasına rağmen, 400'den fazla bilimsel yayını bulunmaktadır. 65 yaşında emekli olmanın beceri ve bilgi anlamında bir kayıp olduğunu söyleyen profesör, bu yüzden 90 yaşına kadar eğitim verdi. Son makalesi, 2015 yılındaki ölümünden iki yıl sonra, 2017 yılında yayınlandı.
Prof. Widen Tabakoff, bilim tarihinin, roketler, türbinler, aerodinamik, roket yakıtı, erozyon, uzay uçuşları gibi önde gelen teknolojik alanlarında önemli bir araştırmacı olarak kalmıştır, diyor Dimitar Popov. Cincinnati Üniversitesi'nde Gaz Motorları ve Dinamikleri araştırma laboratuvarını kurdu. Laboratuvar, 2009'dan beri onun adını taşımakta. 2014 yılında Widen Tabakoff, NASA Fahri Profesörü ünvanını aldı. Böyle bir onur, çok az sayıda yabancı uzmana verilmiştir.
“Bilimsel ve Teknolojik Büyüme Vizyonu” Vakfı’nın desteği ile düzenlenen sergi, 8 Ekim tarihine kadar ziyaretçilere açık olacak.
Fotoğraflar: NASA, Devlet Arşivleri ve Veneta Pavlova
Çeviri:Tanya Blagova
