Sot mbushen 99 vjet nga nënshkrimi i Traktatit të Neuilly-sur-Seine. Ai iu imponua Bullgarisë pas disfatës së saj në Luftën e Parë Botërore.
Traktati u nënshkrua më 27 nëntor 1919 në komunën franceze në perëndim të Parisit Neuilly-sur-Seine nga Kryeministri Aleksandër Stambolijski dhe nga përfaqësuesit e vendeve-fituese. Sipas tij Bullgaria duhej të paguante reparacione të mëdha prej 2 mlrd e 250 mln frangash të arta. Përveç kësaj vendi ynë humbi territore të konsiderueshme me popullsi kompakte bullgare – Trakia Perëndimore, e cila u bë pjesë e Greqisë, Dobruxha e Jugut, e cila u përfshi në territorin e Rumanisë dhe rajonet e tanishme kufitare juglindore të Serbisë. Ato u përfshinë në Jugosllavinë e atëhershme. Gjithsej 11 278 kilometra katrorë u shkëputën nga Bullgaria, ndërsa 600 mijë bullgarë mbetën jashtë kufijve të atdheut. Me kërkesë të Greqisë si pjesë e pandarë e Traktatit të Neuilly-sur-Seine u aplikua e ashtuquajtura “Konventë për këmbim vullnetar të pakicave mes dy shteteve fqinje”, e cila më vonë u shfrytëzua nga pushtetarët e Athinës për dëbimin me dhunë të popullsisë bullgare nga shtëpitë e tyre të lindjes në Trakinë Perëndimore. Përsëri sipas Traktatit Paqësor të Neuilly-sur-Seine Bullgaria humbi të drejtën e rekrutimit të ushtrisë së vet dhe të posedimit të teknologjive ushtarake, flotës dhe aviacionit. Forcat tokësore përfshinin ushtri të paguar prej 20 000 vetash, xhandarmeri prej 10 mijë vetash dhe rojë kufitare prej 3 mijë vetash, me të cilët Bullgaria duhej t’i mbronte kufijtë e veta dhe të ruante rendin e brendshëm. Traktati hyri në fuqi më 9 gusht 1920.
Me rastin e përvjetorit VMRO-ja organizon sot në kryeqytetin e Sofjes një procesion me pishtarë me emrin “Marshi bullgar – Poshtë Neuilly-sur-Seine”. Atje do të bëjnë pjesë deputetë, anëtarë dhe simpatizantë të VMRO-së, bullgarë nga Maqedonia dhe nga rajonet e tanishme kufitare juglindore të Serbisë. Do të ketë procesione të tilla edhe në qytete të tjera të vendit.
Përpiloi: Manuel Savov
Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva
