Për vit të dytë me radhë sistemi bankar në Bullgari shënon rezultate të mira financiare. Kjo tendencë do të qëndrojë dhe këtë vit. Për tremujorin të parë të 2015-ës rritja është 30 për qind në raport me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Këtë e tha para gazetarëve ekonomisti Grigor Sarijski nga Instituti i Studimeve Ekonomike pranë Akademisë Bullgare të Shkencave.
Mirëpo, sektori bankar ende nuk jep sinjale për optimizëm. Aktualisht interesi i depozitave janë ulur deri në 1.6 për qind, duke u marrë parasysh se në fund të vitit të kaluar ka qenë 2.6 për qind. Pra, rezultatet pozitive kanë të bëjnë jo me rritjen e kredive komerciale, por me reduktimin e shpenzimeve për interesat në vlerë 29 për qind. Përfitimet e bankave janë rezultat po ashtu i taksave dhe komisioneve bankare, të cilat janë rritur me 12 për qind.
Tendencat pozitive në sektorin bankar në Bullgari, për mendimin e ekonomistit Sarijski, vlen vetëm për disa banka të mëdha. Ndërsa të tjerat e kanë problem uljen e interesave, sepse qytetarët do të fillojnë të tërheqin depozitat e tyre. Pra, shoqëria lidh depozitë bankare me interes më të vogël se 1 për qind vetëm në bankat të cilat i konsideron të qëndrueshme.
“Çfarë po ndodh në vend. Depozituesit e ndajnë tërë depozitën në depozita më të vogla me qëllim që këto depozita të mbulohen nga sistemi i sigurimit të depozitave, shpjegon eksperti z. Sarijski. – Depozituesit po ashtu i transferojnë depozitat nga një bankë në bankë tjetër. E bëjnë atë sepse treguesit financiarë të ndonjë bankës nuk u pëlqejnë atyre. Bile transferimi i depozitave bëhet për shkak të pronësisë së bankës. Ja, p.sh., një pjesë e konsiderueshme e bankave me pronësi greke, gëzojnë rrjedhje të vogla depozitash.”
Z. Grigor Sarijski tha se në bankat me vështirësi profitabiliteti, ndoshta do të vërehet procesi i bashkimit të tyre ose i blerjes së tyre. Eksperti po ashtu parashikon se deri në fund të vitit pritet së paku një transaksion bankar në Bullgari. Deri në fund të 2015-ës pritet të rriten kreditë e konsumatorëve në lidhje me nismat e startuara të mbledhjes së borxheve, të cilat nisma i bëjnë Agjencia Kombëtare e Të Ardhurave, Shoqëria “Furnizimi me Ujë dhe Kanalizimi”, shoqëritë e shpërndarjes së energjisë elektrike dhe termike.
“Në lidhje me të lartpërmendurin, pritet tërheqja e kredive, thekson eksperti z. Sarijski. – Me këto kredi do të mbulohen borxhet e vjetra, qoftë ndaj Agjencisë Kombëtare të Të Ardhurave, qoftë ndaj furnizuesve të shërbimeve komunale.”
Për sa u përket kredive të kompanive pritjet nuk janë optimiste. Tendenca e pakësimit të investimeve të huaja të drejtpërdrejta e vitit 2014 po vazhdon dhe sivjet. Për tremujorin të parë ulja është me rreth 8 për qind. Për vitin 2014 investimet gjermane janë pakësuar me rreth 300 mln euro. Rrjedhja kryesore e investimeve ka të bëjë me zonat “offshore” dhe me disa vende të vogla jo-evropiane.
Për sa u përket testeve të stresit lidhur me sistemin bankar në vend, ekonomisti Grigor Sarijski nuk pret ndryshime të ndjeshme. Eksperti është i mendimit se problemet në sistemin bankar bullgar nuk qëndrojnë në strukturën e aktiveve të institucioneve të kreditimit, por kanë të bëjnë me rregullatorin Banka Popullore Bullgare, me legjislacionin i cili legjislacion e vonoi me muaj të tërë dhënien e depozitave të sigurta nga banka e falimentuar Banka Korporative Tregtare. E gjithë kjo ndikon negativisht mbi besimin në sistemin bankar bullgar.
Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova
